Bu kutlama Avrupa ve küresel diplomatik tarihi için istisnai bir yere sahip. Polonya-Türk ilişkilerinin geçmişi, Grünwald Savaşı’ndan 4 yıl sonra, Sultan Mehmet Çelebi, Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezi olan Bursa’daki sarayına ilk Polonyalı elçiyi kabul ettiği 1414 yılına dayanıyor. Polonya toplumsal hafızasında Türkiye, Polonya’nın parçalanmasını tanımayan ülke olarak güzel bir yer edinmiş durumda.
İki ülkenin kültürel bağlantısının bir çok önemli örneği bulunuyor.
1842’de Kasım Ayaklanması’nın Leh gazileri, İstanbul’un doğusundaki bir kasabaya yerleşti, bizim bildiğimiz adıyla Polonezköy’e (Polonyalıların köyü). Aynı zamanda, Adamköy (Adampol) olarak da bilinen köy, bir çok benzersiz kültürel ve tarihi olaya sahne oldu. Bölge bugün 1000’in üzerinde bir nüfusa ev sahipliği yapıyor; bunların çoğu, köyün kurucularının soyundan kişiler ve yaklaşık yüzde dördü akıcı bir şekilde Lehçe konuşuyor. Buradaki azınlık, ulusal kültürlerini yaşatmaya büyük özen gösteriyor. İlçede bir Polonya Mezarlığı, tarihi değerlerin yer aldığı bir müze ve dini geleneklerin devamını sağlayan Czestochova Meryem Ana Kilisesi bulunuyor. Köy sakinleri her yıl ulusal folk gruplarını ve çeşitli ilgi çekici isimleri davet ettikleri bir müzik festivali düzenliyor.
Türkiye, ünlü şair ve yazar Adam Mickiewicz’in hayatında da önemli bir yere sahip. Yaşadığı ve öldüğü şehir olan İstanbul’da yazara ithafen kurulmuş bir müze de bulunuyor. Mickiewicz, Osmanlı İmparatorluğu’na 1855 yılında, buradaki Polonyalı ve Musevi güçleri Kırım Savaşı’nda Ruslarla savaşmak üzere ögrütlenmesine yardım etmek için geldi. Müze bugün kendisinin bazı el yazması, tarihi belge ve resmine ev sahipliği yapıyor.
İstanbul, Türkiye, fotoğraf: PANATO studio
Türkiye’de gerçekleştirilecek etkinlikler, bu dava arkadaşlığını merak edenler için gayet tatmin edici nitelikte olacak. Bu kapsamda yapılan ilk etkinlik İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası’nın, Tadeusz Strugała yönetiminde 11 Ekim 2013 tarihinde Aya İrini Müzesi’nde verdiği konser oldu. Konserde Polonyalı besteciler Witold Lutosławski (Little Suite) ve Henryk Wieniawski’nin eserleri solist Agata Szymczewska (keman) tarafından kendisine eşlik eden Türk sanatçılarla birlikte icra edildi.
Ayrıca 2013 yılında Antalya Altın Portakal Film Festivali, Wojciech Słota ve Leszek Gnoiński’nin Polonya Rock müziğini konu alan bir filmini ağırladı. Film, festivalin 1968’den Günümüze bölümünde seyirciyle buluştu. Polonya-Türkiye ilişkilerini kutlamak amacıyla düzenlenen etkinlikler 2014 yılı boyunca Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde devam edecek.
Galata Köprüsü, İstanbul, fotoğraf: PANATO studio
Kaynak: basın materyalleri