Tom wierszy i poematów laureata Nagrody Nobla z 1980 roku – 90-letni poeta utrzymuje się nieprzerwanie w fenomenalnej formie.
Nagrodę Nobla zwykło się nazywać "pocałunkiem śmierci", jako że otrzymywali ja zazwyczaj pisarze sędziwi i wieńczyła ona niejako dorobek ich życia. Trudno o przykład bardziej radykalnie zaprzeczający tej regule aniżeli osoba i twórczość Czesława Miłosza. W przeszło dwadzieścia lat po sztokholmskim wawrzynie 90-letni poeta utrzymuje się nieprzerwanie w fenomenalnej formie, ogłaszając coraz wspanialsze - o ile to w ogóle możliwe - tomy poetyckie, kolejne zbiory esejów, ważne książki publicystyczne, tomy korespondencji z przyjaciółmi.
Najnowszym przykładem tej imponującej żywotności jest tom wierszy i poematów Druga przestrzeń. Składają się nań trzy obszerne poematy: Ksiądz Seweryn (cykl wierszy o duchownym zagrożonym zwątpieniem i utratą wiary). Czeladnik (poetycki hołd złożony wielkiemu krewnemu, Oskarowi Miłoszowi) i niezwykły Traktat teologiczny - dopełniający po Traktacie moralnym i Traktacie poetyckim dzieło Miłosza znaczącą kodą. Poza tymi cyklami mieści się kilkadziesiąt wierszy, wśród których znajdują się poruszające poetyckie modlitwy, osobiste wyznania, medytacje nad losem własnym i ludzi, których poeta spotkał w swoim długim życiu. Nie brak tonów znanych z wcześniejszej twórczości autora Metafizycznej pauzy: ekstatycznego zachwytu powabami świata (także pięknem kobiecego ciała), pragnienia zaspokojenia zmysłów, przede wszystkim jednak dochodzi tu do głosu refleksja dyktowana przez "Późną dojrzałość" (to tytuł jednego z wierszy), kontemplacja rzeczy ostatecznych, oglądanych już niejako z innego brzegu.
Miłosz - z odwagą i szczerością niespotykaną we współczesnej literaturze - dotyka kwestii najważniejszych i jednocześnie najtrudniejszych: wiary i zwątpienia, pytań o wszechmocność Boga i Jego obojętność wobec zła, poszukiwania i braku pewności jako przeciwieństwa płytkiego i bezrefleksyjnego samozadowolenia. (Jerzy Illg).
-
Czesław Miłosz
Druga przestrzeń
Wydawnictwo Znak, Kraków 2002
© Czesław Miłosz, rights available
155 x 233, 120 ss., twarda oprawa
ISBN 83-240-0146-8