W 1958 roku ukończył Wydział Filologiczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na tej samej uczelni uzyskał też doktorat. W 1962 roku zdobył dyplom Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie.
W 1963 roku Braun debiutował na scenie jako reżyser. W gdańskim Teatrze Wybrzeże wystawił sztuki Sławomira Mrożka: "Strip-Tease", "Karola" i "Na pełnym morzu". Później współpracował z wieloma polskimi scenami – warszawskim Teatrem Polskim, Teatrem Powszechnym w Łodzi, Teatrem im. Juliusza Osterwy w Lublinie, Teatrem im. Wilama Horzycy w Toruniu oraz nadal reżyserował w Teatrze Wybrzeże. W latach 1967-1972 był kierownikiem artystycznym Teatru im. Osterwy. Następnie, do 1974 roku, pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego lubelskiej sceny. W latach 1975-1984 szefował wrocławskiemu Teatrowi Współczesnemu im. Edmunda Wiercińskiego. W 1984 roku został przez władze odwołany za stanowiska dyrektora sceny we Wrocławiu. Bezpośrednim powodem usunięcia Brauna stała się premiera "Dżumy" Alberta Camusa przygotowana przez zespół Teatru Współczesnego (1983), ale dyrektor nie podobał się władzom już wcześniej. Jak pisał w 1989 autor ukrywający się pod pseudonimem Lektor w Scenie:
Nie chciał ilustrować w swoim teatrze "uroczystości z okazji" i "ku czci", nie był pokorny wobec administracji państwowej i instancji partyjnej (...) narażał się podejmując próby adaptacji scenicznej "Małej Apokalipsy" Konwickiego.
W 1985 roku Kazimierz Braun wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie wykładał na wielu uniwersytetach, m.in. na Uniwersytecie Nowojorskim z siedzibą w Buffalo, a także reżyserował i pisał. Jest profesorem uniwersytetów we Wrocławiu, Santa Cruz, Nowym Jorku i Buffalo.
W Stanach Zjednoczonych przygotował m.in. "Białe małżeństwo" w Port Jefferson w Nowym Jorku (1975) i "Kartotekę" w The University of Connecticut (1980), a później także w Notre Dame University (1982), oraz "Szewców" Stanisława Ignacego Witkiewicza w Teatrze Odyssey w Los Angeles (1986).
Braun praktykę sceniczną łączył z namysłem teoretycznym. Reżyser jest autorem wielu książek z dziedziny historii i teorii teatru, a także prac poświęconych teatrowi najnowszemu. Wydał m.in.: "Notatki reżysera" (1970), "Cypriana Norwida teatr bez teatru" (1971), "Teatr wspólnoty" (1972), "Nowy teatr na świecie 1960-1970" (1975), "Druga reforma teatru? Szkice" (1979), "Przestrzeń teatralna" (1982), "Wielka reforma teatru w Europie: Ludzie – Idee Zdarzenia" (1984), "Nadmiar teatru" (1984), "Języki teatru" (1989), "Teatr polski (1939-1989): Obszary wolności – Obszary zniewolenia" (1994), "Kieszonkowa historia teatru na świecie" (2000), "Kieszonkowa historia teatru polskiego" (2003), "Krótka historia teatru amerykańskiego" (2005). Dwa lata temu wydana została jego powieść "Płonący teatr" (2018). Jest także autorem wspomnień "Dziesięć dni w PRL" (2008), monodramu o Helenie Modrzejewskiej (wydanego przez High Park Press w Toronto, 1993) i innych utworów literackich.
W swojej pracy reżyserskiej Kazimierz Braun powracał uparcie do dwóch autorów – Cypriana Norwida i Tadeusza Różewicza. Dramatom Norwida poświęcił część swoich "Notatek reżysera", napisał także jego monografię. Na scenie zrealizował "Pierścień wielkiej damy" (Teatr Polski w Warszawie, 1962), "Aktora" (Teatr im. Osterwy w Lublinie, 1965), "Za kulisami" (Teatr im. Słowackiego w Krakowie, 1970) oraz "Kleopatrę i Cezara" (Wrocławski Teatr Współczesny im. Wiercińskiego, 1975), a w Teatrze Telewizji "Miłość czystą u kąpieli morskich" (1979). Braun uprawiał teatr poetycki, który, oprócz inscenizacji dzieł Norwida, ujawnia się także w jego scenicznych interpretacjach utworów Różewicza. Przyznawał w numerze Odry z 1978 roku:
Intrygowała i fascynowała mnie zawsze, i fascynuje nadal, postawa Tadeusza Różewicza wobec teatru, wobec materii teatralnej i materii literackiej. Twórcze zwątpienie Różewicza w teatr znany i zastany, bo nie w teatr w ogóle, spowodowało, że – myślowo i emocjonalnie – zbliżyłem się do tego pisarza. Nie jest przypadkiem, że moim pierwszym przedstawieniem, opartym o utwór Różewicza, był "Akt przerywany" (...) Różewicz zawsze dawał mi możliwość działania na obszarze dziewiczym, teatralnie nie spenetrowanym.
"Akt przerywany" powstał w 1970 roku w Teatrze im. Osterwy w Lublinie. Potem Braun wyreżyserował jeszcze na tej scenie "Kartotekę" (1972) i sztukę "Stara kobieta wysiaduje" (1973), a w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu "Białe małżeństwo" (1975), "Przyrost naturalny" (1979) i "Pułapkę" (1984). Barbara Osterloff pisała o "Białym małżeństwie" w Teatrze:
Wierność inscenizacyjnym wskazówkom Różewicza cechuje całe to przedstawienie, od jego trafnego kształtu plastycznego poczynając, po wiele szczegółowych rozwiązań włącznie. W ramach tej wierności jest miejsce na inwencję i pomysłowość reżyserską w dobrym znaczeniu tego słowa.
Krytyka nie zawsze jednak przychylnie patrzyła na inscenizacje utworów Różewicza w interpretacji Brauna. Już w przypadku pierwszego spektaklu pojawiły się kontrowersje. Marta Fik zarzucała reżyserowi, że ten, próbując przybliżyć widzowi wymowę "Aktu przerywanego", w istocie ją wypacza i wulgaryzuje.
Braun pracował w teatrach instytucjonalnych, ale jednocześnie interesował się dokonaniami współczesnej awangardy teatralnej, wiele na ten temat napisał. W swoich przedstawieniach eksperymentował z przestrzenią teatralną. Ukoronowaniem tych prób były po raz pierwszy zagrane w całości i wystawione w konwencji teatru otwartego "Dziady" Adama Mickiewicza (Wrocławski Teatr Współczesny, 1978), w których podczas dwóch wieczorów aktorzy i widzowie byli wobec siebie różnie ustawiani, publiczność podążała także za aktorami wychodząc poza teatr. Elementy happeningu Braun wykorzystał w spektaklu "Stara kobieta wysiaduje", a elementy kreacji zbiorowej i improwizacji pojawiły się w "Przenikaniu" wg Różewicza z Teatru im. Osterwy (1971). Obok środków artystycznych teatru alternatywnego Braun próbował przenosić do teatru instytucjonalnego, zwłaszcza na kierowane przez siebie sceny, najpierw lubelską, a potem wrocławską, także sposób pracy niezależnych grup. Elżbieta Morawiec w 1970 roku pisała w "Życiu Literackim":
Lubelski Teatr im. Osterwy działa obecnie trochę na zasadach scenki studenckiej – z właściwą jej spontanicznością, entuzjazmem do eksperymentowania, bezinteresownością. (...) Młody zespół naprawdę żyje tu swoim teatrem.
Podczas swojej wrocławskiej dyrekcji reżyser zaprosił do współpracy Helmuta Kajzara, który realizował tutaj autorskie przedstawienia. Braun w Teatrze Współczesnym przygotował z kolei m.in. "Annę Livię" – bardzo udany poemat sceniczny Macieja Słomczyńskiego wg Jamesa Joyce'a (1976) oraz "Operetkę" Witolda Gombrowicza (1977), w której umiejętnie wydobywał związki autora z literaturą romantyczną, a spektakl rozegrał w tonie poważnym i hieratycznym.
Kazimierz Braun nadal mieszka za granicą, ale ostatnio także sporadycznie reżyseruje w Polsce. Przygotował m.in. we wrocławskim Teatrze Polskim "Miazgę" Jerzego Andrzejewskiego (1991), a w Teatrze Nowym w Poznaniu "Oleannę" Davida Mameta (2002). Najnowsza jego polska premiera to "Szkło bolesne" wg własnego tekstu z Teatru Nowego w Łodzi (2004) – próba zmierzenia się z historią Powstania Warszawskiego, "Promieniowanie" pokazywane m.in. w Warszawie i Krakowie (2006) oraz "Upadek kamiennego domu" Romana Brandstaettera (Tarnowski Teatr im. Solskiego, 2006). "Promieniowanie" Braun zrealizował na podstawie własnej sztuki o ostatnich dniach życia Marii Curie-Skłodowskiej. Wielkiej uczonej w umieraniu towarzyszyła jej córka Ewa. Obie kobiety w tym krańcowym momencie rozliczały się z przeszłością i na powrót do siebie zbliżały. W role wcieliły się aktorki, niegdyś związane z krakowskim Teatrem im. Słowackiego, a obecnie mieszkające w Kanadzie – Maria Nowotarska i Agata Politowska. W "Upadku kamiennego domu" Braun stawiał pytania o znaczenie moralności, odwagi, odpowiedzialności. Janusz R. Kowalczyk pisał w w Rzeczpospolitej o spektaklu:
Braun po mistrzowsku celebruje nastroje – myli tropy, mami niedopowiedzeniami, zwleka, by zbyt wcześnie nie rozjaśnić mroku tej prawdziwej układanki tajemnic. Tylko w takim teatrze jest jeszcze miejsce na mistrzostwo Teresy Budzisz-Krzyżanowskiej, która wstrząsająco zagrała rolę matki, przejętej losem swego dziecka. Syna, który zawiódł w momencie męskiej próby. Stworzona przez nią interpretacja matki godna jest antycznej tragedii.
Nagrody i odznaczenia:
- 1963 – Nagroda za reżyserię przedstawienia "Kaukaskie kredowe koło" Bertolta Brechta w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku na 5. Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu;
- 1965 – Nagroda indywidualna za reżyserię "Aktora" Cypriana Norwida w Teatrze im. Osterwy w Lublinie na 2. Telewizyjnym Festiwalu Teatrów Dramatycznych; Nagroda za opracowanie tekstu i reżyserię "Aktora" Cypriana Norwida w Teatrze im. Osterwy w Lublinie na 5. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych;
- 1966 – Nagroda za reżyserię "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze im. Horzycy w Toruniu na 8. Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu;
- 1970 – Nagroda za opracowanie tekstu i inscenizację "Aktu przerywanego" Tadeusza Różewicza w Teatrze im. Osterwy w Lublinie na 10. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych;
- 1971 – Zasłużony Działacz Kultury;
- 1976 – Medal Komisji Edukacji Narodowej;
- 1977 – Nagroda teatralna tygodnika "Przyjaźń" za inscenizację "Opowieści scenicznej o Aleksandrze Błoku" Aleksandra Sztejna w Teatrze Współczesnym im. Wiercińskiego we Wrocławiu;
- 1978 – Złoty Krzyż Zasługi;
- 1980 – Wyróżnienie za reżyserię "Przyrostu naturalnego" Tadeusza Różewicza w Teatrze Współczesnym im. Wiercińskiego we Wrocławiu na 21. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu;
- 1984 – Statuetka Fredry dla spektaklu "Dżuma" wg Alberta Camusa z Teatru Współczesnego im. Wiercińskiego we Wrocławiu;
- 2000 – Miami Beach-Aurum Award, nagroda ufundowana przez kanadyjskiego filantropa Andrzeja Willmana, za powieść "Dzień świadectwa";
- 2003 – Nagroda Fundacji Władysława i Nelli Turzańskich w dziedzinie kultury za rok 2002;
- 2007 – Złoty Medal Gloria Artis - Zasłużony Kulturze.
Autor: Monika Mokrzycka-Pokora, marzec 2006; aktualizacja: wrzesień 2009, październik 2020 (ZL)