Unseen Soundwalks – Powstanie warszawskie ‘44
Zapraszamy do wysłuchania 10 podcastów relacjonujących najważniejsze wydarzenia powstańczego zrywu oraz akcji Polskiego Państwa Podziemnego.
1. Zdobycie PAST-y przy ul. Zielnej
Jeden z najbardziej okazałych budynków przedwojennej Warszawy. Zbudowany w na początku XX wieku, był pierwszym drapaczem chmur w stolicy. Od samego początku powstania Polacy toczyli krwawe walki o zdobycie tego gmachu.
Posłuchaj tutaj.
2. Barykada-przekop w Alejach Jerozolimskich
Podczas okupacji ulica ta stanowiła ważną trasę przelotową. Nic zatem dziwnego, że latem 1944 roku, w obliczu zbliżającego się do miasta frontu, Niemcy chcieli utrzymać tę strategiczną trasę pod swoją kontrolą. W pierwszych dniach powstania Aleje Jerozolimskie znajdowały się pod ciągłym ostrzałem niemieckim, a w pobliżu skrzyżowania z Kruczą stacjonowały czołgi i pojazdy opancerzone. Przejście na drugą stronę ulicy było śmiertelnie niebezpiecznym przedsięwzięciem, ale powstańcy stanęli przed jeszcze poważniejszym problemem – przez Aleje Jerozolimskie wiodła jedyna droga łącząca pozycje Armii Krajowej w południowej i północnej części śródmieścia Warszawy…
Posłuchaj tutaj.
3. Wybuch czołgu pułapki przy ul. Kilińskiego
13 sierpnia o godzinie 9.00 wyglądający na czołg pojazd gąsienicowy ruszył w kierunku Podwala i labiryntu uliczek Starego Miasta, które było wówczas powstańczym bastionem. Polacy obrzucili czołg butelkami z benzyną, zapalając go i zmuszając kierowcę do ucieczki. Po ugaszeniu płomieni, powstańcy stwierdzili, że pojazd nie posiada żadnego uzbrojenia, ale jest wyposażony w urządzenie przypominające radiostację. Wybuch czołgu zabił ponad 300 warszawiaków: cywili i powstańców, przechodniów, kobiety i dzieci.
Posłuchaj tutaj.
4. Plac Powstańców Warszawy (dawniej pl. Napoleona)
Stoisz przed pomnikiem batalionu AK "Kiliński". Po lewej widzisz ciemną elewację Narodowego Banku Polskiego, po prawej – Prudential. Wzniesiony na początku lat 30. ubiegłego wieku wieżowiec miał 66 metrów wysokości i był najwyższym budynkiem w Europie. To arcydzieło stylu art déco zostało podczas powstania trafione przez ponad tysiąc pocisków artyleryjskich i moździerzowych. W jego wnętrzu, zaraz po wybiciu godziny W, odbyła się jedna z pierwszych akcji powstania.
Posłuchaj tutaj.
5. Gmach PKO na rogu ulic Jasnej i Świętokrzyskiej (obecnie Poczta Główna)
4 sierpnia Niemcy zbombardowali hotel "Victoria" przy ulicy Jasnej. Stacjonujący w nim sztab Armii Krajowej przeniesiono do gmachu PKO, gdzie pozostał do września. Było to miejsce postoju wielu wyższych dowódców, między innymi generała Tadeusza Bora-Komorowskiego. W gmachu PKO znajdował się również punkt sanitarny przekształcony później w szpital polowy na 400 łóżek.
Posłuchaj tutaj.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
6. Obóz koncentracyjny, tzw. Gęsiówka (przy obecnej ul. Anielewicza)
Po stłumieniu powstania w Getcie Warszawskim i likwidacji Getta, latem 1943 roku obóz pracy przy ulicy Gęsiej przekształcono, na osobisty rozkaz szefa SS Heinricha Himmlera, w obóz koncentracyjny. Z czasem, wraz z szybko zbliżającym się do Warszawy frontem sowieckim, zarządzanie obozem podporządkowano większemu obozowi koncentracyjnemu na Majdanku pod Lublinem. Miejscowa ludność nazwała obóz "Gęsiówką" – od nazwy ulicy, przy której się znajdował.
Posłuchaj tutaj.
7. Kościół św. Stanisława przy ul. Wolskiej
Po wybuchu powstania stacjonujący w Warszawie Niemcy zaczęli w całym mieście dokonywać egzekucji Polaków, zarówno powstańców, jak i cywili. Najbrutalniejsze zbrodnie miały miejsce na Woli. W ciągu tygodnia zgładzono tu około 50 tys. cywili. Miało to zastraszyć walczących Polaków.
Posłuchaj tutaj.
8. Akcja na Kutscherę
SS-Brigadeführer Franz Kutschera został przeniesiony do Warszawy jesienią 1943 roku z zadaniem zdławienia polskiego ruchu oporu. Zaraz po objęciu przez niego stanowiska, gwałtownie wzrosła liczba łapanek i publicznych egzekucji. Kutscherę szybko zaczęto nazywać "katem Warszawy". Sprawiło to, że stał się celem polskiego podziemia, które podjęło działania zmierzające do jego rozpracowania i zlikwidowania.
Posłuchaj tutaj.
9. Akcja pod Arsenałem
Jest godz. 17.30, 26 marca 1943 roku. Przed chwilą rozpoczęła się akcja "Meksyk II", powszechnie znana jako Akcja pod Arsenałem. Dowódca Stanisław Broniewski ps. "Orsza" wydał rozkaz uderzenia na niemiecką furgonetkę więzienną wiozącą Jana Bytnara ps. "Rudy" z siedziby Gestapo do pobliskiego więzienia na Pawiaku.
Posłuchaj tutaj.
10. Bank Polski przy ul. Bielańskiej
Wśród otaczającej go powojennej zabudowy dawny bank wygląda trochę nie na miejscu. Przyjrzyj się uważniej, a zobaczysz, że budynek wiele przeszedł w ciągu swojej historii. Jego ściany wciąż są poznaczone dziurami po kulach i innymi bliznami z okresu okupacji. W pierwszym miesiącu powstania budynek był redutą powstańczą, ale polski ruch oporu działał w nim już na długo przedtem…
Posłuchaj tutaj.
Angielska i polska wersja Unseen Soundwalks – Powstanie Warszawskie'44 są dostępne na aplikacji Echoes oraz jako podcast na Apple Podcasts, Spotify, Google Podcasts i innych.
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]