"Pięć razy Penderecki - mała retrospekcja", tak zatytułował swój esej (w książeczce dołączonej do płyty) omawiający niniejsze nagranie muzykolog niemiecki i znawca muzyki Krzysztofa Pendereckiego - Wolfram Schwinger.
Pięć utworów pochodzących z lat 1959-83 dobrze obrazuje proces kształtowania się stylu kompozytorskiego artysty, a jednocześnie umożliwia - ze względu na dwudziestoletni dystans czasowy - retrospektywną nad nimi refleksję.
Płytę otwiera najpóźniejsze z nagranych dzieł - Koncert altówkowy, charakteryzujący się ogromną siłą wyrazu i przejmującym, niepokojącym miejscami nastrojem. Skomponowane 10 lat wcześniej Intermezzo, napisane przez 40-letniego kompozytora, cechuje natomiast niezwykła wirtuozeria i dominacja kolorystyki nad innymi elementami muzyki. Jeszcze w większym stopniu Pendereckiego - sonorystę i eksperymentatora z barwą dźwięku ukazuje Capriccio na obój i 11 instrumentów smyczkowych z 1965 roku, napisane dla słynnego szwajcarskiego wirtuoza oboju - Heinza Holligera. Najwcześniejsza kompozycja - Strofy na sopran, głos recytujący i 10 instrumentów z lat 1958-59 - to jedno z trzech dzieł Pendereckiego nagrodzonych (obok Psalmów Dawida i Emanacji) w 1959 roku na Konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich. Cechuje ją typowa dla tego okresu twórczości kompozytora dominacja sonoryzmu i stylu post-webernowskiego. Płytę wieńczy muzyka nieoczekiwana, sprawiająca wrażenie napisanej przez innego kompozytora - Trzy utwory w dawnym stylu, na które złożyła się liryczna, tonalna Aria i dwa Menuety. To w oryginale muzyka do znanego filmu Rękopis znaleziony w Saragossie w reżyserii Wojciecha Hasa według XIX-wiecznej powieści Jana Potockiego. Dostosowując ilustrację muzyczną do tematyki filmu Penderecki zastosował tu archaiczne środki w stylu muzyki barokowej.
Krzysztof Penderecki, "Concerto per viola ed orchestra", "Capriccio per oboe e 11 archi", "Strofy" na sopran, głos recytujący i 10 instrumentów, "Intermezzo" na 24 instrumenty smyczkowe, "Trzy utwory w dawnym stylu" na orkiestrę smyczkową. Tabea Zimmermann altówka, Mariusz Pędziałek obój, Olga Szwajgier sopran, Orkiestra Kameralna "Amadeusz", dyr. Agnieszka Duczmal. Wergo 1989 - WER 60172-50, DDD 49'42".
Polskie Centrum Informacji Muzycznej Związek Kompozytorów Polskich marzec 2004 | |