Na ekspozycji "The World Knew - Jan Karski's Mission for Humanity" znajdą się 22 anglojęzyczne plansze opisujące życie Jana Karskiego - od lat spędzonych w rodzinnej Łodzi poprzez studia, czas wojny, kiedy to podjął próbę poinformowania świata o zagładzie Żydów, aż po jego działalność powojenną.
Wystawa będzie prezentowana w głównym gmachu Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku i wpisuje się w obchody ustanowionego 27 stycznia - Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Przewodni temat tegorocznych obchodów to "Rescue during the Holocaust: The Courage to Care". Dlatego w Main Gallery B obok wystawy poświęconej Karskiemu równolegle pokazywana bedzie multimedialna wystawa "Whoever Saves a Single Life... Rescuers of Jews During the Holocaust" opowiadająca historię 40 osób ratujących w czasie wojny Żydów.
W przyszłym roku przypada 100. rocznica urodzin legendarnego kuriera. Prof. Jan Karski (właściwie Jan Kozielewski) urodził się 24 kwietnia 1914 r. w Łodzi w katolickiej rodzinie. Po studiach prawniczych podjął pracę w dyplomacji. Po wybuchu wojny trafił do niewoli, jednak udało mu się zbiec i podjąć działalność konspiracyjną. Pełnił obowiązki politycznego emisariusza władz Polskiego Państwa Podziemnego.
W 1942 r. pod pseudonimem Jan Karski wyruszył z misją do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Jednym z jego głównych zadań było poinformowanie aliantów o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką. W przebraniu dwukrotnie wchodził do warszawskiego getta oraz do obozu tranzytowego dla Żydów w Izbicy, który był ostatnim etapem przed obozem zagłady w Bełżcu.
Karski spisał relację jako naoczny świadek eksterminacji Żydów, a gen. Sikorski przekazał ją rządom Anglii i USA. Polski kurier wielokrotnie osobiście apelował o ratunek dla Żydów, m.in. w lipcu 1943 roku został przyjęty przez ówczesnego prezydenta USA Franklina Roosevelta. Jednak jego dramatyczne apele nie przyniosły rezultatów - większość nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała. Pytanie "Dlaczego nic nie zrobiono, kiedy można jeszcze było uratować miliony istnień ludzkich?" dręczyło Karskiego przez resztę życia.
Po wojnie Karski osiedlił się w Stanach Zjednoczonych, gdzie od 1952 roku był profesorem Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie i przez 40 lat wykładał na Wydziale Służby Zagranicznej. Wśród jego studentów był m.in. przyszły prezydent Bill Clinton. W 1982 roku Karski został odznaczony izraelskim tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a w 1994 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Izraela. W 2012 r. Barack Obama odznaczył go pośmiertnie Prezydenckim Medalem Wolności - jest to najwyższe, cywilne odznaczenie przyznawane w USA.
Autorką scenariusza wystawy "The World Knew - Jan Karski's Mission for Humanity" jest dyrektor łódzkiego Centrum Dialogu Joanna Podolska. Organizatorem głównym jest Muzeum Historii Polski, współorganizatorami Centrum Dialogu, Muzeum Miasta Łodzi, Narodowe Archiwum Cyfrowe, a mecenasem wystawy - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W tym roku w USA ukaże się wznowienie najsłynniejszej książki Karskiego "Story of a Secret State: My Report to the World" (Georgetown University Press, March 2013) ze wstępem Madeleine Albright, biograficznym prof. Timothy'ego Snydera (Yale University) i posłowiem Zbigniewa Brzezinskiego.
W 2012 roku wystawa "Jak Karski - Humanity's Hero" trafiła do wirtualnej przestrzeni Google Cultural Institute - stworzonej przez internetowego giganta platformy udostępniającej archiwa muzealna z całego świata. Więcej...
Wystawa "The World Knew - Jan Karski's Mission for Humanity" otwarta jest od 22 stycznia do 15 lutego 2013.
Siedziba Organizacji Narodów Zjednoczonych
Visitors Lobby, Main Gallery B
1th Avenue between 45st & 46 st Street
Nowy Jork, USA
Źródło: PAP, www.polishculture-nyc.org, materiały prasowe, mg, 21.01.2013