Wyróżnienie, przyznawane przez Instytut Książki w Krakowie, Johnston odebrał w czwartek 12 czerwca w Collegium Maius UJ. Nagrodę za popularyzowanie literatury polskiej za granicą przyznało jury w składzie: rosyjska tłumaczka Ksenia Starosielska, anglistka prof. Elżbieta Tabakowska, historyk literatury Jerzy Jarzębski oraz ubiegłoroczny laureat Karol Lesman.
Przez Esperanto do Polski
Bill Johnston urodził się w 1960 roku w Wielkiej Brytanii. W czasie studiów (filologia rosyjska i francuska) na Uniwersyetcie Oksfordzkim otrzymał stypendium na kurs języka polskiego na Uniwersytecie Warszawskim. Ale jego przygoda z Polską zaczęła się jeszcze wcześniej i od zupełnie innego języka:
- Interesowałem się językami już jako nastolatek. Miałem francuski i rosyjski w szkole, a w dodatku nauczyłem się esperanto, co dziś nie jest raczej na topie. Właśnie z tej okazji przyjechałem po raz pierwszy do Polski - w drugiej połowie lat 70. był tu wielki zjazd esperantystów. To była w ogóle moja pierwsza podróż do Europy, chyba stąd wzięła się fascynacja polskim językiem i kulturą - mówił w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej".
Johnston jest szczególnie związany z Krakowem i Wrocławiem. W miastach tych mieszkał po studiach, w latach 1983-1991. Pracował wówczas jako lektor języka angielskiego z ramienia British Council oraz jako dyrektor English Language Center. Do jego uczniów z tamtego czasu zaliczają się m.in. profesorowie Jerzy Jarzębski, Leon Kieres, Tamara Trojanowska. Na stałe mieszka w USA.
Johnston wspomina, że pierwszą polską książką, jaką przeczytał była "Katarynka" Bolesława Prusa:
- Wiele lat później miałem okazję prowadzić zajęcia z literatury polskiej w tłumaczeniu. Chciałem zaproponować "Katarynkę" jako lekturę, ale nie znalazłem jej przekładu w USA. Pomyślałem: "No to trzeba to zrobić samemu". Tak się zaczęło. Potem zebrało mi się tych przekładów Prusa na tyle dużo, by wydać książkę. (Cały wywiad na wyborcza.pl)
Od Kochanowskiego do Myśliwskiego
Johnston przełożył 30 książek z literatury polskiej i 53 krótszych utworów. Johnston przekładał zarówno literaturę staropolską ("Odprawę posłów greckich" Kochanowskiego), jak romantyczną ("Balladynę" Słowackiego), pisarzy realistycznych końca XIX wieku (Żeromskiego "Przedwiośnie" i "Wierną rzekę", Prusa "Grzechy dzieciństwa"), następnie wielu klasyków XX-wiecznych, a przede wszystkim Gombrowicza ("Bakakaj" i "Wspomnienia polskie"), opowiadania Herlinga Grudzińskiego, powieści Szczypiorskiego, wiersze Baczyńskiego i Różewicza.
Ma również zasługi jako tłumacz najnowszej literatury polskiej: Magdaleny Tulli, Andrzeja Stasiuka, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Tomasza Różyckiego, a także wybranych wierszy Krzysztofa Koehlera, Julii Fiedorczuk, Wojciecha Bonowicza, Mariusza Grzebalskiego, Dariusza Suski.
Obecnie Bill Johnston pracuje nad tłmaczeniem "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza.
O Mickiewiczu czytaj w wywiadzie z Romanem Koropeckim "Europejski poeta w polskim bagienku"
Przekłady Johnstona są wysoko cenione i publikowane przez prestiżowe wydawnictwa, m.in. Archipelago Books, New Directions, Grove Press, Yale University Press, Northwestern University Press. Szczególnym uznaniem cieszą się jego przekłady powieści Wiesława Myśliwskiego: "Traktat o łuskaniu fasoli" i "Kamień na kamieniu" - za to tłumaczenie otrzymał kilka znaczących nagród przekładowych w USA, np. Best Translated Book Award 2012: Fiction, PEN Translation Prize, AATSEEL Translation Award.
Nagrodę Transatlantyk - 10 tys. euro oraz statuetkę autorstwa rzeźbiarza Łukasza Kieferlinga – od 2005 r. przyznaje Instytut Książki w Krakowie. Otrzymują ją osoby, które propagują polską literaturę w świecie. Jej celem jest także promocja na rynku światowym polskiej literatury oraz integracja środowisk tłumaczy literatury polskiej i jej propagatorów (krytyków literackich, historyków literatury, animatorów kultury). Nazwa wyróżnienia nawiązuje do tytułu słynnego dzieła Witolda Gombrowicza.
O nagrodę mogą ubiegać się wyłącznie obywatele innych państw (także Polacy z obcym paszportem) - tłumacze, wydawcy, krytycy, animatorzy życia kulturalnego. Zgłoszeń kandydatów dokonują polskie i zagraniczne instytucje zajmujące się upowszechnianiem kultury, ośrodki naukowe, wydawnictwa, stowarzyszenia twórcze, osoby prywatne.
Wśród dotychczasowych zwycięzców Transatlantyku byli m.in. Henryk Bereska (2005), Anders Bodegard (2006), Albrecht Lempp (2007), Ksenia Starosielska (2008), Biserka Rajcić (2009), Pietro Marchesani (2010), Vlasta Dvorackova (2011), Yi Lijun (2012) i Karol Lesman (2013).
Źródło: PAP, Instytut Książki, opr. mg, 13 czerwca 2014