Starannie wydany album stanowi nie tylko kompendium wiedzy o Beksińskim, daje także wgląd w niepokazywaną dotąd część jego dorobku. Autorem publikacji jest Wiesław Banach - dyrektor Muzeum Historycznego w Sanoku, przyjaciel i znawca twórczości Beksińskiego, kurator wystaw malarza i autor licznych artykułów na jego temat.
Bogaty materiał ilustracyjny zawarty w książce składa się na portret artysty-wizjonera: począwszy od wczesnych rysunków, przez fotografię artystyczną, malarstwo okresu fantastycznego, po kolaże i rysunki modyfikowane komputerowo. W publikacji zgromadzono 266 reprodukcji i zdjęć archiwalnych, wśród nich ostatni obraz Beksińskiego, ukończony tuż przed jego tragiczną śmiercią.
Wiesław Banach poznał malarza w 1973 roku, jeszcze jako student historii sztuki. W książce prowadzi czytelnika przez najciekawsze etapy twórczości artysty, uwypukla motywy przewijające się nieustannie w jego dziełach. Odkrywa także lęki i niepokoje dręczące malarza.
- Beksiński nie miał żadnych traumatycznych przeżyć wojennych - wspomina Banach w wywiadzie dla radia Tok FM. - Jednak nosił w sobie wizje czegoś przerażającego, tego doznania człowieka wobec człowieka. To zamknięcie się, ta niemożność bycia wolnym, którą wywołał u niego stalinizm... To wydawało się wtedy nie mieć końca. Stąd dramat uwięzienia, tysiące rysunków na których widzimy ludzi klęczących za drutami, zrozpaczonych, to jest właściwie cały ten jego ładunek emocjonalny, który przelewał na płótno.
Kolejne rozdziały albumu nie trzymają się ściśle chronologii, lecz układają według poruszanych przez artystę wątków, którym był wierny w różnych okresach i różnej technice (np. zdeformowane figury ludzkie, krzyże, bestie).
- Gdzieś na przełomie lat 60.i 70. formułuje się jego język - takiego przestrzennego, barokowego malarstwa z mroczną atmosferą, często z ciemnym tłem i dziwnymi postaciami, szkieletami, rozkładającymi się ciałami i stworami. To było nacechowane czymś zupełnie osobistym - mówi Banach.
Publikacja albumu zbiegła się z otwarciem w Muzeum Historycznym w Sanoku galerii prac Zdzisława Beksińskiego. Artysta w testamencie uczynił muzeum w rodzinnym mieście depozytariuszem swoich dzieł. Znajduje się w nim kolekcja licząca kilka tysięcy obrazów, reliefów, rzeźb, rysunków, grafik i fotografii oraz całe archiwum.
Z myślą o zagranicznych odbiorcach książkę wydano w wersji polsko-angielskiej.
Patronem medialnym albumu "Zdzisław Beksiński 1929-2005" jest portal Culture.pl.
W 2011 roku nakładem Wydawnictwa BOSZ ukazał się album Wiesława Banacha "Foto Beksiński", prezentujący wczesny - skupiony na fotografii - etap twórczości artysty.
• Wiesław Banach
"Zdzisław Beksiński 1929-2005"
Wydawnictwo BOSZ, Olszanica 2011
Projekt graficzny: prof. Władysław Pluta
Format: 240 x 300 mm, oprawa twarda, stron: 288
ISBN 978-83-7576-166-5
Źródło: informacje prasowe, www.bosz.com.pl, www.tokfm.pl
Oprac. PK, czerwiec 2012