Obfity dorobek kompozytorski Tansmana wynikał w dużym stopniu z intensywnej działalności artystycznej jako koncertującego pianisty (stąd obfitość utworów fortepianowych), ale także z rozlicznych kontaktów i przyjaźni z najwybitniejszymi twórcami i muzykami na świecie. Prawie każda z kompozycji Tansmana powstała z myślą o słynnym artyście, a utwory na wiolonczelę i fortepian nie są pod tym względem wyjątkiem.
Najwcześniejsze z prezentowanych na płycie dzieł - "II Sonata" na wiolonczelę i fortepian z 1930 roku - dedykowane jest Maurice'owi Maréchalowi, wiolonczeliście i wykładowcy paryskiego Konserwatorium, który dokonał również jego prawykonania. Kompozycję tę w swoim repertuarze posiadali także inni wirtuozi wiolonczeli: Greg Piatigorski i Pablo Casals. Dla drugiego z nich w 1931 roku Tansman napisał "Deux pièces", a dla pierwszego w 1936 roku – "Fantazję". Z kolei skomponowana prawie dwadzieścia lat później "Partita" z lat 1954/55 powstała dla słynnego wiolonczelisty Gaspara Cassadó, który dokonał jej prawykonania wspólnie ze znaną pianistką Alicją de Larrocha.
Wszystkie kompozycje uwzględniają poziom trudności odpowiadający biegłości w sztuce gry na wiolonczeli ich adresatów, należą zatem do wybitnie wirtuozowskich. Pod względem stylistycznym pozostają generalnie w kręgu neoklasycznym, jednak z zachowaniem pewnych elementów wynikających z konkretnych inspiracji. I tak we wspomnianej "II Sonacie i Fantazji" odnajdziemy wyraźne nawiązania do muzyki amerykańskiej tamtych czasów, przede wszystkim jazzu. Z kolei "Partita", powstała w trudnym dla kompozytora okresie - tuż po śmierci żony; dzieło porusza ogromną emocjonalnością: od nastrojów melancholijnych, pełnych zadumy, chwilami wręcz mrocznych, aż po pełne dramatyzmu i ekspresji.
Płytę zamykają utrzymane w lekkim stylu "Quatre pièces faciles" z 1938 roku, będące stylizacją muzyki barokowej.
- "Tansman. Utwory na wiolonczelę i fortepian". Aleksander Tansman: "Deux pièces pour violoncelle et piano", "Sonate No. 2 pour violoncelle et piano", "Fantaisie pour violoncelle avec orchestre ou piano", "Partita pour violoncelle et piano", "Quatre pièces faciles pour violoncelle et piano". Cracow Duo: Jan Kalinowski - wiolonczela, Marek Szlezer - fortepian. DUX - DUX0697, 2009, 51'46"
Autor: Anna Iwanicka-Nijakowska