Album "Bruegel. Młyn i krzyż", dokumentujący wspólne przedsięwzięcie Michaela F. Gibsona i Lecha Majewskiego, sprawia, że XVI-wieczny obraz "Droga krzyżowa" Pietera Bruegla staje się obecny współcześnie jak nigdy dotąd.
Młyn i krzyż to mariaż wielkiej sztuki i współczesnej superprodukcji w malarskiej, literackiej oraz filmowej syntezie, umożliwiający całkowite wniknięcie w świat symboli Bruegla, poczucie niespokojnego ducha XVI-wiecznych Niderlandów i zrozumienie koncepcji malarza-filozofa. Krytyczna analiza obrazu, dokument z planu filmowego oraz oryginalne storyboardy scenariusza są dobrą lekturą przed obejrzeniem filmu.
Album Bruegel. Młyn i krzyż rozpoczyna tytułowy esej "Młyn i krzyż" amerykańskiego historyka sztuki Michaela F. Gibsona, który stał się podstawą scenariusza filmu Lecha Majewskiego pod tym samym tytułem. To wnikliwe studium obrazu bogato ilustrowane fragmentami omawianego dzieła. Zanim Gibson weźmie pod lupę obraz Bruegla, stając się pełnym pasji przewodnikiem po labiryncie symboli, przekornie proponuje:
"Obcowanie po raz pierwszy z obrazem jest jak spotkanie z nieznajomym człowiekiem. To, jakie zrobi na nas wrażenie, zależy od nawiązanej z nim relacji; tylko sporadycznie jesteśmy skłonni kierować się w naszych sądach dochodzącymi do nas zewsząd opiniami. Proponuję zatem: nie czytajcie jeszcze tej książki. Przyjrzyjcie się najpierw obrazowi. Zawrzyjcie z nim znajomość. Wejdźcie do świata Pietera Bruegla bez żadnych wstępnych założeń."
Uważna kontemplacja obrazu wydobywa niewidoczne w pierwszym kontakcie detale, tak znaczące w mitologicznej logice ukazanych wydarzeń. Fascynujące jest docieranie do ukrytego sensu świata Bruegla, odkrywanie koncentrycznych planów oraz źródeł inspiracji mistrza odwołującego się do wcześniejszych malarskich koncepcji Drogi krzyżowej. Esej Gibsona pozwala zrozumieć irracjonalną obecność młyna - błądzącego kościoła - na odizolowanej skale, który miele mąkę na pokarm dla wiernych. Dzięki wiedzy i pasji Gibsona do tropienia niuansów czytelnik dowie się, że postać siedzącego tyłem sprzedawcy chleba (w dolnej części płótna) nie jest jedynie kolejnym elementem kilkusetosobowego tłumu, spieszącego się na teatr publicznej egzekucji. Majewski zachowuje ikoniczną wymowę symboli, dzięki której w filmie, niczym w żywym obrazie sprzed pięciuset lat, każda postać ma wielkie znaczenie.
Współczesną część albumu stanowi fotorelacja z planu filmowego oraz oryginalny scenorys. Dagmara Drzazga, autorka reportażu dokumentującego pracę nad przekładaniem obrazu na język kina XXI wieku, sugestywnie oddaje atmosferę filmowej "kuchni". Na oczach czytelnika statyczna "Droga krzyżowa" ożywa w mnogości planów, kadrów i intensywności realnych postaci. Obserwujemy Lecha Majewskiego przy pracy, słuchamy aktorów, wcielających się w główne postacie (Rutger Hauer - Bruegel, Michael York - Jonghelinck, Charlotte Rampling - Maria), towarzyszmy tłumowi statystów. Dowiemy się, dlaczego nowozelandzkie chmury mogły "zagrać" brueglowskie niebo, z jakiego kraju rekrutują się chłopskie postaci, w jaki sposób współcześnie uzyskać kolory tkanin sprzed wieków i wreszcie, jak cyfrowa technologia sprawia, że niemożliwe staje się możliwe. Ikoniczny film Lecha Majewskiego, stając się cyfrowo utkanym gobelinem, przybliża do absolutu świata Bruegla i każe na powrót w skupieniu zachwycać się siłą namalowanego w 1564 roku płótna.
Lech Majewski - poeta, malarz, pisarz i reżyser. Pracując w Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Anglii, Polsce, Niemczech, Francji, Włoszech i na Litwie, realizuje swoje wizje w obrazach, filmach, instalacjach, powieściach, w teatrze i w operze. Studiował w Katowicach w oddziale krakowskiejAkademii Sztuk Pięknych, ukończył Szkołę Filmową w Łodzi. W swoim dorobku ma takie filmy, jak: Rycerz, Więzień Rio, Lot świerkowej gęsi, Pokój saren, Ewangelia według Harry'ego, Basquiat, Wojaczek, Angelus, Ogród rozkoszy ziemskich oraz Szklane usta. Prezentowane na festiwalach w Cannes, Wenecji, Berlinie, Toronto, Rzymie, Nowym Jorku, Rio de Janeiro, Chicago, Londynie, Mar del Plata, Barcelonie, Miami, Jeruzalem, Moskwie i Montrealu, filmy Majewskiego były wielokrotnie nagradzane. Wideo-arty, fotografie i rzeźby artysty wystawiały muzea i galerie całego świata, m.in.: paryska Galerie Nationale du Jeu de Paume, londyńska Whitechapel Art, Museo des Belles Artes w Buenos Aires; berlińska Kunstagenten Gallery, tokijska Image Forum w Tokio, Honolulu Academy of Arts, Hokkaido Museum of Modern Art w Sapporo, Pittsburgh Center for the Arts, Deutsches Filminstitute Museum we Frankfurcie nad Menem, warszawska Zachęta, amsterdamska SmART Project Space, waszyngtońska The National Gallery, paryska Gallerie Embiricos, Art Institute of Chicago, Muzeum Narodowe w Gdańsku, krakowska Fabryka Schindlera, Yokohama Museum of Art, Berkeley Art Museum, Aichi Arts Center. W 2006 roku The Museum of Modern Art w Nowym Jorku uhonorowało Majewskiego indywidualną retrospektywą "Lech Majewski - Magia Ruchomego Obrazu". Więcej informacji na www.lechmajewski.art.pl.
Michael Francis Gibson - amerykański pisarz, naukowiec, historyk i krytyk sztuki. Przez ponad trzydzieści lat, jako autor stałej rubryki poświęconej sztuce, współpracował z "International Herald Tribune". Publikował także m.in. w: "The New York Times", "Art in America", "Art News", "Connaissance des Arts". Prowadził liczne audycje radiowe (Radio Canada, France-Culture) dotyczące zagadnień z dziedziny sztuki, kultury i filozofii. Napisane przez niego monografie obejmują zarówno całe nurty artystyczne (symbolizm, dadaizm), jak i twórczość pszczególnych artystów, m.in.: Pietera Bruegla, Marcela Duchampa, Paula Gauguina, Odilona Redona. Zainteresowanie M.F. Gibsona antropologią kulturową znalazło wyraz w studium "Ces lois inconnues" oraz w trylogii fantasy "Chronicles of the Greater Dream", którą opublikował pod pseudonimem Miguel Errazu.
Film Lecha Majewskiego Młyn i krzyż wchodzi na ekrany polskich kin 18 marca 2011 roku.
Źróło: informacja nadesłana
- Michael Francis Gibson, Lech Majewski
Bruegel. Młyn i krzyż
Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2010
245 x 305, 222 ss., twarda oprawa
ISBN: 978-83-7576-102-3
Zobacz również: