Pierwsza w Krakowie Orkiestra Symfoniczna - o statusie zawodowego zespołu pod kierownictwem Feliksa Nowowiejskiego - powstała w 1909 roku i działała aż do września 1939 roku. W okresie swojego trzydziestoletniego istnienia była agendą Związku Zawodowego Muzyków Polskich w Krakowie, zrzeszając muzyków zawodowych pracujących w różnych lokalach, kawiarniach i w niemych kinach. W czasie I wojny światowej Związek zawiesił działalność. Po reaktywacji w 1919 roku powstał 80-osobowy zespół, który jako Orkiestra Symfoniczna w dniu 18 maja tego roku zainaugurował działalność koncertową występem dla uczczenia 100. rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki. W pierwszych latach po reaktywacji zespół koncertował sporadycznie, jednak w kolejnych sezonach liczba koncertów systematycznie wzrastała. W roku 1937 Zarząd Towarzystwa Muzycznego utworzył w swoich ramach samodzielną sekcję o nazwie Filharmonia Krakowska. Po rezygnacji Towarzystwa z tej agendy, inicjatywę przejęło Krakowskie Biuro Koncertowe Eugeniusza Bujańskiego, prowadzące zawodowy impresariat muzyczny i organizujące koncerty na własny rachunek. Zespół pod nazwą Krakowska Orkiestra Symfoniczna koncertował aż do wybuchu II wojny światowej – po raz ostatni 21 maja 1939 roku pod dyrekcją Bronisława Wolfstala. Podczas wojny, na rozkaz Generalnego Gubernatora Hansa Franka w lipcu 1940 roku powstała tzw. Filharmonia Generalnego Gubernatorstwa. Orkiestrę Filharmonii GG tworzyli polscy muzycy zawodowi (wybitni instrumentaliści, profesorowie szkół muzycznych, byli członkowie Filharmonii Poznańskiej i Warszawskiej). Jedynym Niemcem w zespole był koncertmistrz I skrzypiec, Fritz Sonnleitner. Orkiestrą dyrygował najpierw Hans Rohr, potem, po jego śmierci w 1942 roku - Rudolf Hindemith (brat kompozytora Paula Hindemitha) oraz w 1944 roku - Hans Swarowsky.
Filharmonia Krakowska powstała jako pierwsza w Polsce po II wojnie światowej. Inauguracyjny koncert orkiestry symfonicznej miał miejsce 3 lutego 1945 roku. Wkrótce dołączył do niej chór mieszany, a w dalszej kolejności także chór chłopięcy. Dysponując tak rozbudowanym aparatem wykonawczym, specyfiką repertuaru Filharmonii Krakowskiej (obejmującego dzieła od Monteverdiego do współczesnej awangardy) stały się oratoria, regularnie prezentowane w kościołach Krakowa i w programach licznych światowych festiwali muzyki sakralnej.
Jako ambasador kultury polskiej za granicą Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Krakowskiej zasłużyła się szczególnie wykonując dzieła Karola Szymanowskiego (swego patrona od 1962 roku) i Krzysztof Pendereckiego.
Przez estradę Filharmonii Krakowskiej przewinęły się najbardziej prominentne zespoły symfoniczne i kameralne świata: Orkiestra Filadelfijska (Eugene Ormandy), Orkiestra Clevelandzka (George Szell), Suisse Romande (Ernest Anserment), Orchestre National de la RadiodiFFusion et Television Française (Manuel Rosenthal, Jean Martinon), Pittsburska Orkiestra Symfoniczna (William Steinber), Orkiestra Filharmonii Izraelskiej (Zubin Mehta), Filharmonii Czeskiej (Karel Ančerl, Vaclav Neumann), Leningradzkiej (Jewgienij Mrawiński), Moskiewska Orkiestra Kameralna (Rudolf Barszaj), Virtuosi di Roma (Renato Fasano), The Bach Ensemble (Joshua Rifkin), Halle Orchestra Manchester (Stanisław Skrowaczewski), Orkiestra Kameralna Jean-François Paillarda i Musica Antiqua Köln (Reinhard Goebel). Koncerty prowadzili prominentni polscy dyrygenci, m.in. Zygmunt Latoszewski, Bohdan Wodiczko, Witold Rowicki, Jerzy Katlewicz, Kazimierz Kord, Jerzy Maksymiuk, Tadeusz Strugała, Krzysztof Penderecki, Antoni Wit i zagraniczni: Hermann Abendroth, Nikołaj Anosow, Roberto Benzi, Roger Desormiere, Dean Dixon, Antal Dorati, Konstantin Iwanow, Paweł Klecki, Helmut Koch, Kiryłł Kondraszyn, Rafael Kubelik, Gilbert Levine, Jean Martinon, Vladimir Ponkin, John Pritchard, Helmuth Rilling, Jerzy Semkow, Giuseppe Sinopoli, Volker Wangenheim, Carlo Zecchi. O randze instytucji świadczy także lista koncertujących w Filharmonii solistów: Victoria de los Angeles, Claudio Arrau, Gina Bachauer, Arturo Benedetti-Michelangeli, Cathy Berberian, Stanisław Bunin, Shura Cherkassky, Zara Dołuchanowa, Dorothy Dorow, Annie Fischer, Emil Gilels, Sidney Harth, Gary Karr, Nigel Kennedy, Leonid Kogan, Gidon Kremer, Nikita Magaloff, Witold Małcużyński, Yehudi Menuhin, Midori, Schlomo Mintz, Tatiana Nikołajewa, Lew Oborin, Garrick Ohlsson, Dawid i Igor Ojstrach, Vlado Perlemuter, Maurizio Pollini, Ruggiero Ricchi, Mścisław Rostropowicz, Światosław Richter, Artur Rubinstein, Izaac Stern, Daniel Szafran, Henryk Szeryng, Narciso Yepes, Yo - Yo Ma, Teresa Żylis-Gara.
Filharmonia Krakowska wysoką pozycję artystyczną dokumentuje bieżącą działalnością koncertową oraz licznymi występami zagranicznymi. Obok cotygodniowych koncertów symfonicznych, organizuje imprezy w zabytkowych obiektach Krakowa: "Wieczory Wawelskie" w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego na Wawelu, "Koncerty Uniwersyteckie" w auli Collegium Novum UJ, Dni Muzyki Organowo-Klawesynowej (we współpracy z Akademią Muzyczną w Krakowie) oraz koncerty umuzykalniające - dla młodzieży i dzieci (cykl "Musica - ars amanda"). Ma swój znaczący udział w ożywieniu życia kulturalnego Krakowa.
Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, styczeń 2002, aktualizacja: grudzień 2010.
Filharmonia im. Karola Szymanowskiego w Krakowie
ul. Zwierzyniecka 1
31-103 Kraków
Województwo małopolskie
Tel: centrala: (+48 12) 422 94 77
(+48 12) 619 87 21
WWW: www.filharmonia.krakow.pl
