"Jak zastanawiałem się, co by z tymi plamami zrobić, to przyszło mi do głowy, żeby malować krasnoludki" - wyznaje na wstępie Waldemar Fydrych, zwany Majorem, lider Pamarańczowej Alternatywy, mając na myśli plamy, jakie pozostawały na murach po zamalowywaniu przez funkcjonariuszy opozycyjnych napisów.
Pomarańczowa Alternatywa był to ruch happeningowy, który narodził się we Wrocławiu w latach osiemdziesiątych, a potem rozprzestrzenił się na inne polskie miasta. Walczył z komunistycznym systemem poprzez śmiech i wygłupy. "Karnawał w socjalizmie, socjalizm w karnawale" - to hasło jednego z nagłośniejszych i najbardziej masowych happeningów Pomarańczowej Alternatywy, podczas którego rozdawano deficytowy papier toaletowy (w Dniu Kobiet obdarowywano Wrocławianki nie mniej deficytowymi podpaskami higienicznymi). Uroczyście obchodzono także Dzień Dziecka czy Dzień Milicjanta, podczas którego ludziom przechodzącym przez jezdnię na czerwonym świetle wręczano "honorowe" mandaty, by wyręczyć w ciężkiej pracy funkcjonariuszy. Szczegónie okazale wypadły obchody rocznicy Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej, kiedy to pomalowani na czerwono manifestanci żądali ośmiogodzinnego dnia pracy dla pracowników Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych. Aresztowano wtedy wiele ludzi poubieranych na czerwono ("ale i bordowo, milicjanci przestali w tym dniu rozróżniać odcienie czerwieni" - wspomina jeden z manifestantów), niektórzy dość przypadkowo przywdziali w tym dniu stroje w tych właśnie barwach. Inne słynne akcje Pomarańczowej Alternatywy to m.in.: "Precz z U-Pałami", "Dzień Wojska, czyli Manewry Melon w Majonezie", "Dzień Mikołaja", "Kto się boi Papieru Toaletowego? - tzw. drugie rozdanie", "Dzień Tajniaka", "Pogrzeb Stalina czyli Pogrzeb Sobie Sam", "Karnawał Żebraczy", "Rewolucja Krasnoludków".
W 2002 roku Major Fydrych, który po jednym z happeningów mianował się komendantem twierdzy Wrocław, wystartował w wyborach na prezydenta Warszawy (w ramach założonego przez siebie komitetu wyborczego "Weselsza i Kompetentna Warszawa"), co Mirosław Dembiński uwiecznił w dokumencie "Krasnoludek Prezydentem" (2003). W 2006 roku Pomarańczowa Alternatywa zorganizowała kolejny happening wyborczy, tworząc w Warszawie komitet "Gamonie i Krasnoludki". W wyborach na prezydenta miasta Major pokonał Wojciecha Wierzejskiego, jednego z liderów Ligi Polskich Rodzin, oraz kandydata Samoobrony - drugiej z koalicyjnych partii.
Maria Zmarz-Koczanowicz pokazuje w swym dokumencie początki Pomarańczowej Alternatywy, entuzjazm, jaki towarzyszył jej narodzinom i pierwszym akcjom. Trudno było wtedy przypuszczać, że ruch ten wejdzie na trwałe do polskiej rzeczywistości, a nawet będzie emanował na kraje ościenne, co udokumentował m.in. Mirosław Dembiński w filmie "Krasnoludki jadą na Ukrainę" (2005).
- "Major albo rewolucja krasnoludków", Polska 1989. Reżyseria: Maria Zmarz-Koczanowicz, scenariusz: Maria Zmarz-Koczanowicz, Waldemar Fydrych, zdjęcia: Andrzej Adamczak, montaż: Dorota Wardęszkiewicz, dźwięk: Aleksander Gołębiowski, kierownictwo produkcji: Jerzy Szebesta. Produkcja: Studio Filmowe im. Karola Irzykowskiego w Warszawie. Kolor, 31 min.
Autor: Jerzy Armata, marzec 2011