Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina jest jednym z najstarszych i najbardziej prestiżowych konkursów muzycznych na świecie. Należy również do nielicznej grupy monograficznych konkursów pianistycznych, poświęconych wykonawstwu muzyki jednego kompozytora.
Pierwszy Konkurs Chopinowski odbył się w 1927 roku w Filharmonii Warszawskiej. Jego inicjatorem był wybitny polski pianista, pedagog i kompozytor - Jerzy Żurawlew. Kolejne konkursy odbywały się - z założenia co pięć lat - w 1932 i 1937 roku. Czwarty konkurs, już powojenny został zorganizowany w 1949 roku, a piąty - w 1955. Od tegoż roku Konkursy im. F. Chopina odbywają się regularnie co pięć lat.
Organizatorem trzech pierwszych edycji była Wyższa Szkoła Muzyczna przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Po wojnie konkursy powstawały przy współudziale władz państwowych, tj. Ministerstwa Kultury i Sztuki, które było bezpośrednim zleceniodawcą i koordynatorem prac przygotowawczych. Od 1960 do 2005 roku głównym organizatorem konkursu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Od szesnastej edycji w 2010 roku konkurs organizowany jest przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.
Konkurs Chopinowski od 1957 roku należy do Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych w Genewie.
Grę pianistów ocenia międzynarodowe jury, którego przewodniczącymi byli tacy wybitni chopiniści, jak: Witold Maliszewski (1927), Adam Wieniawski (1932, 1937), Zbigniew Drzewiecki (1949, 1955, 1960, 1965), Kazimierz Sikorski (1970, 1975), Kazimierz Kord (1980), Jan Ekier (1985, 1990 i 1995) oraz Andrzej Jasiński (2000, 2005).
Przesłuchania konkursowe przeprowadzane są w kilku etapach. Od 1970 do 1995 roku konkursy były czteroetapowe. W pierwszych trzech etapach pianiści wykonywali nokturny, etiudy, ballady, scherza, polonezy, walce, mazurki i sonaty, a w finale - jeden z koncertów. Regulamin XV Konkursu w 2005 roku wniósł zasadnicze zmiany. Po raz pierwszy bezpośrednio przed konkursem (we wrześniu) zorganizowano w Warszawie eliminacje obowiązujące dla wszystkich kandydatów. Ze względu na bardzo dużą liczbę zgłoszeń (350) przesłuchania eliminacyjne odbywały się równolegle w dwóch salach koncertowych - Akademii Muzycznej i Pałacu Kultury i Nauki. Zasadniczy konkurs przeprowadzono natomiast w dwóch etapach i finale. W pierwszym etapie uczestnikom pozwolono na większą dowolność. Obok obowiązkowych form muzycznych trwających ok. 20 minut pianista dobierał sobie ze wskazanej listy inne utwory, tak żeby cały recital trwał 40 - 45 minut. Na liście wybieranych najczęściej kompozycji znalazły się m.in.: trzy grupy preludiów (po 6 każda) od nr 7 do 24, Preludium cis-moll op.45, ronda, scherza, Bolero, Tarantela, impromptus, walce i etiudy. W II etapie obok mazurków i sonaty (z III etapu poprzednich konkursów) należało wykonać jednego z wielkich polonezów. Koncert w finale jak zwykle zamykał przesłuchania.
Regulamin konkursu przewiduje nagrody główne oraz szereg nagród specjalnych: Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków, Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie za najlepsze wykonanie poloneza oraz Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu.
Konkursom Chopinowskim towarzyszą liczne wydarzenia - koncerty okolicznościowe, spotkania i dyskusje panelowe oraz wystawy. Od 1975 roku organizowane są obchody rocznicy śmierci Fryderyka Chopina. Dzień 17 października jest włączony do kalendarza konkursu i uznany dniem hołdu składanego kompozytorowi. Z tej okazji w Kościele Św. Krzyża w Warszawie odprawiona zostaje uroczysta msza, podczas której wykonywane jest Requiem Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Konkurs im. Fryderyka Chopina jest przeznaczony dla pianistów w wieku od 17 do 28 lat.
LAUREACI:
- I Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1927)
I nagroda - Lew Oborin (ZSRR)
II nagroda - Stanisław Szpinalski (Polska)
III nagroda - Róża Etkin-Moszkowska (Polska)
- II Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1932)
I nagroda - Alexander Uniński (USA)
II nagroda - Imre Ungar (Węgry)
III nagroda - Bolesław Kon (Polska)
- III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1937)
I nagroda - Jakov Zak (ZSRR)
II nagroda - Roza Tamarkina (ZSRR)
III nagroda - Witold Małcużyński (Polska)
- IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1949)
I nagroda - ex aequo: Halina Czerny-Stefańska (Polska) i Bella Dawidowicz (ZSRR)
II nagroda - Barbara Hesse-Bukowska (Polska)
III nagroda - Waldemar Maciszewski (Polska)
- V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1955)
I nagroda - Adam Harasiewicz (Polska)
II nagroda - Władimir Aszkenazi (ZSRR)
III nagroda - Fu T’Sung (Chiny)
- VI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1960)
I nagroda - Maurizio Pollini (Włochy)
II nagroda - Irina Zarickaja (ZSRR)
III nagroda - Tania Achot-Haroutounian (Iran)
- VII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1965)
I nagroda - Martha Argerich (Argentyna)
II nagroda - Arthur Moreira-Lima (Brazylia)
III nagroda - Marta Sosińska (Polska)
- VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1970)
I nagroda - Garrick Ohlsson (USA)
II nagroda - Mitsuko Uchida (Japonia)
III nagroda - Piotr Paleczny (Polska)
- IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1975)
I nagroda - Krystian Zimerman (Polska)
II nagroda - Dina Joffe (ZSRR)
III nagroda - Tatiana Fiedkina (ZSRR)
- X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1980)
I nagroda - Dang Thai Son (Wietnam)
II nagroda - Tatiana Szebanowa (ZSRR)
III nagroda - Arutiun Papazjan (ZSRR)
- XI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1985)
I nagroda - Stanisław Bunin (ZSRR)
II nagroda - Marc Laforet (Francja)
III nagroda - Krzysztof Jabłoński (Polska)
- XII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1990)
I nagroda - nie przyznano
II nagroda - Kevin Kenner (USA)
III nagroda - Yukio Yokoyama (Japonia)
- XIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (1995)
I nagroda - nie przyznano
II nagroda - ex aequo: Philippe Giusiano (Francja) i Alaxei Sultanov (Rosja)
III nagroda - Gabriela Montero (USA)
- XIV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (2000)
I nagroda - Yundi Li (Chiny)
II nagroda - Ingrid Fliter (Argentyna)
III nagroda - Alexander Kobrin (Rosja)
- XV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (2005)
I nagroda - Rafał Blechacz (Polska)
II nagroda - nie przyznano
III nagroda - ex aequo: Dong Hyek Lim i Dong Min Lim (Korea Płd.
- XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - Warszawa (2010)
I nagroda - Julianna Awdiejewa
II nagroda - Lukas Geniušas i Ingolf Wunder
III nagroda - Daniił Trifonow
Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, styczeń 2002, aktualizacja: Anna Iwanicka-Nijakowska, listopad 2006.
Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
Towarzystwo im. Fryderyka Chopina
ul.Okólnik 1
00-384 Warszawa
Tel: (+48 22) 826 81 90, 827 54 71, 827 95 89
Fax: (+48 22) 827 95 99