Jak pisać o sztuce XIX wieku i jaką się ona ukaże, kiedy naprawdę ją odkryjemy? Odpowiedzią jest zbiór esejów Marii Poprzęckiej, najwybitniejszej polskiej znawczyni tego okresu.
Na tom złożyły się artykuły poświęcone malarstwu XIX wieku. Pierwsza część książki zawiera szkice, które wyznaczają paradygmat myślenia o sztuce XIX stulecia. W centrum zainteresowania autorki znalazły się tu kwestie wartościowania, problematyka zapożyczeń oraz inspiracji czy paralelizmów, a także pytania, przed którymi stają historycy sztuki podejmujący te zagadnienia. Tematem refleksji stał się też język historii sztuki, jego charakter, powiązania z różnymi obszarami życia, przede wszystkim zaś z językiem polityki. Ponadto autorka rozważa stosunek między szkicem a skończonym dziełem oraz kryteria ich oceny, ukazuje zagadnienia związane z tak charakterystycznymi dla historyków sztuki działaniami, jak periodyzacja czy atrybucja.
Ten model teoretyczny staje się podstawą do rozważań prowadzonych w drugiej części książki. Tu znalazły się szkice mówiące o malarskim wizerunku mistrza, o twórczości Courbeta, Maneta, Matejki. Dwa teksty zostały poświęcone polskim artystkom, kondycji kobiet-malarek i wyborom, przed jakimi musiały stawać. Tom zamyka szkic o polskim malarstwie z przełomu XIX i XX wieku, a więc z okresu uznawanego za najważniejszy w jego dziejach.
Źródło: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria
Maria Poprzęcka
"Pochwała malarstwa. Studia z historii i teorii sztuki"
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000
format 167 x 220, 308 ss., ilustracje, twarda oprawa
ISBN 83-88560-10-7