10 pytań do... Marcina Cecko
Czego zazdrości innym twórcom? Czego się boi? Kiedy płacze? Na 10 pytań od Culture.pl odpowiada Marcin Cecko – dramaturg, poeta, fotograf i autor scenariuszy.
Nadpisz pytanie
Gdybyś zaczynał od początku, co innego mogłbyś robić zawodowo?
Odpowiedź
Ciągle robię coś innego, w pewnym obrębie co prawda, ale w zasadzie nie pamiętam, żebym miał dłużej poczucie, że toczy się jakaś rutyna. Za to wiele razy miałem poczucie początku – kiedy zaczynałem pracować w fotografii albo w teatrze jako dramaturg 10 lat temu, to wynikało to z decyzji, że “chcę robić coś innego”. Teraz z teatru przechodzę w kino, mam wrażenie, że wreszcie mam do tego solidne narzędzia. Kiedy byłem na samym początku powydarzały się dość szczególne rzeczy, które mocno na mnie wpłynęły, chodzi mi o zainteresowanie płytkich mediów tym, co robię, jakichś telewizji, lajfstajlowych magazynów, towarzyszyła temu reakcja środowiska w postaci zazdrości, czasem hejtu. Wtedy mnie to wycofało, nie umiałem tego dobrze wykorzystać. Być może, zaczynając jeszcze raz, inaczej bym do tego podszedł.
Ale tak to jest przecierać szlaki, przeciera się je niedoskonale i niedokładnie, za to emocje szukania czegoś nowego są wyższe. Zawsze interesowało mnie opowiadanie. Zanim energia poszła w poezję, pisałem biznesplany i kampanie reklamowe, szykowałem się na SGH, jednak wrażliwość pokierowała mnie w stronę czujących ludzi. Kreatywność połączona bezpośrednio z kapitalizmem, bez membrany, kokonu na czucie, jaki na przykład daje teatr, to pustka. Wychodzi więc na to, że nie mógłbym robić niczego innego. To co robię, robię całe życie, z przekonania, z determinacją.
Nadpisz pytanie
Który artysta wywarł na ciebie największy wpływ?
Odpowiedź
Tego się nie wybiera. Jerzy Grotowski. I ludzie, którzy mieli z nim kontakt. To inspirujący twórca z wielu powodów. Można powiedzieć, że Grotowski wybrał się w „podróż bohatera”, mam na myśli wzór opowieści filmowych. Jednak w oryginalnym monomicie opisanym przez Josepha Campbella bohater powraca do normalnego świata, a Jerzy, odchodząc od teatru instytucjonalnego, już do niego nigdy nie wrócił. Pozostał w innym świecie i stamtąd płynie jego komunikat. Wezwanie do odpowiedzialności, poszukiwań, samostanowienia. Przez pracę z Piotrkiem Borowskim ze Studium Teatralnego poznałem różnicę między tekstem akademickim a praktyką, w tym wypadku fizyczną. Mój dość analityczny umysł spotkał się z intuicją, zwierzęcością, obserwacją, uwolnieniem od intelektualizowania. To bardzo mnie zmieniło. Z mózgowej meduzy zmieniłem się w czujące ciało.
Nadpisz pytanie
Bez czego nie wyobraża pan sobie pracy twórczej? Jakie rytuały towarzyszą panu w pracy?
Odpowiedź
Bez czasu, dostępu do informacji i samotności, ale również ludzi, z którymi można o tym rozmawiać, o tym co się robi i jak. Nie cierpię cynicznych, wycofanych twórców trzymających wszystko tylko dla siebie. Możliwość przeskakiwania pomiędzy intensywnością międzyludzką i samotnością czy wręcz epizodami pustelnictwa - za to dziękuję temu rodzajowi pracy.
Jestem gąbką informacyjną, wiedza mnie uspokaja, nie napiszę ani słowa dopóki nie mam prześwietlonego tematu. Potem pomysły potrzebują inkubacji. Nie można pośpieszać – stąd czas.
Nadpisz pytanie
Czego zazdrościsz innym twórcom?
Odpowiedź
Precyzji lub konsekwencji w wyrażaniu myśli, przekładania jej na wszystkie elementy procesu twórczego i, po drugiej stronie skali, jakiejś czasem megaszajby, uwolnienia od zasad i reguł, chociaż cena za to bywa słona.
Nadpisz pytanie
Który z istniejących utworów (dowolna dziedzina sztuki) uważasz za arcydzieło?
Odpowiedź
Uważam pojęcie arcydzieła za konstrukt kulturowy. Nie przepadam też za hierarchizacją odczuć estetycznych. Rzecz ma działać, w danym miejscu, momencie, punkcie w życiu.
Mamy się o to pokłócić, mamy to śnić, rozmawiać z tym. To pewnie zboczenie po studiach kulturoznawczych, że kiedy konfrontuję się z czymś uznanym za arcydzieło zastanawiam się nie nad dziełem, ale nad kontekstem uznania go za nie.
Nadpisz pytanie
Do jakiego miejsca w Polsce zabrałbyś kogoś, kto byłby tu po raz pierwszy?
Odpowiedź
Uwielbiam Półwysep Helski. W Warszawie pewnie w jakieś miejsce traumy zbiorowej, bo to ważne zobaczyć i poczuć, na czym to wszystko rośnie. Kraków. Bory Tucholskie. Mazowieckie niziny, nie wiem, ostatnio pokazałem komuś kto nigdy nie był w Sopocie – Monciak. Komuś innemu pokazywałem polskie kościoły. Tak jak się pokazuje piramidy, pozostałości jakichś dawnych religii. Kiedy ktoś jest pierwszy raz, to zawsze pokazujesz masę, to, co dominuje, to, na jakiej łące wyrósł ten kwiat, a potem boczną uliczkę, odnogi.
Nadpisz pytanie
Pierwsze zarobione pieniądze?
Odpowiedź
Mając 16 lat, rozwoziłem Super Express do Deli na Queensie i Brooklynie podczas dwumiesięcznego pobytu u przyjaciół rodziców w Nowym Jorku. Ale wolę te drugie, jak pierwszy raz zostałem zaproszony na czytanie wierszy we Wrocławiu i dostałem 500 złotych za odczyt jednego długiego tekstu. Przelicznik 25 złotych za minutę czytania powodował wtedy u mnie zawrót głowy. Możliwe, że to było najwyżej opłacone czytanie, jakie miałem w życiu.
Nadpisz pytanie
Co cię wzrusza?
Odpowiedź
Za dużo. Jestem sentymentalny, łatwo się wzruszam, często płaczę. Polecam. To bardzo oczyszczające.
Nadpisz pytanie
Czego najbardziej się boisz?
Odpowiedź
Bardzo prywatne pytanie. Boję się. Boję. Coraz mniej. Ale zaczynałem z bardzo lękowych postaw. To ciekawe doznanie. Czasem można wszystko zrobić, a niekiedy boisz się zapytać o ulicę albo cenę. I bez kogoś obok, bo towarzystwo daje impuls, żeby to przekroczyć – wycofujesz się w niewidoczność. Albo inny przykład, mojej znajomej, która wchodzi absolutnie spięta na przyjęcie, boi się spojrzeń, interakcji, ale kontroluje się, więc idzie powoli, nie zdradza tego całego stresu, a ktoś patrzy na nią i mówi: „zobacz, a ta co tak zadziera nosa”. Jako społeczeństwo nie pomagamy ludziom z lękami. Mało w nas serdeczności. Ja się oczywiście boję odrzucenia, tego, że ktoś zniknie z mojego życia, albo moja praca się nie podoba. Stephen King pisał, że po tym jak jego gruba opiekunka siadała na nim i puszczała mu bąki w twarz, żadna krytyka nie jest w stanie zrobić na nim wrażenia. Mnie na szczęście rodzice zamykali w samochodzie, jak szli do sklepu i długo, długo nie wracali, więc wyrobiłem sobie świat wewnętrzny i w najgorszym wypadku mam opcję tego pustelnika. To oczywiście ironia.
Odpowiedź
Ta, co kiedyś i w sumie prawie zawsze: teraz.
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]