Wybija dwunasta i przed oczami księżniczki, która przygląda się wszystkiemu z zamkowego okna, odbywa się tytułowa zmiana warty.
W zwartych szeregach, pod wodzą obwieszonego orderami dowódcy, maszeruje i prezentuje broń oddział niezwykłych, utworzonych z pudełek od zapałek żołnierzy. Takie tworzywo posłużyło też do stworzenia dowodzącego orężem komendanta oraz księżniczki, z wymalowanymi na pudełku czerwonymi ustami. Podczas efektownie rozegranej wojskowej parady, doskonale wykorzystującej użyty w animacji materiał, między księżniczką a jednym z żołnierzy narodzi się uczucie. Jej usta zamienią się w pulsujące serce, on wymknie się nocą z koszar, by wzdychać pod jej oknem. Bliskość księżniczki, która schodzi do żołnierza, rozpali w nim płomień, który pochłonie nie tylko kochanków, ale również wszystkich mieszkańców królestwa. Pozostaną po jedynie nadpalone, papierowe dekoracje. Wkrótce jednak pojawią się tutaj inni, mniej bajkowi, za to znacznie bardziej współcześni mieszkańcy. Główną zasadą nowej społeczności stanie się wywieszone w kilku językach na dużej tablicy hasło, któremu towarzyszy ogromny wykrzyknik: "Nie palić!".
Takie zakończenie "Zmiany warty" - wyjście z baśniowej konwencji czy wzięcie jej w zabawny nawias - stanowi rodzaj mrugnięcia okiem do widza i wzbogaca interpretację animowanego arcydziełka. To już nie tylko opowieść o wielkim uczuciu, którego żar wywołuje destrukcyjny pożar, ale też historia, którą można odczytywać poprzez szerszy, społeczny wymiar. Nowoczesne społeczeństwo - przyglądając się zniszczonemu z powodu nadmiernego afektu grodowi przodków - próbuje ustanowić racjonalne reguły swojego funkcjonowania. W tym kontekście nowego znaczenia nabiera tytuł filmu, który oznacza przecież nie tylko wymianę żołnierzy na warcie, ale również w metaforycznym sensie zmianę pokoleń.
Istotną rolę pełni w filmie muzyka i efekty dźwiękowe, towarzyszące ruchom perfekcyjnie ożywionych i poruszonych pudełek od zapałek.
W doskonale zrealizowanym dziele dwojga reżyserów treść i forma znakomicie ze sobą współgrają, dopełniając się i tworząc urzekającą animowaną perełkę.
- "Zmiana warty", Polska 1958. Scenariusz i reżyseria: Halina Bielińska i Włodzimierz Haupe; scenografia: Halina Bielińska; muzyka: Zbigniew Turski; zdjęcia: Aleksander Lipowski; kierownik zdjęć: Waldemar Wojtczak; produkcja: Studio Miniatur Filmowych w Warszawie. Czas trwania: 8 minut.
Nagrody:
- I Nagroda w kategorii filmów krótkometrażowych za oryginalny pomysł (ex aequo), Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Cannes 1959;
- Wyróżnienie Specjalne, Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Mannheim 1959;
- Dyplom Honorowy, Nagroda Roy Thompsona, Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Edynburg 1959.
Autor: Iwona Hałgas, marzec 2011.