Galeria Bielska BWA w Bielsku-Białej jest miejską galerią sztuki, która promuje najciekawsze zjawiska sztuki współczesnej: malarstwo, rzeźbę, grafikę, fotografię, performans, sztukę nowych mediów.
Galeria istnieje od 1975 roku jako samodzielna placówka w sieci BWA; jej poprzednikiem był działający od 1960 roku Pawilon Plastyków. Prezentuje i promuje sztukę współczesną: wystawy indywidualne i zbiorowe artystów polskich i zagranicznych, wystawy problemowe. Promuje zarówno artystów polskich, jak i zagranicznych organizując m.in. międzynarodowe rezydencje artystyczne. Edukacyjne działania galerii skupiają się na warsztatach dla dzieci i młodzieży z różnych technik artystycznych oraz wykładach z historii sztuki współczesnej. Galeria prowadzi ponadto działalność wydawniczą publikując katalogi i książki o sztuce. Gromadzi również kolekcję sztuki, która obecnie obejmuje 788 dzieł znaczących współczesnych artystów polskich i zagranicznych.
Od 1962 roku Galeria organizuje Ogólnopolski Konkurs Malarstwa "Bielska Jesień". Początkowo jego znaczenie było ważne przede wszystkim dla miejscowego środowiska - nie tylko plastycznego; konkurs umożliwiał kontakt ze współczesnymi trendami w sztuce z artystami spoza regionu. Od 1995 roku konkurs odbywa się co dwa lata jako Biennale Malarstwa "Bielska Jesień".
Dowolność tematu, techniki i formatu wystawianych prac, wolność dla twórczości - były przez lata chlubą tej konfrontacji, która z czasem przekształciła się w konkurs, stając się jednym z najważniejszych w Polsce przeglądów poświęconych malarstwu współczesnemu. Każdorazowo organizatorzy kolejnych edycji "Bielskiej Jesieni" wybierają nowe jury, złożone z artystów plastyków, krytyków sztuki, historyków sztuki. Dzięki stale rosnącym nagrodom i patronatowi Ministerstwa Kultury konkurs uzyskał wysoką renomę wśród malujących artystów. Doświadczenia ponad czterdziestoletniej historii "Bielskiej Jesieni" zaowocowały znamiennym kompromisem: obok konkursu otwartego dla wszystkich profesjonalnych malarzy Galeria Bielska BWA proponuje autorską wystawę problemową, trudniejszą tak w odbiorze, jak i w organizacji, ale wnoszącą nowe wartości w dyskusję toczącą się wokół współczesnej kultury. Przygotowanie koncepcji wystawy powierza się kuratorowi i po jej zaakceptowaniu przez grono specjalistów pozostawia mu się pełną swobodę. Wolność dla sztuki jest więc nadal wartością nadrzędną "Bielskiej Jesieni".
W 2001 roku wystawa kuratorska odbyła się po raz drugi (pierwsza, w roku 1999, pod tytułem "Pomiędzy estetyką a metafizyką", została przygotowana przez Bożenę Czubak, historyka i krytyka sztuki, doświadczoną kuratorkę związaną z Poznaniem i Gdańskiem). W 2001 roku autor koncepcji wystawy, Adam Szymczyk, kurator głośnych ostatnio wystaw, m.in. w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej i w "Zachęcie", zaproponował "Zawody malarskie".Wystawa "Zawody malarskie" stawia kwestię malarstwa w trzech perspektywach: trwałości malarskiego zawodu, ciągłości sportowej gry o malarstwo - i nieuchronności towarzyszącego jej rozczarowania.
Kolejnymi wystawami kuratorskimi były: "Piękno, czyli efekty malarskie" - duetu kuratorskiego "ex-girls", czyli Magdaleny Ujmy i Joanny Zielińskiej (2004), „Obrazy jak malowane" - według koncepcji kuratorów Jarosława Lubiaka i Kamila Kuskowskiego (2006) oraz „Iluzja jako źródło cierpień", którą przygotowała kuratorka Agnieszka Żechowska (2008).
W 1995 roku, organizator "Bielskiej Jesieni" - Galeria Bielska BWA - zmienił częstotliwość ogłaszania konkursu: z corocznego w imprezę w cyklu dwuletnim. Nobilitujący jest już sam udział w ekspozycji, a ilość nagród i wyróżnień, które zapewniają organizatorzy pozwala na uhonorowanie jednej trzeciej uczestników. Nagroda główna to Grand Prix. W 1999 roku otrzymał ją Wilhelm Sasnal, w 2001 Rafał Borcz. W kolejnych latach laureatami konkursu byli: Grzegorz Wnęk (2003), Karolina Zdunek (2005), Wojciech Kubiak i Lidia Krawczyk (2007), Kamil Kuskowski (2009).
Teoretycznym zapleczem wystawy konkursowej jest sesja naukowa z udziałem krytyków i teoretyków sztuki z całej Polski. Rolę promocyjną i dokumentacyjną pełni także katalog, z tekstami o malarstwie, informacjami o artystach oraz reprodukcją jednej pracy każdego uczestnika.
W 2010 roku galeria zorganizowała Targi Sztuki "Sfera Sztuki", zapraszając na nie 16 artystów nagrodzonych i wyróżnionych na 39. Biennale Malarstwa "Bielska Jesień 2009". Główną ideą targów była promocja malarstwa oraz uczestniczących w bielskim konkursie malarzy.
Galeria prowadzi działalność edukacyjną (spotkania z artystami, wykłady, warsztaty). Organizuje koncerty jazzowe. Wydaje katalogi, druki ulotne. Prowadzi dokumentację i informację artystyczną.
Opracowanie: czerwiec 2002; aktualizacja: lipiec 2010, wrzesień 2014.
Tel.: (33) 812 41 19
WWW: www.galeriabielska.pl
Email: info@galeriabielska.pl