Akademik anlamda çok fırsat barındıran Avrupa, adeta yüksek eğitimin beşiği gibi. Saygın üniversiteler çevresinde yükselmiş ‘öğrenci şehirleri’ diyebileceğimiz kentlerin yanı sıra, geniş çaplı bir kültürel çeşitlilik de sunuyor. Bu nedenle, eğer eğitim için Avrupa’yı seçtiyseniz, sadece üst düzey bir üniversite değil; aynı zamanda dost canlısı insanlar, ilginç tarihi mekanlar ve hareketli sosyal ortamlar içinde yaşamak için uygun bir yer seçmek araştırma sırasında gösterilecek fazladan çabaya değer. Bu nedenle, Culture.pl olarak size Polonya’da eğitim görmek için 8 neden sunuyoruz.
1. Yüksek Kalitede Üniversiteler
Polonya’da 450’den fazla yüksek eğitim kurumu bulunuyor. Bunların en iyi üçü, yaygın olarak bilinen bölgesel akademik merkezler. Aynı zamanda, geniş bir yelpazede öne çıkan uzmanlardan ders alma imkanı sunan yüksek derecede uzmanlaşmış okullar bulmak da mümkün. Polonya üniversitelerinin yıllık sıralamasında ilk üç sırayı şu eğitim kurumları alıyor:
Varşova Üniversitesi
3 önemli mezunu: Fryderyk Chopin, Julian Tuwim, Witold Gombrowicz
(Lehçe: Uniwersytet Warszawski, genellikle UW olarak anılıyor.) 1816 yılında kurulan okul Polonya’nın en büyük üniversitesi. Okul, 37 farklı eğitim alanı, beşeri bilimlerde ve aynı zamanda doğa bilimlerinde 100’den fazla uzmanlık dalında okuma imkanı veriyor. Üniversitenin ana kampüsü Eski Şehir’in yakınlarında kurulu ve şehrin farklı bölgelerinde fakülteleri bulunuyor.
Krakow'da bulunan Jagiellon Üniversitesi
3 önemli mezunu: Krzysztof Zanussi, Stanisław Lem, Wisława Szymborska (Nobel Ödülü sahibi)
(Lehçe: Uniwersytet Jagielloński, genellikle UJ olarak anılıyor.)1364 yılında III. Büyük Kazimierz tarafından Kazimierz’de (1791 yılından bu yana Kraków şehri bünyesinde bir bölge) kuruldu. UJ, Polonya’nın en eski, Orta Avrupa’nın ise (Prag’daki Charles Üniversitesi’nden sonra) en eski ikinci üniversitesi. Hukuk ve edebiyat öğretiminde öne çıkan kurum, aynı zamanda Polonya’nın sinema alanında eğitim veren sayılı okullarından birisi.
Jagiellon Üniversitesi’nin en tanınmış mezunu Wisława Szymborska hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Poznań’da bulunan Adam Mickiewicz Üniversitesi
Önemli mezunu: Jan A. P. Kaczmarek (Oskar Ödülü sahibi) aynı zamanda Enigma şifreleme makinası kodunu çözen matematikçi.
(Lehçe: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Üç büyüğün en genci olan üniversite, Batı Polonya’da yer alan Poznań şehrinde bulunuyor. 1919 yılında kurulan okul, Polonya akademi dünyasının üçüncü gücü olmaya devam ediyor. En çok hukuk ve tarih fakülteleriyle öne çıkıyor.
Polonya bu saygıdeğer üniversitelerin yanı sıra daha özel yaklaşımlı ve dünyaca ünlü farklı okul seçenekleri de sunuyor. Bunlardan birkaç tanesi:
Lodz Film Okulu – Dünyanın en eski film okullarından birisi. Polonya sinemasının tüm klasik isimlerinin mezun olduğu okul. Andrzej Wajda, Roman Polański, Jerzy Skolimowski, Zbigniew Rybczyński ve daha niceleri… Łódź Film Okulu aynı zamanda Polonya Film Okulu adı verilen ekolün de merkezidir.
Avrupa Yüksek Okulu Natolin (Varşova) – Natolin’de bulunan kampüs, Brüj Avrupa Yüksek Okulu’nun (Bruges’ College of Europe) yurt dışında yer alan tek kampüsü ve Avrupa Birliği’nde yüksek düzey kariyer yapmak isteyenler için en saygın seçeneklerden birisi.
Polonya-Japonya Bilgi Teknolojileri Enstitüsü – Sanat, tasarım ve yönetimi, alışılmadık şekilde, yeni medya ve bilgi teknolojileriyle harmanlayan, oldukça yenilikçi ve güncel bir üniversite.
Varşova’da bulunan Fryderyk Chopin Müzik Üniversitesi – Polonya’daki en eski ve en büyük müzik okulu, Avrupa’nın da en büyükleri arasında yer alıyor. Klasik müzik dünya haritasındaki önemli noktalardan biri olmanın yanı sıra tüm dünyadan klasik müzik okumak isteyen binlerce öğrencinin de adresi olmaya devam ediyor. Üniversitenin ismini aldığı Fryderyk Chopin, en iyi Polonyalı klasik müzik bestecisi olmasının yanı sıra, Avrupa klasik müziği için önemli bir devrimci olarak tanınıyor.
2. Fiyat
Polonya’da eğitim görmek, diğer Avrupa ülkelerindekine nazaran daha ucuz. Harç ücretleri yıllık 1500 avrodan başlıyor ve nadiren 3000 avroyu geçiyor. Fransa, Almanya, İngiltere ve İskandinavya’daki özel okulların ortalama fiyatlarıyla karşılaştırıldığında, bu ücret eğitimizin başlangıcında ciddi bir tasarruf anlamına geliyor. Örneğin, studyineurope.eu’ya göre Kuzey Avrupa ülkeleri yaklaşık 10.000 avro ödemenizi isterken Fransa’daki harç ücretleri 2.000 avro ile 7.000 avro arasında değişebiliyor.
Fakat asıl tasarruf, yaşam maliyetleri söz konusu olunca ortaya çıkıyor. Şehir merkezinde paylaşımlı bir daire kirası 100-150 avro iken, öğrenci yurdunda konaklama için 100 avro yetebiliyor. Aylık toplu taşıma biletleri sadece 25 avro tutuyor. Hatta, eğer bisiklet tutkunuysanız yaz aylarında halka açık bisiklet kiraları, neredeyse bedavaya geliyor, diyebiliriz. Polonya’da birkaç hafta kaldıktan sonra bir sinema biletini 3 avroya edinebilmenin ya da 5 avroya güzel bir öğle yemeği yemenin yolunu mutlaka buluyorsunuz. Polonya, hesaplı yaşamak için vadedilmiş topraklar adeta...
3. Hareketli bir Kültür ve Öğrenci Hayatı
Hepimizin bildiği gibi, öğrenci olmak eğitim görmekten çok daha fazlasını ifade eder. Yüksek eğitimin içeriğinde eğitim kadar önemli olan başka unsurlar da bulunuyor: partiler, spor, müzik festivalleri, film festivalleri, arkadaşlarla takılmak, hafta sonları şehir dışına çıkmak, vs... İşte bu yüzden, Polonya asla göz ardı edilemeyecek yerlerden bir tanesi. Son 20 yıl içerisinde gerçekleşen hızlı ekonomik büyüme sayesinde, Polonya’nın kültürel olanakları diğer Avrupa ülkelerindekilerden hiç de altta kalır durumda değil; tabii ki, kendine ait karakteriyle.
Polonya, her yaz dünyanın en büyük pop müzik yıldızları tarafından ziyaret ediliyor. Genç Polonyalılar gerçek bir alternatif kültür aşığı; bu nedenle, Open’er (Polonya’nın Coachella’sı olarak anılan festival, 2009 yılında En İyi Büyük Avrupa Festivali ödülünü aldı) veya OFF Festival (2011 yılında Avrupa’daki en iyi orta büyüklükte festivali seçildi) gibi çok sayıda festivale katılıyorlar. Her yıl, her üniversite Juwenalia adı verilen kendi özel karnavalını düzenliyor. Juwenalia süresince herkesin partiye katılabilmesi için tüm dersler iptal ediliyor. Her gün, büyük şehirlerde yaşayanlar için seyredecek, dinleyecek ve katılacak sayısız etkinlik bulmak mümkün; bu nedenle, sıkılmaya zaman bulmak çok zor.
Polonya'daki müzik festivalleri hakkında daha detaylı bilgi veren Polonya Müzik Festivalleri makalemizi okumanızı öneririz.
4. Polonya Erasmus Programı’nın Bir Üyesi
Polonya, 1998 yılından bu yana Socrates–Erasmus programının bir parçası ve bugün 300’den fazla Polonyalı yüksek okul öğrencisi programa katılıyor. 2013 yılında, tüm Avrupa’dan 10.000 civarında öğrenci, çoğunlukla Varşova, Poznań, Kraków, Wrocław ve Łódź seçtikleri okullarda eğitim görmek için Polonya’ya geldi. Diğer bir iyi haber ise, eğer ülkeniz Socrates–Erasmus ağı içinde (Türkiye bu ağ içinde) ise Polonya’ya gelmek için--büyük olasılıkla--vizeye ihtiyacınız olmayacak.
5. AB Üyesi Olmayan Öğrenciler İçin Burs
Polonya’da eğitim görmek için bir başka fırsat. Her yıl, AB üyesi olmayan ülke öğrencileri için hatırı sayılır miktarda burs açılıyor. Bunların bir çoğu Doğu Avrupa Ortaklığı’ndaki ülkelerde bulunan öğrenciler için geçerli: Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan, Bela Rusya, Moldovya ve Ukrayna, fakat hemen hemen herkes, kendisine uygun bir burs bulma imkanına sahip. Bunu bulmanın en iyi yolu ise, genellikle çift taraflı öğrenci değişim programları organize eden Polonya elçiliği ile temasa geçmek.
6. Uygun Bütçeli ve Lezzetli bir Mutfak
Polonya mutfağı daha çok pierogi ve kiełbasa gibi rahat ve besleyici yemekleriyle tanınıyor. Sağlıklı beslenme konusunda bilinçli bir yaklaşımın hakim olduğu ülke, GDO’suz, bio ve organik gıda eğilimlerinin ön planda olduğu bir yer. Sağlıklı beslenme ve gıdaları özenle seçme kültürü, bu günlerde Polonya’da oldukça popüler. Açık Kapitalist sistemden bu yana bu talep oldukça geniş bir arzı da beraberinde getirdi. Büyük şehirlerin hemen hemen her bölgesinde rastlayabileceğiniz organik gıda pazarları ve farkındalık sahibi tüketiciler için çok sayıda restoran bulunuyor. Dahası, organik gıdaların fiyatları oldukça uygun ve süpermarketlerde satılan çeşitlerin fiyatları ise çok daha fazla değil.
Polonya mutfağı süprizlerle dolu. Bunlardan biri mantıya benzeyen Polonya klasiği pierogi.
Polonya mutfağına dair daha fazlası için: Polonya mutfağı ve lezzetlerine kısa bakış ve Bir Polonya klasiği “süt barı”: proletarya restoranları.
7. Polonya tarzı Konukseverlik
Polonya kültüründe, tıpkı Türkiye’de olduğu gibi, olağanüstü bir misafirperverlik kök salmış durumda. Bu nedenle, bu konuda yabancılık çekmeyeceğiniz kesin gibi. Çünkü Polonya’da da anneanneler pieroginiz bittiğinde bir tane daha yemeniz konusunda ısrarcı olabiliyor ya da her an, oldukça uzun olmasıyla tanınan akşam yemeklerinden birine davet edilmeniz işten bile değil. Polonyalılar, eğer konaklama ile ilgili bir problem yaşıyorsanız kendi evlerini bir iki gece sizinle paylaşmaktan asla çekinmezler ve Polonya ziyaretinizin mümkün olduğunca konforlu ve ilgi çekici olması için ellerinden geleni yaparlar. Polonya tarihi oldukça önemli bir konu olduğu için hemen hemen her Polonyalı size yaşadığı şehirle ilgili nefes kesici bir hikaye anlatabilir ve bir anda ücretsiz ve keyif verici bir tur rehberine dönüşebilir.
8. Polonya Espri Anlayışı
Tüm Polonyalıların ortak bir özelliği var ki; o da hepsinin çok sağlam temeller dayanan, iğneli ve özel bir espri anlayışına sahip olması. Komünist dönem boyunca uzun yıllar, belirli konular hakkında açık konuşmak yasaktı. Politik yanlışları işaret eden her şeyi sansürleniyordu. Bunun üzerine Polonyalılar yepyeni bir espri dili geliştirmeye yöneldi; masum görünen metaforlar ve figüratif ifadeler, aslında şifrelenmiş Komünist gerçekleri iletiyordu, çoğunlukla da oldukça komik bir yolla. Komünizm bitmesine rağmen Polonyalıların şaşırtmacalı esprileri hala yaşıyor. Esprili cevaplar, her zaman takdir ile karşılanır, hatta konuşmacılar her zaman izleyicinin ilgi ve sempatisini kazanmak için muhakkak bir iki espri yapar.
Daha fazla bilgi için, Polonya Eğitim-Öğretim Bakanlığı’nın Polonya’da okumak isteyen yabancılar için hazırlamış olduğu internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Üniversite ve programları, İngilizce olarak incelemek için: studyinpoland.pl adresini ziyaret edebilirsiniz.
Çeviren ve düzenleyen: Didem Bilgin