Dwujęzyczny, polsko-angielski album dokumentuje dorobek twórczy Grzegorza Jarzyny, jednego z naszych najoryginalniejszych reżyserów teatralnych ostatnich lat. Wydawcami rzetelnie opracowanego tomu są TR Warszawa i Agora S.A. we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza.
Na ponad trzystu stronach udało się zawrzeć blisko dwieście zdjęć z prób i pokazów dziewiętnastu przedstawień Grzegorza Jarzyny. Od jego głośnego debiutu, Bzika tropikalnego Stanisława Ignacego Witkiewicza (1997) po Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej (2009). Wzbogaca je wybór kadrów filmowych, ilustracji, a także tekstów: rozmowy z reżyserem, przeprowadzonej przez redaktorki całości Agnieszkę Tuszyńską i Dorotę Wyżyńską oraz zwięzłych opisów jego widowisk pióra Maryli Zielińskiej.
I jakkolwiek autorów zdjęć jest wielu (m.in. Stefan Okołowicz, Kuba Dąbrowski, Bartłomiej Sowa, Anna Grzelewska, Marc Enguerand), zaskakuje niezwykle jednolita forma plastyczna albumu. Świadczy to dobrze o doborze materiału ilustracyjnego, ale i o utrzymanej w podobnej, autorskiej stylistyce prac scenicznych Jarzyny. Zarówno polskich, jak i zagranicznych; teatralnych, ale i operowych.
Znaleźli się w albumie zarówno znani mistrzowie obiektywu preferujący studyjny styl pracy - często stali uczestnicy prób warszawskiego Teatru Rozmaitości, jak i szybkostrzelni fotoreporterzy, biegający codziennie od tematu do tematu po mieście. Nie rozstrzygając, który sposób lepszy, godzi się zauważyć, że istotą fotografii teatralnej jest taki sposób zatrzymania chwili w obiektywie, który właściwie oddaje klimat widowiska i przemawia do wyobraźni odbiorcy.
Wspaniałe, czarno-białe kadry wykonała Katarzyna Zajda do Iwony, księżniczki Burgunda w krakowskim Starym Teatrze. Jak udało jej się zawrzeć skupienie odmalowane na szlachetnie pięknej twarzy Magdaleny Cieleckiej (Iwona) i gorączkowy bezład i niepokój drugiego planu, doprawdy nie wiem. To można tylko zobaczyć na stronie 55.
Autorką innego mojego ulubionego zdjęcia, tym razem do Magnetyzmu serca, jest Weronika Szmuc. W półmroku pokoju Zbigniew W. Kaleta (Gustaw) przypala papierosa Cezaremu Kosińskiemu (Albin). I tu także żaden opis nie odda tej męskiej determinacji, jaką była przesycona ta niby mało ważna, choć dla postawy Albina kluczowa sekwencja.
Co ciekawe, nie zawsze muszą to być zdjęcia perfekcyjnie ostre, drobiazgowo eksponujące szczegóły sceny. Niekiedy właśnie rozmazany kontur sylwetki aktora w ruchu doskonale oddaje dynamikę poszczególnej sytuacji, w całej jej ruchowej wyrazistości. Dobre zdjęcie to takie, i tych jest zdecydowana większość, które nie dopowiada wszystkiego do końca, tylko trzyma w zanadrzu jakąś tajemnicę - jak generalnie w przedstawieniach Jarzyny.
Album zawiera też opisy pomagające zorientować się, kogo widzimy na zdjęciu.
Autor: Janusz R. Kowalczyk
- Jarzyna: Teatr/Theatre
redakcja: Agnieszka Tuszyńska, Dorota Wyżyńska
wydawca: TR Warszawa i Agora S.A. we współpracy z IAM, Warszawa 2009
290 x 250, 312 stron, twarda oprawa
ISBN 978-83-929044-0-3