Nagroda, upamiętniająca "Sprawiedliwą Wśród Narodów Świata" Irenę Sendlerową, przyznawana jest Polakom, którzy przyczyniają się do zachowania dziedzictwa żydowskiego.
Fundacja Taubego przyznała tegoroczną Nagrodę im. Ireny Sendlerowej Krzysztofowi Czyżewskiemu, działaczowi społecznemu, intelektualiście, współzałożycielowi i dyrektorowi Fundacji "Pogranicze" w Sejnach, oraz doktorowi Janowi Kulczykowi, który ofiarował Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie ponad 6 mln dolarów. Stanowi to największą pojedynczą darowiznę przekazaną dotychczas na rzecz tego muzeum.
Nagroda im. Ireny Sendlerowej, nazwana na cześć działaczki społecznej, która ocaliła setki żydowskich dzieci z warszawskiego getta w okresie okupacji niemieckiej, zostanie wręczona laureatom podczas dwóch ceremonii. Pierwsza z nich, podczas której nagrodę odbierze Krzysztof Czyżewski, odbędzie się 3 lipca 2015 w Krakowie. Z kolei wręczenie nagrody doktorowi Janowi Kulczykowi nastąpi 13 października w Warszawie.
"Ci dwaj wybitni Polacy, dzięki swojej wizji wielokulturowej Polski, wywarli znaczący i trwały wpływ na polskie społeczeństwo, pomagając zachować bogactwo żydowskiego dziedzictwa tego kraju" − powiedział Tad Taube, przewodniczący Fundacji Taubego oraz Konsul Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w San Francisco.
Laureat Krzysztof Czyżewski był jednym z pierwszych działaczy, którzy po upadku komunizmu wspierali promocję wielokulturowego dziedzictwa w Polsce, gdzie spuścizna żydowska – historia, muzyka i literatura – odgrywa niezwykle istotną rolę. Czyżewski założył Fundację "Pogranicze" w Sejnach w 1990 roku, Ośrodek "Pogranicze – sztuk, kultur, narodów" w 1991 roku, jak również Wydawnictwo "Pograniczne" i pismo "Krasnogruda" w 1993 roku. Za swoje osiągnięcia Czyżewski otrzymał Nagrodę Dana Davida w 2014 roku, przyznawaną przez Fundację Dana Davida, działającą przy uniwersytecie w Tel Awiwie (nagrodzeni zostali również Pierre Noa i Saul Friedlander). Każdego roku wręczane są trzy nagrody o wartości 1 mln dolarów w kategoriach "przeszłość, teraźniejszość i przyszłość". Czyżewskiego nagrodzono w kategorii "przeszłość" za "historię i pamięć".
Dzięki hojnej darowiźnie laureata Jana Kulczyka, w wysokości 20 mln złotych (ponad 6 mln dolarów amerykańskich), na rzecz Muzeum Historii Żydów Polskich Polin możliwe było przygotowanie światowej klasy stałej wystawy, która już podczas swojej pierwszej odsłony w październiku 2014 roku zdobyła międzynarodowe uznanie. Przekazanie funduszy muzeum w krytycznym momencie jego rozwoju miało znaczenie strategiczne, przez co dr Kulczyk pokazał, jak istotną rolę odgrywa muzeum wraz z przedstawioną w nim tysiącletnią spuścizną polsko-żydowską. Otrzymana kwota jest największą darowizną, jaka została dotychczas przekazana przez obywatela Polski. Zapytany przez media o powody dokonania tak hojnej wpłaty, dr Kulczyk odpowiedział:
"Życie nie jest wyłącznie biznesem, nie chodzi tylko o ekonomię. Musimy pamiętać o tym, co było."
Nagroda im. Ireny Sendlerowej została ustanowiona w 2008 roku przez Fundację Taubego w celu upamiętnienia odważnej działaczki społecznej, uhonorowanej przez Instytut Yad Vashem tytułem "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata." Nagroda przyznawana jest każdego roku 12 maja, dokładnie w rocznicę śmierci Ireny Sendlerowej. Otrzymują ją obywatele Polski, którzy wnoszą wybitny wkład w ochronę i odbudowę dziedzictwa żydowskiego w kraju.
Nominacje do Nagrody oceniane są przez komitet, w skład którego wchodzą członkowie rady doradczej Fundacji Taubego oraz liderzy społeczności żydowskiej w Polsce. Do grona dotychczasowych laureatów należą Janusz Makuch, dyrektor Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie, Jan Jagielski, archiwista Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, były prezydent Aleksander Kwaśniewski, Magda Grodzka-Gużkowska, która ryzykowała życiem, pomagając Irenie Sendlerowej w ratowaniu żydowskich dzieci z getta, prof. dr Maria Janion oraz dr Jolanta Ambrosewicz-Jacobs, cenione badaczki, Bogdan Zdrojewski, były minister kultury i dziedzictwa narodowego, Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezydent m.st. Warszawy, Tomasz Pietrasiewicz, założyciel i dyrektor Ośrodka "Brama Grodzka – Teatr NN" w Lublinie, oraz Małgorzata Niezabitowska, pisarka, dziennikarka i członkini Rady Muzeum.
Źródło: Taube Philanthropies, oprac. JRK