To jak w końcu było z tym Hrabalem? Wypadł z okna czy wyskoczył? Wielu ludzi zadawało mi to pytanie, po czym, widząc moją stropioną minę, sami, z dużą pewnością siebie, na nie sobie odpowiadali. Też bym tak chciał, ale nie potrafię. Nie byłem przecież przy nim, gdy kilka minut po czternastej, 3 lutego 1997 roku, wychylił się z okna w swoim pokoju na piątym piętrze praskiego szpitala Na Bulovce – pisze Kaczorowski w "Słodkiej apokalipsie".
Reporter przyznaje jednak, że przy Hrabalu od dawna juz nie było nikogo, kto mógłby go powstrzymać od myśli o samobójstwie. Nie żyła jego ukochana żona Pipsi, brat, rodzice, stryj Pepin, ani jego przyjaciele: Karol Marysko, pakowacz makulatury Jindrich Peukert czy malarz Vladimir Boudnik. "3 lutego 1997 roku nie było już na tym świecie nikogo, kto byłby dla Hrabala na tyle ważny, by ten chciał dla niego żyć. Może poza kotami" – pisze Kaczorowski. Jego zdaniem z książek Hrabala można garściami czerpać argumenty na poparcie tezy o samobójstwie, zarówno z tekstów pisanych u schyłku życia, jak i tych najwcześniejszych. Bohaterowie Hrabala to istny klub samobójców – giną z własnej ręki lub przynajmniej usiłują się targnąć na własne życie. Stary Hanta ze "Zbyt głośnej samotności" nie chce żyć w nowych czasach, narwany Vladimirek Boudnik z "Czułego barbarzyńcy" dusi się, być może niechcący, elew Pipka ("Pociagi pod specjalnym nadzorem") karze się za porażkę miłosną…
"Motywy samobójcze w jego utworach to przecież kontrapunkt dla pochwały życia – jak dugo pisał, tak długo tylko bawił się myślą o samobójstwie, najpierw swoich bohaterów, potem własnym" – pisze Kaczorowski. Z portretu, który stworzył w "Słodkiej apokalipsie", wyraźnie wyłania się obraz pisarza, który kochał piękne kobiety, picie piwa z przyjaciółmi, był koneserem uroków zwyczajnego życia. Ale też potrafił napisać: "Ileż to razy chciałem wyskoczyć z piątego piętra, z tego mojego mieszkania, gdzie ból mi sprawia każdy pokój" ("Zaczarowany flet" 1989).
Bohumil Hrabal urodził się 28 marca 1914 w Brnie. Światową sławę przyniosło mu opowiadanie "Pociągi pod specjalnym nadzorem", którego ekranizacja w reżyserii Jirego Menzla nagrodzona została w 1967 roku Oscarem. Hrabal nigdy nie był dysydentem, ulegał naciskom władzy, pozwalał cenzurować swoje książki. Ta ugodowa polityka pozwalała mu na publikację kolejnych": "Postrzyżyny" (1976), czy zbiór "Święto przebiśniegu" (1978). W latach 80. drukował już głównie na emigracji lub w wydawnictwach podziemnych. Lata 90. i dokonana wtedy zmiana polityczna przyniosły pełne oficjalne uznanie twórczości Hrabala. W latach 1991-97 wyszły 19-tomowe "Dzieła zebrane pisarza". 3 lutego 1997 r., podczas pobytu w szpitalu, spadł z okna na piątym piętrze. Lekarze przyjęli wersję, że Hrabal wychylił się zanadto, karmiąc gołębie, ale przyjaciele pisarza przekonani byli od początku, że sam odebrał sobie życie. Przed śmiercią pożegnał się z bliskimi i uporządkował swoje sprawy.
"Słodka apokalipsa" Aleksandra Kaczorowskiego ukazała się nakładem wydawnictwa Czarne.
Źródło: PAP, oprac.: PW, 4 lutego 2016 r.