Tematem 15. jubileuszowego Biennale Sztuki Mediów WRO 2013 jest "Pioneering Values (Odkrywanie wartości)". Tegoroczną edycję przygotowano w kontekście 50-lecia sztuki elektronicznej, podejmując kwestię jakości artystycznych i kulturowych powstałych i ciągle powstających na gruncie sztuki nowych mediów. Biennale przedstawia dzieła renomowanych, jak i młodych, niejednokrotnie debiutujących artystów polskich i zagranicznych, zapraszanych lub zgłaszających swe najnowsze projekty powstałe w okresie ostatnich dwóch lat.
Mistrzowie gatunku
Oprócz prezentacji najnowszych dzieł wybranych spośród ponad 1500 zgłoszeń z całego świata, zaplanowane zostały retrospektywy wybitnych pionierów sztuki mediów, którzy kształtowali język wypowiedzi artystycznej wykorzystującej nowe technologie. W ramach jednej z pięciu wystaw retrospektywnych zostanie przedstawiona twórczość mistrzów gatunku Steina i Woody’ego Vasulki, działających od lat 60. eksperymentatorów w dziedzinie dźwięku, światła i obrazu oraz założycieli słynnej nowojorskiej galerii The Kitchen. Druga propozycja tegorocznego Biennale to wybór filmów eksperymentalnych Valie Export. Przegląd jednej z najbardziej wpływowych, kontrowersyjnych i radykalnych postaci sztuki współczesnej przygotowano specjalnie na Biennale i połączy on jej pierwsze filmy nakręcone na taśmie 8 mm z najnowszymi realizacjami. Innym pokazem będzie retrospektywa Skipa Blumberga, wpływowej postaci w rozwoju niezależnego dokumentu wideo i filmu eksperymentalnego, który od lat 70. stworzył setki filmów krótkometrażowych, telewizyjnych show, instalacji, wystaw i performansów mulimedialnych.
Jednym z oczekiwanych wydarzeń jest wystawa nowych prac Mirosława Bałki "Nachtgesichten" (8.05-8.07.2013), przygotowana specjalnie do przestrzeni Centrum Sztuki WRO. Dziesięć filmów wideo prezentowanych po raz pierwszy to zapisy wideo dokonane w czasie nocnych wędrówek artysty między najbliższymi mu przestrzeniami – między innymi jego pracownią w Otwocku oraz studio w Warszawie-Międzylesiu. Wieczorowe wizyty, spacery i rytuały Bałka zapisał trzymaną przez siebie ruchomą kamerą, która utrwaliła zarówno obrazy wydobyte z mroku, jak samą obecność artysty. Po raz pierwszy artysta pojawia się osobiście w rejestrowanych przez siebie wideo-obrazach. Wystawie towarzyszyć będzie specjalne wydanie "Gazety Wyborczej" (8.05.2013), na której pierwszych stronach znajdzie się autorska ingerencja Mirosława Bałki.
Inną z wielu tegorocznych wystaw będzie "Chopinpiano" (9.05-16.06.2013), która będzie próbą autorskiej syntezy muzyki Fryderyka Chopina oraz historycznych dokonań awangardy drugiej połowy XX wieku (John Cage’a, Josepha Beuysa czy Nam June Paika).
Z kolei w historycznym miejscu Wrocławia, w dawnym Pałac Ballestremów, otworzy się wystawa "Pierścienie Saturna" (9.05-16.06.2013). Pokaz – jak zapowiadają organizatorzy – opowie o nieuchronności rozkładu i jego witalnej niezbędności, o wzorach powstających z drobin i ułamków, kształtowaniu się form i wartości. Na wystawie znajdą się prace kilkudziesięciu artystów z całego świata, m. in. libańskiego artysty Rabiha Mroué, o którym było głośno w czasie zeszłorocznych dOCUMENTA 13. Z Polski udział wezmą m .in: Joanna Malinowska, Wojtek Pustoła, Kama Sokolnicka, oraz Cyryl Zakrzewski.
Premiery, premiery...
W ramach projekcji filmowych odbędzie się europejska premiera filmu "Breaking the Frame" Marielli Nitosławskiej, byłej studentki łódzkiej PWSFTViT, a obecnie profesorki Uniwersytetu Concordia w Montrealu. Pełnometrażowy dokument jest filmowym portretem Carolee Schneemann, pionierki performansu, body-artu i kina awangardowego.
Zobaczymy także jugosłowiańskie filmy eksperymentalne z lat 60. i 70., których program przygotował Branko Franceschi – w tym roku ponownie kurator chorwackiego pawilonu na Biennale w Wenecji – oraz filmy i wideo ze słynnej kolekcji Arteast 2000+ przygotowane przez Moderna Galerija.
W ramach pokazów specjalnych odbędzie się m. in. premiera filmu Wojtka Doroszuka "Festin / Wesele" oraz projekcja nowego filmu Karola Radziszewskiego "America Is Not Ready For This", opowiadającego o losach artystki Natalii LL podczas jej pobytu w Nowym Jorku w latach 70. Zapowiadana jest także prezentacja filmu Józefa Robakowskiego z 1987 roku "Party" z Lutosławskim", w którym "Trzecia Symfonia" Witolda Lutosławskiego staje się podkładem muzycznym hulanki grupy artystycznej Łódz Kaliska.
Na WRO 2013 premiery będą miały: robotyczna opera "Hermes" Karla Heinza Jerona z Niemiec, której libretto, oparte na zasłyszanych w środkach transportu publicznego fragmentach rozmów telefonicznych, wykonywane jest przez roboty, a także chóralny koncert na ruchomej pneumatycznej platformie "Pendulum Choir" szwajcarskiej grupy Cod.Act oraz performance francuskiej artystki Cécile Babiole oparty na dźwięku prądu. Z Polski performance reprezentować będą Katarzyna Postaremczak i Michał Brzeziński.
Lekcje słuchania barw
W ramach Biennale odbędzie się szereg wystąpień i wykładów artystów, krytyków i teoretyków sztuki, m. in. Kristine Stiles, Michała Pawła Markowskiego, Skipa Blumberga oraz Michaela Scrogginsa. Planowana konferencja "Digitising Contemporary Art" na temat specyfiki archiwów i kolekcji sztuki, będzie jednocześnie podsumowaniem projektu digitalizacji i udostępnienia blisko 30 tysięcy współczesnych dzieł ze zbiorów 21 europejskich instytucji publicznych i prywatnych – dostępne na stronie www.dca-project.eu.
Kolejną serię wystąpień stanowi kulminacja projektu Artist Talk zrealizowanego we współpracy WRO z Museum of Transitory Art z Lublany oraz Centrum CIANT z Pragi. Przeprowadzone rozmowy i wywiady z artystami stworzyły sieciowe archiwum wiedzy i idei, dostępne m. in. na video.wrocenter.pl.
Organizatorzy 15. Biennale Sztuki Mediów zapowiadają także pokaz wybranych prac, dokumentacji wystapień, performanców, instalacji oraz obiektów na trwającej do końca czerwca wystawie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Kolejne prezentacje promujące wydarzenia z tegorocznego Biennale zaplanowane są w terminach późniejszych w Centrum Sztuki WRO oraz w trakcie pokazów WRO on Tour w Polsce i zagranicą.
W ramach Małego WRO, który ma na celu zaprzyjaźnienie najmłodszych odbiorców ze sztuką, odbędą się projekcje oraz warsztaty. Będzie można przypomnieć sobie polskich i zagranicznych mistrzów animacji lalkowej, rysunkowej, plastelinowej, a nawet wycinankowej. Obok pierwszego powojennego filmu lalkowego Zenona Wasilewskiego "Za króla Krakusa", realizacji Juliana Antoniszczaka czy kultowej dobranocki "Piesek w kratkę" Zofii Ołdak, znajdzie się uhonorowany Oscarem film "Manipulacja" brytyjskiego reżysera Daniela Greaves'a.
Warsztaty natomiast pokażą najmłodszym odbiorcom kultury, jak zrealizować swój własny film, pozwolą dowiedzieć się o zasadach funkcjonowania nietypowych interaktywnych urządzeń oraz nauczą słyszeć barwy.
Biennale WRO to pierwszy i największy w Polsce międzynarodowy przegląd sztuki mediów, prezentujący od 1989 r. dzieła tworzone współczesnymi środkami kreacji i komunikacji. W szeregu wystaw i prezentacji ukazuje różnorodne gatunki i języki sztuki współczesnej, w tym wideo art, instalacje, performance, koncerty multimedialne, projekty interaktywne i sieciowe, a także zjawiska kultury partycypacyjnej, tzw. "social media".
Główna nagroda WRO wynosi 30 000 złotych. Przyznawana jest także Nagroda Krytyków i Wydawców Prasy Artystycznej – dla młodych twórców oraz Nagroda Publiczności.
Wstęp na wszystkie wydarzenia Biennale jest bezpłatny, obowiązuje jedynie rejestracja.
15. Biennale Sztuki Mediów WRO 2013
Centrum Sztuki WRO
8.05-31.07.2013
Wydarzenia otwarcia: 8-12.2013
Dyrektor artystyczny Biennale: Piotr Krajewski
Dyrektor programowa Biennale: Violetta Kutlubasis-Krajewska
Zespół kuratorów: Agnieszka Kubicka-Dzieduszycka, Paweł Janicki, Klio Krajewska, Małgorzata Gawlik, Krzysztof Dobrowolski, Zbigniew Kupisz
Miejsca WRO 2013: DCF – Dolnośląskie Centrum Filmowe, BWA SiC, DH Renoma, Centrum Sztuki WRO, Muzeum Narodowe, Atelier WRO, Instytut Grotowskiego, Rynek, Galeria Entropia, KNH – Kino Nowe Horyzonty, Synagoga Pod Białym Bocianem, d. Pałac Ballestremów, Pasaż Pokoyhof, Galeria Art Brut, ASP im. Eugeniusza Gepperta, Księgarniokawiarnia Cocofli, Hotel Puro, Klubokawiarnia Szajba
Źródła: Centrum Sztuki WRO, materiały własne
Autorka: Agnieszka Sural, 6.05.2013