#literatura
#culture
W publikacji wydanej przez Muzeum Warszawy znalazło się ponad 60 legend warszawskich. Datowane od połowy XIX wieku do współczesności, są związane z różnymi rejonami stolicy, nie tylko ze Starym Miastem i Traktem Królewskim.
Redaktorką antologii jest Julia Odnous z Działu Wydawnictw Muzeum Warszawy.
"Muzeum od dawna zamierzało wydać legendy warszawskie, ale myśleliśmy raczej o książce dla dzieci – mówi Julia Odnous. – Z koncepcją publikacji przyszedł do nas Wojciech Pawliński, który realizował dyplom na ASP właśnie na podstawie legend. I doszliśmy do wniosku, że jego pomysł warto rozbudować."
Przyznała, że wybór legend był trudny, ponieważ ich zbiór jest bardzo obszerny, zarówno tych już wydanych, jak i krążących w wersji ustnej.
"Niektóre z nich zostały specjalnie spisane na potrzeby tej publikacji i doszliśmy do wniosku, że ta książka na pewno nie może być broszurą o kilku legendach czy podstawowych motywach warszawskich, ale musi pokazywać więcej i być wpisana w mapę Warszawy" – relacjonowała.
Dlatego powstała publikacja została podzielona według klucza topograficznego. Legendy są związane z konkretnymi rejonami, między innymi Rynkiem Starego Miasta i Nowym Miastem, Traktem Królewskim i Wisłą, ale również Wilanowem czy Marymontem. Każdy rozdział otwiera notka poświęcona danej lokalizacji.
"Opowiada o historii, ale i współczesności tego rejonu – powiedziała redaktorka antologii. – Czasem są to bowiem miejsca, których już nie ma jak kościół św. Jerzego na ul. Świętojerskiej albo pałacyk Marii Kazimiery na Marymoncie, w którym obecnie mieści się kościół."
Każda legenda posiada opracowanie w postaci przypisów wyjaśniających do jakich faktów czy postaci odwołują się autorzy. Publikacja zawiera także słownik pojęć związanych ze staropolszczyzną, form gwarowych czy pojęć już nieużywanych. Jest też indeks postaci, które pojawiły się w legendach.
Publikację otwiera tekst historyczny przybliżający dzieje Warszawy autorstwa Krzysztofa Zwierza z Działu Badań nad Warszawą Muzeum Warszawy. Zamyka ją zaś obszerne posłowie Łukasza Bukowieckiego z Pracowni Studiów Miejskich Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. "To ciekawe ujęcie tematu krytycznym okiem badacza kultury" – uważa Julia Odnous. W publikacji znalazło się ponad 60 legend ponad 20 autorów.
"Jest tam duży wybór legend klasycznych między innymi Ewy Szelburg-Zarembiny i Artura Oppmana, a także prace folklorystów i historyków, którzy w XIX wieku spisywali opowieści ludowe – podkreśliła redaktorka antologii. – Są to teksty Romana Zmorskiego, Walerego Przyborowskiego i Kazimierza Władysława Wójcickiego. Cieszy nas, że mogliśmy też umieścić nowo napisane legendy. Napisała je Anna Marta Zdanowska, która jest również autorką wyboru tekstów w książce. Także przedstawiane teksty obejmują okres od połowy XIX wieku do współczesności."
"W trakcie prac nad publikacją doszliśmy do wniosku, że właściwie nie jest to książka dla dzieci, a raczej dla dorosłych, co stanowiło taki powrót do właściwej definicji legendy. Pierwotnie była ona bowiem ludową wersją historii, ale opowiadaną wśród dorosłych. Właściwie dopiero w XX wieku stały się one opowieściami dla dzieci przez publikacje Wandy Chotomskiej czy Marii Krüger. Ale tak naprawdę były to opowieści dla dorosłych, dlatego często zawierają wątki drastyczne, i ta książka jest takim trochę powrotem do tej ich funkcji. I to opracowanie bardziej naukowe, historyczne powoduje, że ta książka jest może bardziej przeznaczona dla dorosłych. Ale oczywiście zachowany jest ten charakter dziecięcy, między innymi dzięki ilustracjom, które oswajają treść. Także w spisie treści zaznaczyliśmy, które z legend nadają się dla dzieci, będą dla nich zrozumiałe i nie zawierają bardziej drastycznych elementów" – zaznaczyła.
Z publikacją jest powiązana "Mapa legend warszawskich" obejmująca Stare i Nowe Miasto.
"Dzięki niej można odbyć spacer śladami postaci w tych legend, ponieważ są tam oznaczone miejsca pojawiające się w tych opowieściach: zachowane i te, które nie przetrwały – dodała Julia Odnous. – Na odwrocie znalazły się opisy tych lokalizacji będące skróconą wersją tych umieszczonych w książce."
"Legendy warszawskie. Antologia"
wybór: Anna Marta Zdanowska
opracowanie, przypisy, redakcja: Julia Odnous
ilustracje, projekt graficzny, skład: Wojciech Pawliński
szkic historyczny o Warszawie: Krzysztof Zwierz
posłowie: Łukasz Bukowiecki
wydawca: Muzeum Warszawy, Warszawa 2016
wymiary: 165 x 230 cm
oprawa: twarda,
liczba stron: 624
ISBN: 978-83-62189-80-9
Źródło: Muzeum Warszawy, PAP; opracował: jrk
Julia Odnous
Wojciech Pawliński
Krzysztof Zwierz
Łukasz Bukowiecki
ewa szelburg-zarembina
Artur Oppman
Roman Zmorski
Walery Przyborowski
Kazimierz Władysław Wójcicki
Anna Marta Zdanowska
wanda chotomska
Maria Krüger
muzeum warszawy
dziedzictwo
