Nagroda przyznawana jest od 1992 roku z inicjatywy historyka i krytyka sztuki Pawła Sosnowskiego. Początkowo patronowało jej Towarzystwo Sztuk Pięknych w Warszawie, od 2001 roku Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 2012 roku współorganizatorem Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy jest Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki. Nagroda ma na celu wyróżnić wybitnych przedstawicieli krytyki artystycznej i równocześnie upamiętnić dorobek malarza i krytyka sztuki Jerzego Stajudy.
Laureat lub laureaci organizowanego dorocznie konkursu wybierani są spośród kandydatów zgłoszonych przez kuratorów spuścizny artystycznej Jerzego Stajudy - Aleksandrę Semonowicz, Elżbietę Szańkowską, Waldemara Baraniewskiego, Grzegorza Kowalskiego, Pawła Sosnowskiego oraz dotychczasowych laureatów. Nagrodą w konkursie, ufundowaną przez rodzinę artysty, Aleksandrę Semenowicz oraz Jerzego i Jeremiego Stajudów, jest rysunek artysty.
Laureaci:
1992 - Piotr Piotrowski, historyk i krytyk sztuki, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nagrodzony za książkę "Dekada"
1993 - Jaromir Jedliński, historyk i krytyk sztuki najnowszej, były dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi, prowadził Galerię Foksal
1994 - Maryla Sitkowska, historyk i krytyk sztuki, dyrektor Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
1995 - Jan Michalski, historyk i krytyk sztuki, współtwórca Galerii "Zderzak" w Krakowie oraz Ryszard Ziarkiewicz, artysta oraz niezależny krytyk i teoretyk sztuki
1996 - Józef Chrobak, od 1989 roku kierował galerią Krzysztofory
1997 - Ewa Mikina, historyk i krytyk sztuki, wybitna tłumaczka tekstów o sztuce
1998 - Józef Chrobak i Marek Świca
1999 - Hanna Wróblewska, historyk i krytyk sztuki, kuratorka wielu wystaw sztuki współczesnej, obecnie dyrektor Narodowej Galerii Sztuki Zachęta
2000 - Piotr Szubert, historyk sztuki, krytyk, związany kiedyś z Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego, obecnie wykładowca ASP w Warszawie oraz prof. Mieczysław Porębski - nagroda jubileuszowa z okazji 80. urodzin znakomitego historyka, krytyka i teoretyka sztuki
2001 - Izabela Kowalczyk za książkę "Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90." oraz za prowadzenie pisma internetowego ARTMIX
2002 - Gerard Blum-Kwiatkowski, artysta i kurator, uhonorowany za wieloletnie promowanie polskich artystów współczesnych w Niemczech, a w szczególności za zrealizowanie w Museum of Modern Art w Hünfeld międzynarodowej wystawy Europa - Konkret - Reduktiv
2003 - Aneta Szyłak prowadząca Instytut Sztuki Wyspa za niezależną i bezkompromisową aktywność kuratorską oraz za wystawę Architectures of Gender. Contemporary Women's Art in Poland zorganizowaną w Sculpture Center w Nowym Jorku w 2003 roku
2004 - Marek Meschnik, historyk sztuki z Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, uhonorowany za konsekwentną działalność i nadanie szczególnej rangi kolekcji współczesnej sztuki polskiej Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu
2005 (dwie nagrody) - Jola Gola, za opracowanie dwóch źródłowych publikacji poświęconych Oskarowi Hansenowi: "Ku Formie Otwartej / Towards Open Form", wyd. Fundacja Galerii Foksal, 2005 i "Zobaczyć świat", wyd. Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2005, oraz za zorganizowanie wystawy Oskara Hansena w Zachęcie w 2005 roku; Piotr Juszkiewicz, za książkę "Od rozkoszy historiozofii do 'gry w nic'. Polska krytyka artystyczna czasu Odwilży", Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań, 2005
2012 (dwie nagrody) - Dorota Jarecka, za wieloletnią działalność w zakresie popularyzacji sztuk wizualnych w ramach codziennej gazety oraz cykl spotkań z międzynarodowymi krytykami sztuki; Karol Sienkiewicz jako krytyk młodego pokolenia, czynny nie tylko na łamach prasy tradycyjnej, ale i w przestrzeni internetowej. Przyznano także wyróżnienie specjalne za całokształt osiągnięć dla Andy Rottenberg.
2013 (dwie nagrody) - Piotr Kosiewski za komentowanie wydarzeń polskiej sceny artystycznej m.in. na łamach "Tygodnika Powszechnego"; Artur Żmijewski za działalność krytyczną, której wcieleniem w życie było kuratorowane przez artystę 7. Biennale Sztuki Współczesnej w Berlinie i towarzysząca mu publikacja "Forget Fear"
2015 - Jakub Dąbrowski
2016 - Joanna Kordjak, Agnieszka Szewczyk, kuratorki wystawy "Zaraz po wojnie" i autorki katalogu towarzyszącego ekspozycji – za naukowy charakter przedsięwzięcia po raz pierwszy sięgającego do problematyki lat 1944-1948 w sztuce polskiej