Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej "Poznańska Wiosna Muzyczna" pierwszy raz odbył się w 1961 roku z inicjatywy Tadeusza Szeligowskiego i Floriana Dąbrowskiego. Został zorganizowany w ramach 2. Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego i prezentował przede wszystkim twórczość kompozytorów poznańskich.
Po śmierci Szeligowskiego organizacją festiwalu zajął się jego uczeń, kompozytor Florian Dąbrowski. Za jego kierownictwa "Poznańska Wiosna" zyskała rangę imprezy ogólnopolskiej - edycja w 1964 roku nosiła już podtytuł "Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej". Podczas koncertów festiwalowych prezentowano utwory kompozytorów z całego kraju, niezależnie od uprawianego przez nich stylu i stosowanej techniki, w tym kompozycje uznanych artystów - Witolda Lutosławskiego, Tadeusza Bairda, Grażyny Bacewicz, Kazimierza Serockiego oraz wyróżniających się kompozytorów młodego pokolenia - Henryka Mikołaja Góreckiego, Krzysztofa Pendereckiego i Wojciecha Kilara.
W 1970 roku, dzięki staraniom Alojzego Andrzeja Łuczaka, kolejnego dyrektora festiwalu, dokonała się instytucjonalizacja "Poznańskiej Wiosny Muzycznej" - pieczę organizacyjną i artystyczną objęła nad nią Filharmonia Poznańska, a oficjalny protektorat sprawował Zarząd Główny Związku Kompozytorów Polskich i Ministerstwo Kultury i Sztuki. Sformowano też Komitet Organizacyjny i Komisję Repertuarową, a także opracowano szczegółowy regulamin festiwalu, który dopuszczał do programu utwory kompozytorów polskich, napisane w ciągu kilku lat poprzedzających festiwal. W praktyce do programu trafiało wiele nowych utworów kompozytorów z całego kraju, a kompozycje obce oraz awangardowe, muzykę elektroniczną i elektroakustyczną prezentowano w ramach imprez towarzyszących.
W połowie lat 70. "Poznańska Wiosna Muzyczna" przeżywała swoje apogeum. U kompozytorów zamawiano nowe utwory, zapraszano wykonawców z zagranicy, w programach pojawiały się większe formy, takie jak oratoryjno-kantatowe, opery i balety. Do Poznania przyjeżdżali najwybitniejsi polscy kompozytorzy: Witold Lutosławski, Tadeusz Baird, Kazimierz Serocki. Dla podkreślenia wysokiego poziomu wykonawczego do 1981 roku corocznie przyznawano też nagrody dla najlepszych wykonawców festiwalu - solistów i zespołów.
Z początkiem lat 80. zainteresowanie festiwalem osłabło. Przyczyn tego stanu należy szukać w niekorzystnej sytuacji polityczno-gospodarczej kraju, a także w poziomie samej muzyki. Organizatorzy często zmagali się z brakiem środków finansowych. Brak szerszej reklamy oraz częste zmiany kierownictwa imprezy sprawiły, że "Poznańska Wiosna Muzyczna" zaczęła tracić swój profil oraz publiczność. W latach 90. nie polepszyły się jej możliwości organizacyjne i sytuacja samej muzyki. W 1995 roku zapadła decyzja o przekształceniu festiwalu w biennale. W latach 1995, 1997 i 1999 zamiast "Poznańskiej Wiosny" odbyły się imprezy lokalne pod nazwą Dni Kompozytorów Poznańskich.
W 1999 roku nowy szef festiwalu (sprawujący tę funkcję do dziś wraz z kompozytorem Krzysztofem Meyerem odpowiedzialnym za repertuar) - muzykolog Maciej Jabłoński - postanowił zmienić jego profil. W programie festiwalu znalazły się prawykonania utworów polskich kompozytorów, niektóre w wykonaniu zagranicznych instrumentalistów, a także klasyka XX wieku i prezentacja muzyki członków Koła Młodych ZKP. Nowym pomysłem była również tematyzacja poszczególnych edycji "Wiosny". Każda z nich nosi tytuł przewodni, według którego dobierane są utwory. Tematem przewodnim edycji w 2000 roku było "Sacrum w muzyce", w 2002 roku - "Muzyka - erotyzm - kultura", a w roku 2004 - "Pokolenie X" (najmłodszych kompozytorów). Tematykę festiwalu doprecyzowują podjęte na nowo konferencje naukowe z udziałem zaproszonych filozofów i muzykologów (do 2000 roku odbyło się tylko kilka sympozjów, a materiały z nich nigdy nie zostały opublikowane). Novum "Poznańskiej Wiosny" w 2004 roku było także otwarcie cyklu prezentacji XX-wiecznych muzyk narodowych (jako pierwsza zaprezentowana została muzyka szwajcarska) oraz cykl seminaryjny "Wielkie triady", poświęcony dziełom literackim, które zostały umuzycznione w XX wieku przez najważniejszych twórców (Śmierć w Wenecji Tomasza Manna).
W 2003 roku wydana została monografia festiwalu autorstwa Magdaleny Dziadek pt. "Moda na 'Wiosnę'. Festiwal Poznańska Wiosna Muzyczna 1961-2002".
Polskie Centrum Informacji Muzycznej
Związek Kompozytorów Polskich
styczeń 2002
aktualizacja: Anna Iwanicka-Nijakowska
sierpień 2006
40. edycja Festiwalu "Poznańska Wiosna Muzyczna" odbyła się w dniach od 6 do 13 kwietnia 2008.
ul. Św. Marcin 81
61-808 Poznań
Tel: (+48 61) 852 34 51
Tel/Fax: (+48 61) 852 47 08, 852 47 09