Kadr z filmu "Elektryczka", reż. Maciej Cuske, fot. www.eurekamedia.info
Rusza tytułowa "elektryczka", słynna podmiejska kolejka relacji Moskwa-Pietuszki. Jedni drzemią, inni czytają, jeszcze inni - zdają się być głęboko pogrążeni we własnych myślach. Słychać strzępki rozmów, dzwonią telefony komórkowe, ktoś usiłuje sprzedać piękne haftowane obrusy, komuś uciekł z koszyka śliczny, figlarny kotek. Czasem zagra jazzowy ansambl albo samotny akordeonista zaśpiewa "Spasiba, żizn'...".
"Maciej Cuske w 'Elektryczce' ustawił kamerę w wagonie podmoskiewskiej kolejki. Mikroobserwacje ułożył w jeden ciąg - potok ludzkich twarzy: to Rosja oddemonizowana, zwyczajna, choć dla nas coraz bardziej egzotyczna" - pisze Tadeusz Sobolewski w "Dużym Formacie", cotygodniowym magazynie "Gazety Wyborczej", omawiając box DVD zatytułowany "Oblicza Rosji", wydany w "Kolekcji Planete Doc Review".
Bo film Cuskego, utkany z jednostkowych obserwcji, jest czymś więcej niż dokumentalną notacją. Powstał frapujący portret nie tylko pasażerów tytułowej elektryczki, ale całego współczesnego rosyjskiego społeczeństwa. Choć nie wszyscy krytycy podzielają to zdanie.
Ewa Ciszewska na łamach gazety festiwalowej, ukazującej się podczas Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie, gdzie grupa Paladino, której Maciej Cuske jest dyrektorem artystycznym, otrzymała Złote Grono za swe filmy dokumentalne stwierdza:
"Pasażerowie elektryczki mają stanowić ludzki kosmos w miniaturze. (...) Zamiarem twórców było zbudować zgrabną metaforę całego społeczeństwa,a jednocześnie zachowując skromność, stwierdzić, że nie możemy się dowiedzieć o ludziach jedynie tyle, ile zdradzą ich zachowania. W 'Elektryczce' irytujące jest to, że pod przykrywką fałszywej skromności stara się być filmem mówiącym o rzeczach wielkich (Ewa Ciszewska, Zabawa w kino, "Big Łagowski. Całkiem Oficjalny Dziennik Festiwalowy" 2006, nr 4).
Film został zrealizowany w ramach - zainicjowanego przez Instytut Adama Mickiewicza - projektu "Rosja - Polska. Nowe spojrzenie".
- Elektryczka, Polska 2005. Scenariusz i reżyseria: Maciej Cuske, zdjęcia: Marcin Sauter, montaż: Tomasz Wiskirski, dźwięk: Dimitrij Wasiliew, producent: Krzysztof Kopczyński. Produkcja: Eureka Media, Telewizja Polska SA - TVP Kultura. Współfinansowanie: Instytut im. Adama Mickiewicza, Polski Instytut Sztuki Filmowej. Kolor, 18 min.
Nagrody:
- 2006 - Nagroda Prezesa Telewizji Polskiej oraz Don Kichot Międzynarodowej Federacji Klubów Filmowych (FICC) na Krakowskim Festiwalu Filmowym;
- 2006 - Złote Grono w konkursie filmów dokumentalnych (nagroda zespołowa dla grupy Paladino) na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie;
- 2007 - Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym "Cinarail - Metro and Train on Film" w Paryżu, 2007;
- 2007 - Nagroda specjalna jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Mediawave w Gyor.
Autor: Jerzy Armata, listopad 2010