Siedząca dziewczyna, 1958, figurka ceramiczna, projekt: Henryk Jędrasiak, fot. Arkadiusz Podstawka / Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Co się kryje pod określeniem "pikasy", jak wyglądał najsłynniejszy w latach 50. i 60. serwis do kawy, co przedstawiały figurki "iwupowskie" - tego wszystkiego można się dowiedzieć oglądając wystawę w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Wrocławska prezentacja przeżywającej dziś renesans polskiej sztuki użytkowej lat 50. i 60. jest pierwszą ekspozycją kładąca nacisk na dokonania artystów tworzących w polskich wytwórniach porcelany.
- Wszystkie wcześniejsze wystawy poświęcone tej tematyce skupiały się na pokazywaniu dzieł projektantów pracujących dla Instytutu Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie. Marginalizowano lub wręcz całkowicie pomijano udział w tworzeniu odwilżowego wzornictwa porcelany plastyków zatrudnionych w Ośrodkach Wzorcujących poszczególnych zakładów - twierdzi kuratorka wystawy "Polski New Look" dr Barbara Banaś. - Ta wystawa pokazuje ceramikę użytkową lat 50. i 60. w szerszym zakresie, można na niej zobaczyć m.in. wyroby fabryk w Wałbrzychu, Jaworzynie Śląskiej, Chodzieży, Ćmielowie, Bogucicach, Pruszkowie, Tułowicach, Włocławku i prywatnej katowickiej wytwórni Steatyt.
Pierwsze symptomy nowego stylu pojawiły się jeszcze przed II wojną światową. Po raz pierwszy nazwy "New Look" użyto przy okazji promocji debiutanckiej kolekcji Christiana Diora w 1947 roku. Nowy styl w sztuce użytkowej i designie charakteryzował się asymetryczną, biomorficzną formą, mocnym kolorem, drobnym deseniem.
Do Polski nowe tendencje dotarły na krótko przed czasami politycznej "odwilży" 1956 roku. Istotną rolę w propagowaniu nowoczesności i pojęcia "dobrego wzoru" odegrał Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie założony przez Wandę Telakowską. Jednak, jak podkreśla dr Barbara Banaś, ceramiczny design lat 50. i 60. w Polsce to nie tylko projekty powstające w pracowniach IWP, ale również bogata i dotąd rzadko prezentowana oferta polskich wytwórni porcelany.
- Polski New Look to przede wszystkim specyficzne formy dekoracji. Z braku możliwości technicznych stosowano proste wzory i techniki, jednak pozwalały one na uzyskiwanie oryginalnych efektów. Nowoczesne, abstrakcyjne wzory, którymi ozdabiano przedmioty nazywano "pikasami" (od nazwiska Picassa) - mówi Banaś.
Na wrocławskiej wystawie można zobaczyć ponad 200 obiektów, na przykład znany i nagradzany serwis do kawy "Dorota" Lubomira Tomaszewskiego, cieszące się ogromną popularnością komplety "Iza" (z zakładów z Chodzieży), "Julia" (fabryka porcelany "Wałbrzych"), "Kajtek" (pruszkowski Porcelit).
Pokazana została także kolekcja rzeźby kameralnej, czyli tzw. figurki iwupowskie (projektowane przez IWP), które miały zastąpić zdobiące polskie mieszkania kiczowate bibeloty. Figurki miały nowoczesne, uproszczone kształty, przedstawiały głównie ludzi i zwierzęta. Wśród wystawionych eksponatów znajdują się również dekoracyjne talerze, które w tamtych czasach miały pełnić rolę ogólnodostępnego substytutu nowoczesnego malarstwa.
Ekspozycji towarzyszy bogato ilustrowana (200 fotografii) publikacja Barbary Banaś "Polski New Look. Ceramika użytkowa lat 50. i 60.". Książka prezentuje historię ceramiki tego okresu, koncepcje realizowane przez projektantów związanych z IWP, dokonania poszczególnych wytwórni. Interesującym dopełnieniem są zapisy wywiadów przeprowadzonych przez autorkę z projektantami (z których część już nie żyje) oraz ich biogramy opatrzone portretowymi fotografiami.
Kuratorka: dr Barbara Banaś.
Wystawa czynna od 27 lutego do 27 maja 2012.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
pl. Powstańców Warszawy 5
50-153 Wrocław
www.mnwr.art.pl
Źródło: informacja prasowa