Taras Prochaśko i Serhij Żadan, fot. Anna Wojtenko
Do ukraińskojęzycznej wersji audiobooka wiersze noblisty nagrali dwaj wybitni literaci: Serhij Żadan i Taras Prochaśko. Lektorzy dokonali także nowych tłumaczeń utworów, które zostały wybrane do publikacji. Recytacji towarzyszy muzyka awangardowego zespołu Nostri Temporis.
Audiobook obejmuje wiersze: "Do Allena Ginsberga", "Rue Descartes", "A jednak", "Czarodziejska góra", "Uczciwe opisanie samego siebie nad szklanką whisky na lotnisku, dajmy na to w Minneapolis", "Biedny chrześcijanin patrzy na getto", "Oset, pokrzywa", "Linnaeus", "Dar", "Przypowieść", "Heraklit", "Capri" oraz "Ciało".
Wyboru utworów dokonał Andrij Bondar – prozaik, publicysta, poeta. Od debiutu w 1993 roku wydał trzy tomiki wierszy, a wiekszość jego utwórów została przetłumaczona na język angielski, francuski, niemiecki, polski, szwedzki. Jest również tłumaczem z języka polskiego. Wśród jego przekładów na język ukraiński są "Ferdydurke" Witolda Gomborowicza, "Lubiewo" Michała Witkowskiego oraz poezje Tadeusza Różewicza.
Obaj lektorzy są laureatami Nagrody Literackiej im. Josepha Conrada przyznawanej przez Instytut Polski w Kijowie od 2007 roku. Ma ona na celu przypomnienie postaci urodzonego na Ukrainie pisarza polskiego pochodzenia oraz zwrócenie uwagi na pisarzy, którzy w swej twórczości posługują się innowacyjną formą oraz nadają jej znamiona uniwersalne.
Taras Prochaśko, fot. Anna Wojtenko
Taras Prochaśko (1968) jest pisarzem i dziennikarzem oraz jednym z czołowych przedstawicieli "fenomenu stanisławowskiego" – artystów skupionych wokół miasta Iwano-Frankowsk. Jako dziennikarz współpracował z kilkoma lwowskimi gazetami (jak "Ekspres", "Postup"), od 1992 roku jest redaktorem magazynu "Czetwer". Należy do Związku Pisarzy Ukraińskich. Jest laureatem nagrody literackiej czasopisma "Smołoskyp" (1997) oraz Nagrody Literackiej im. Josepha Conrada (2007).
Taras Prochaśko o utworach Czesława Miłosza:
"Przetłumaczyłem kilka wierszy Miłosza powstałych w różnym czasie i różnych miejscach. Wypełnia je nastrój, który można by nazwać filozofią naturalną. Najbardziej podobało mi się to, że Miłosz nie rozważa i nie analizuje kondycji cywilizacji, kultury ani problemów kulturowych, które wcześniej wielokrotnie poruszał, lecz zaczyna tu pisać o sprawach cielesnych, ciele i duszy, samym sensie istnienia oraz oczywiście o tym, że życie jest wieczne, a dusza – nieśmiertelna. My zaś musimy pozostawać w ciele, od którego tak wiele zależy. Szczególnie podobały mi się te wszystkie detale związane z subtelnością jego zamiłowania do atlasów i do Linneusza oraz szczegóły dotyczące wizji innego życia lub innego poziomu życia, które sam wiódł. To mi bardzo zaimponowało. Kilka wersów było dla mnie prawdziwym odkryciem. Wystarczy wspomnieć te, w których Heraklit nie mógł zrozumieć i zaakceptować faktu, że ideologia oświecenia naprawdę niczego nie zmieniła."
Serhij Żadan, fot. Anna Wojtenko
Serhij Żadan (1974) to ukraiński pisarz, poeta i tłumacz. Jest laureatem wielu nagród, w tym Nagrody "Bu-Ba-Bu" za najlepszy wiersz roku (1998), Nagrody im. Josepha Conrada (2009), Książki Roku BBC (2006 i 2010). Jest jednym z najpopularniejszych pisarzy ukraińskich, a jego utwory przetłumaczono na ponad 30 języków. Jest także tłumaczem z języka niemieckiego, białoruskiego i polskiego. Przygotował m.in. tom poezji Paula Celna oraz antologię współczesnych poetów wiedeńskich "Dzieci Rainera i Marii".
Serhij Żadan o twórczości polskiego noblisty:
"To, co najbardziej podoba mi się w wierszach Miłosza i co mnie w nich najbardziej pasjonuje, to skrupulatność, wdzięczność i miłość, z jaką opisuje rzeczy i zjawiska towarzyszące mu przez całe życie. Miłość, którą uszanował i ocalił, narodziła się w XX wieku – stuleciu, w którym brat zabijał brata. Miłosz był świadkiem i uczestnikiem tych okrutnych wydarzeń w różnych krajach świata. Zafascynowało mnie to, że mimo wszystko zachował tę niesamowitą miłość, niesamowitą delikatność i postrzeganie najdrobniejszych szczegółów świata form i przedmiotów; że nie utracił zdolności dziwienia się – wydawać by się mogło – rzeczom oczywistym. To naprawdę fascynujące i daje nadzieję na to, że poezja jest w stanie – jeśli nie poprawić rzeczywistości – to przynajmniej zapisać ją w takim stanie i formie, w jakich są nam potrzebne i jakie umożliwią nam zachowanie tego życia i tego świata."
Zespół Nostri Temporis, który stworzył podkład muzyczny do wierszy, został założony w 2007 roku przez kompozytorów Maksyma Kołomijca i Ołeksija Szmuraka. Muzycy Nostri Temporis skupiają się na promowaniu dzieł najciekawszych współczesnych kompozytorów, zwłaszcza awangardowych i modernistycznych. Ponadto tworzą własne kompozycje muzyczne i angażują się w realizację projektów, w których muzyka łączy się z teatrem, poezją czy filmem.
Audiobook będzie dystrybuowany m.in. jako bezpłatny dodatek do specjalnego wydania tygodnika "Ukraińskij Tyżdeń" poświęconego życiu i twórczości Czesława Miłosza. W numerze ukażą się wybrane utwory noblisty oraz teksty ukraińskich intelektualistów – Jurija Andruchowycza, Mykoły Riabczuka, Jarosława Hrycka, a także polskich miłoszoznawców: Aleksandra Fiuta i Krzysztofa Czyżewskiego. Wydawnictwo będzie można znaleźć także jako insert do czasopisma "Krytyka", w którym ukaże się blok tekstów poświęconych Czesławowi Miłoszowi. W listopadzie odbywa się również specjalna trasa promocyjna Serhija Żadana i Tarasa Prochaśki w sieci księgarni "Je". Inauguruje ją spotkanie 2 listopada w księgarni w Kijowie (ul. Łysenka 3, początek o godzinie 18:00), podczas którego lektorzy przeczytają wybrane utwory Miłosza i opowiedzą o pracy nad audiobookiem. Spotkania odbywają się także w księgarniach "Je" w Lwowie (3 listopada, godz. 17:00), Iwano-Frankiwsku (4 listopada, godz. 17:00) i Charkowie (5 listopada, 17:00).
Produkcja i wydanie audiobooka w wersji ukraińskiej realizowane jest przez Instytut Adama Mickiewicza wspólnie z Instytutem Polskim w Kijowie.
Partnerzy projektu: pisma "Ukraińskij Tyżdeń", "Krytyka".