Witold Lutosławski, fot. Jan Morek / Forum
Data 100. rocznicy urodzin Lutosławskiego wyznaczyła na całym świecie okres specjalnych koncertów poświęconych wybitnemu polskiemu kompozytorowi. Muzyka Lutosławskiego zabrzmiała m.in. w Warszawie, Waszyngtonie, Nowym Jorku, Paryżu i Lucernie.
Oficjalna inauguracja obchodów Roku Witolda Lutosławskiego, odbywającego się pod hasłem 100/100 (sto wydarzeń na stulecie), odbyła się 25 stycznia w Warszawie. W 100. rocznicę urodzin mistrza w Filharmonii Narodowej wystąpiła Anne-Sophie Mutter, a zabrzmiała "III Symfonia" oraz "trylogia" "Partita"/"Interludium"/"Łańcuch II". Jednocześnie wydarzenia początku Roku Lutosławskiego organizowano na całym świecie.
Podczas trzech koncertów (24-26 stycznia) inaugurujących Rok Lutosławskiego w Nowym Jorku zabrzmiał "Łańcuch 2", 20-minutowy utwór na orkiestrę i skrzypce z 1985 roku. Nowojorskich filharmoników poprowadził Lorin Maazel, 82-letni dyrygent i wieloletni dyrektor tej instytucji, solistką była debiutująca na scenie NY Phil Jennifer Koh.
Recenzent "New York Timesa" Anthony Tommasini zwracał uwagę, że ten czteroczęściowy utwór to przełomowy moment w karierze bardzo dojrzałego już kompozytora. Lutosławski dalej eksploruje w nim technikę nakładania na siebie linearnych i melodycznych fraz i wprowadza do dzieła element przypadku (sekcje "ad libitum", w których muzycy mogą grać materiał w dowolnym rytmie i improwizowanym stylu - aczkolwiek w granicach wyznaczonych przez kompozytora):
"Poniekąd obie te kwestie nie muszą mieć dla słuchacza żadnego znaczenia. Przynajmniej w przypadku wykonania tak przykuwającego uwagę, jak to. "Chain 2" jawi się jako dynamiczny dialog skrzypiec i orkiestry - tak właśnie mówił o nim Lutosławski. Jennifer Koh, wydobywając przenikający dźwięk i przy użyciu mnogości barw i wspaniałej techniki potrafiła przekazać subtelne zmiany, które wypełniają ten epizodyczny utwór - od dyskursywnych fragmentów lirycznych po pełne żywiołowości erupcje" - pisał Anthony Tommasini.
W tym samym czasie (24-25 stycznia) po drugiej stronie oceanu w Salle Pleyel w Paryżu miało miejsce wykonanie "Koncertu fortepianowego" polskiego kompozytora. Partię solową wykonał Krystian Zimmerman, dla którego koncert był 25 lat temu pisany (i któremu jest dedykowany), zagrała Orchestre de Paris pod dyreksją Paavo Järviego. (30-31 stycznia "Koncert fortepianowy" Lutosławskiego zabrzmi jeszcze w londyńskim Southbank Centre). Nieco wcześniej (20 stycznia) ten sam koncert w wykonaniu Zimmermana wykonany został w Lucernie pod batutą Jamesa Gaffigana. O tym wydarzeniu pisał na łamach "Neue Zuercher Zeitung" Peter Hagmann:
"Zimerman wykonuje dziś partię fortepianową bardzo swobodnie - czasem wręcz przeciwko partyturze, ale w sposób, który w kontekście całości jest jak najbardziej możliwy. Jego niezawodna technika błyszczy, suwerenność [interpretacji], która zbliża go do orkiestry, porywa [...]. Można znów zadać sobie pytanie, dlaczego ten wspaniały koncert jak dotąd nie trafił do stałego repertuaru - pisał krytyk ("Neue Zuercher Zeitung")
Podobną myśl w odniesieniu do innego utworu maestra wyraża Alex Ross, jeden z najważniejszych krytyków i znawców muzyki XX wieku w USA. Na swoim blogu w "New Yorkerze" Ross dziwi się, dlaczego "3. Symfonia" polskiego kompozytora wciąż nie stała się stałym punktem w repertuarze filharmonii i orkiestr na świecie:
"Ukończona w 1983 roku '3. Symfonia' jest arcydziełem organicznej architektury, w której błyszczące wieże blachy wyłaniają się z gazowych obłoków instrumentarium. W odwróconym akcie teleologii historii muzyki, z awangardy wyrasta tu nowy romantyzm." Więcej "The New Yorker"...
W miniony weekend muzyka Lutosławskiego zabrzmiała w Waszyngtonie. 26 stycznia Narodowa Orkiestra Symfoniczna Centrum Muzycznego Strathmore pod dyrekcją Mirosława Jacka Błaszczyka wykonała "Koncert na wiolonczelę" Lutosławskiego dedykowany Mścisławowi Rostropowiczowi. Partię solową wykonał Dariusz Skoraczewski, główny wiolonczelista Orkiestry Symfonicznej w Baltimore. Ma to być pierwszy z dwóch lub trzech koncertów planowanych w USA z okazji 100. rocznicy urodzin kompozytora. Z tej okazji wyjdą też drukiem dwie książki o polskim kompozytorze, a jego muzykę będzie nadawać publiczne radio WETA specjalizujące się w muzyce poważnej.
Jeszcze w styczniu koncerty związane z inauguracją Roku Lutosławskiego odbyły się m.in. w Duesseldorfie i Sztokholmie. Zobacz wszystkie wydarzenia Roku Lutosławskiego na stronie lutoslawski.culture.pl...
Źródło: materiały prasowe, mg, 28.01.2013