Monografia teatralnej roli gombrowiczowskiej Iwony, obejmująca czterdzieści lat jej scenicznych przeobrażeń - od prapremierowej kreacji Barbary Krafftówny w spektaklu w warszawskim Teatrze Dramatycznym (reż.: Halina Mikołajska, 1957) po Iwonę Magdaleny Cieleckiej z krakowskiej realizacji Grzegorza Jarzyny w Starym Teatrze (1997). Analiza kolejnych inscenizacji Iwony..., współtworzących i poszerzających przestrzeń teatralnych odczytań tego dramatu oraz kulturowych interpretacji cielesności i płci, tworzących nowy kontekst dla filozofii utworów Gombrowicza. Dramat wystawiali m.in. Ingmar Bergman, Karin Beier, Ludwik Rene, Jerzy Goliński, Zygmunt Hübner, Anna Augustynowicz. Ogromną popularnością cieszył się w latach 90. ubiegłego wieku. Wówczas Iwona... uwodziła inscenizatorów bardziej, niż czyniły to inne gombrowiczowskie teksty. Scena otwierała przed nim nowe pola znaczeń, odnajdując w nim tony bliskie współczesnej wrażliwości, stając się bodźcem w poszukiwaniu tajemnicy, która wymknęła się badaczom literatury, a którą współcześni inscenizatorzy przełożyli na materię teatru.
Iwona, księżniczka Burgunda była pierwszą sztuką Witolda Gombrowicza (1904-1969). Napisał ją w 1933 roku, a wydrukował pięć lat później. Dramat powstał między Pamiętnikiem z okresu dojrzewania a Ferdydurke. Pisał go - czytamy we "Wstępie" do książki - "w czasie dla siebie niezwykłym, w 'czasie wewnętrznym'. Był to dlań okres przejścia, niepewności publicznego wizerunku i psychocielesnego kształtu, wciąż jeszcze nieostatecznie uformowanego. (...) Już po pisarskim debiucie, ale jeszcze przed prawdziwymi sukcesami, niejako w pół drogi, między salonem Mauersbergerów a stolikiem w 'Ziemiańskiej'."
- Monika Żółkoś
Ciało mówiące. 'Iwona, księżniczka Burgunda' Witolda Gombrowicza
Seria: "Terytoria teatru"
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2002
objętość: 202 ss., 27 ilustracji czarno-białych, oprawa miękka
ISBN 83-88560-81-6
www.terytoria.com.pl