Çok yönlü bir sanatçı olan Krzysztof Skonieczny, sanat tarihi eğitimi aldı ve oyunculuk fakültesinden onur derecesiyle mezun oldu. Agnieszka Holland ve Andrzej Wajda’nın filmlerinde ve Michał Zadara, Marcin Liber gibi isimlerin tiyatro oyunlarında rol aldı. głębokiOFF adlı sanat şirketler grubunun da kurucusu. Şu anda ismini en çok duyuran çalışmaları ise, yaptığı olağanüstü müzik videoları. Bu videoların başarısında, hepsinin özgün ve yüksek hayal gücüne sahip çalışmalar olmasının ötesinde, Skonieczny’nin ticari altın dokunuşlarının hepsini birer viral videoya dönüştürmesi de yatıyor.
No Hustler Slicker than a Warsaw Hustler – Projekt Warszawiak
Skonieczny’nin ilk hiti, Projekt Warszawiak’ın popüler şarkısı Nie masz cwaniaka na Warszawiaka / No Hustler Slicker than a Warsaw Hustler’ın yeniden çekilen müzik videosu oldu (orijinali, şehir kültüründe bir ikon haline gelmiş Varşovalı bir ozan olan Stanisław Grzesiuk’a ait). Videoda Varşova’da yaşayan farklı tipleri kullanmak gibi basit, fakat esprili bir fikir, videonun büyük başarısının anahtarı oldu.
Monika Brodka’nın bağımsızlığı
No Hustler Slicker than a Warsaw Hustler videosunun başarısı, ardından Brodka’nın videosunu getirdi. Polonya’daki Pop Star yarışmasının ilk senesinin birincisi olan Brodka, birkaç yıl büyük plak şirketlerine bağlı çalışmak zorunda kaldıktan sonra kendini, ticari imajından sıyırıp bağımsız bir sanatçı olarak özgürleştirmeye karar verdi. Bazı görsel sanatçıların ortak çalışmasıyla hazırlanan video, animasyon objelerin Monika Brodka’yı gerçek zamanlı olarak çevrelediği gerçek bir stop motion şaheseri. Çalışmada yer alan sanatçılar arasında video yapımcısı Dawid Krępski, fotoğrafçı Kamil Krępski, Arobal, Ewa Juszkiewicz - Katarzyna Łygońska diğer adıyla AAA Tanie Wizualki ikillisi ve Arek Romański (Huncwot stüdyonun kurucusu) yer alıyor.
Nomada – Katarzyna Nosowska ‘8’
Katarzyna Nosowska, Polonya’da bağımsız müzik sahnelerinin öne çıkan isimlerinden biri. İkonik grup Hey’in kurucularından biri olan sanatçı aynı zamanda başarılı solo çalışmalarıyla da tanınıyor. Nomada, sanatçının ‘8’ adlı solo albümünden bir şarkı. Video, birçok şeyden bol miktarda barındıran bir toplama kurguya sahip: antik mitoloji, meşhur Fransız belgesel Microcosmos, Bruno Schulz nesri ve Hieronymus Bosch resimleri. Sonuç tam anlamıyla çarpıcı. Skonieczny, bir kez daha gözlerinizi alamayacağınız bir dünya yaratıyor.
Ayrıca, Polonyalı en iyi 10 Indie grubu makalemizi okumanızı tavsiye ederiz.
Defto – Jamal
Video dört kişilik bir ekiple oldukça esnek şartlarda ve düşük bir bütçeyle Bangkok’ta çekildi. Çekimlerde sadece iki kamera kullandılar (Canon 5D ve Canon 7D). Ekip bu videoyu, çekim için hiçbir izin almadan, hiçbir senaryo, ekstra oyuncu veya öngörülmeyen masraflar için para kullanmadan ya da yerel otoritelerle bir anlaşma imzalamadan çekti. Çekim sürecinde sadece, etrafta yakaladıkları her şeyi çekip, eş dost edindiler, tren ve feribotlarda uyudular ve gece boyunca etrafta takıldılar...
Ekibin birkaç olay nedeniyle işleri uzamadı değil; önce Moskova hava alanında bekletildiler, ardından bir travesti kulübüne girerken kameraları ve hafıza kartları kapı görevlileri tarafından alındı. En sonunda Bangkok hava alanında ceplerindeki her şeyi çıkarmaya zorlandıktan sonra videoyu tamamlamak için Polonya’ya döndüler. Video çok geçmeden bir milyon izlenme sayısı elde etti.
Prömiyerinden bir gün sonra Jamal elemanları, uyuşturucu bulundurmaktan yakalandı. Bu olayın, videonun medya etkisini artırmak amacıyla kurgulandığı yolunda dedikodular çıktı. Fakat, gerçek öyle değildi. Defto, birkaç gün içerisinde milyonlarca kez daha izlendi. Skonieczny’nin telefonu durmaksızın çalmaya başladı–pazarlama ajansları, prodüksiyon ve plak şirketleri, kendisinden onlar için de bir “Defto” yapmasını istiyordu. Yanıt her seferinde aynıydı:
“Yola çıkın ve kendiniz için bir tane yapın. Defto, bir müzik videosu değil, bir macera.”
Yuma – Kazik
Yuma kelimesi, 1990’ların Polonya’nın batısındaki sınır bölgelerinden geliyor. Kelime, belli bir tip suçu ifade etmek için kullanılıyor, örneğin: Alman mağazalarından hırsızlık yapmak. Aynı zamanda “Slav usulü adil refah dağılımı” anlamında kullanılıyordu: Ülkenin batısında bulunan Polonyalı hırsızların, sosyal adalet adına yaptıklarını beyan ettikleri, daha zengin olan komşularından ihtiyaç duyduklarını almak için yaptıkları hırsızlık. ‘Yuma’da anlatılan da tam olarak bu. Skonieczny, şarkının videosunda, fakir Polonyalıların politik dönüşümden sonra yaşadığı bölgelerin dünyevi gerçeğini, Frank Miller & Robert Rodriguez’in Sin City’siyle değiştiriyor. Video, görsel olarak çekiciliğinin yanı sıra kahramanların psikolojik portrelerini tamamlayan destansı tarzıyla da dikkat çekiyor.
Görsel sanatları ses ile bir araya getiren diğer Polonyalı sanatçılar hakkında bilgi edinmek için: Sahnelerin Son İttifaki: Görsel Sanatlar ve Ses makalemizi okumanızı öneririz.
Chleb - Dorota Masłowska ve Anja Rubik
Krzysztof Skonieczny en yeni videosunu yeni neslin ünlü yazarlarından Dorota Masłowska için yaptı. Yazmaktan yorulmuş olan yazar, meşhur sosyal eleştirilerini müzik yoluyla iletmeye karar verdi ve Społeczeństwo jest niemiłe / Society Is Mean adlı bir albüm kayıt etti. Şarkının sözleri, tipik Masłowska monologlarını andırıyor–yazarın, günümüz Polonya’sına dair karakteristik ya da acınacak durumda olduğunu düşündüğü durumların çokluğuna, şehirli ağzıyla vurgu yapan bir anlatım. Kapüşonlu serserinin kız arkadaşı gibi giyinmiş dünyaca ünlü model Anja Rubik’in de görüntülerde yer alması, videonun viral etkisini güçlendirdi.
Dorota Masłowska’nın 2014 yılında 19. İstanbul Tiyatro Festivali ve İstanbul’da gerçekleşen diğer etkinliklerine buradan ulaşabilirsiniz.
Krzysztof Skonieczny kesinlikle bir fikir insanı. Yukarıda bulunan videoların her biri büyük başarı kazandı ve her biri içeriğinde farklı ilham, bağlam ve görsel anlatımları barındırıyor. Peki, bunların hepsi nereden geliyor? Bir yönetmen nasıl bu kadar kolay, bu kadar çeşitli videolar yaratıp, görkemli bir başarı yaratabiliyor? Skonieczny’nin idollerinden bahsetmek, bu sorunun yanıtını kısmen verebilir:
“Zihnim her zaman çeşitlilik ve hasıraltıcılığa karşı gelmek üzerine odaklı oldu. Witkacy, Bruno Schulz ve Stanisław Wyspiański gibi yaratımcılar bana ilham verdi. Ne istedilerse onu yaptılar, sıkı kurallar ve görgü kurallarının karşısında oldular. Neyin doğru neyin yanlış olduğunu umursamadılar” diyor Krzysztof Skonieczny bir röportajında.
Krzysztof Skonieczny, geçtiğimiz günlerde ilk uzun metrajlı filmi Hardkor Disco’yu piyasaya sundu. Culture.pl değerlendirmesini buradan okuyabilirsiniz.
Ayrıca, Türkiye’de gerçekleştirilecek etkinlikler dahilinde yepyeni müzikal keşifler yapabilmek için etkinlikler sayfamıza ve Avant Art festivaline göz atmanızı öneririz.
Kaynak: krzysztofskonieczny.pl, vimeo.pl, Prześwietleni/gazeta.pl.
Çeviren ve düzenleyen: Didem Bilgin