"Uwertura koncertowa E-dur op. 12" powstała w latach 1904-05. Kilka lat później, w latach 1912-13 kompozytor z pomocą Grzegorza Fitelberga przeinstrumentował ją na nowo. Prawykonanie pierwszej wersji utworu odbyło się podczas historycznego dla muzyki polskiej wydarzenia – na pierwszym koncercie "Młodej Polski w muzyce" (Spółki Nakładowej Młodych Kompozytorów Polskich) dnia 6 lutego 1906 roku w Warszawie w interpretacji Orkiestry Filharmonii Warszawskiej pod batutą Fitelberga. Druga wersja "Uwertury" została wykonana po raz pierwszy w Wiedniu, 13 marca 1913 roku przez Orkiestrę Tonkünstlerverein pod dyrekcją Oskara Nedbala. Napisaną w stylu wagnerowsko-straussowskim kompozycję charakteryzuje ogromna ekspresja, siła brzmienia i rozmach w zakresie kształtowania szeroko rozwijanych tematów muzycznych. Pierwotnie utwór, wzorem późnoromantycznych dzieł Ryszarda Straussa, posiadał program poetycki (zamieszczony na początku partytury), którym był wstęp do poematu Tadeusza Micińskiego "Witeź Włast".
Mimo, iż "Uwertura" zaliczana jest przez krytyków do dzieł, w których "osobowość twórcza Szymanowskiego nie wypowiedziała się nawet w najmniejszym stopniu", to jednak cieszy się ona dużą popularnością wśród jej wykonawców. Świadczą o tym choćby liczne rejestracje fonograficzne kompozycji, dokonane przez m.in. Orkiestrę Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Witolda Rowickiego (Polskie Nagrania - zob. Karol Szymanowski, Muza - w wersji na płycie długogrającej i CD) i Kazimierza Korda (CD Accord), WOSPR pod batutą Jacka Kaspszyka (kilka wydań EMI - zob. Karol Szymanowski), Orkiestrę Filharmonii Śląskiej pod kierownictwem Karola Stryji (Wifon i Marco Polo - zob. Karol Szymanowski) i Patricka Fournilliera (nagranie z 3. Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w 1987 roku), a także orkiestry zagraniczne - BBC Philharmonic Orchestra pod batutą Vassily'ego Sinaisky'ego (Chandos) oraz London Philharmonic Orchestra pod dyrekcją Leona Botsteina (Telarc).
Autor: Anna Iwanicka-Nijakowska, wrzesień 2007
