Koncert w Filharmonii Narodowej w Warszawie pod dyrekcja Esa-Pekki Salonena w wykonaniu londyńskiej Philharmonia Orchestra, fot. Bartek Syta
„Woven Words: Music begins where words end” to ogólnoeuropejski cykl poświęcony twórczości i postaci Witolda Lutosławskiego. Najbliższy koncert w Royal Festival Hall to ostatni z cyklu londyńskich wydarzeń zorganizowanych w ramach programu "Woven Words" przy współpracy Philharmonia Orchestra i Instytutu Adama Mickiewicza. 21 marca w Londynie soliści Jeniffer Koh (skrzypce) i Matthias Goerne (baryton) wraz z Philharmonia Orchestra pod batutą Esa-Pekki Salonena wykonają trzy utwory Lutosławskiego: "IV Symfonię","Les espaces du sommeil na baryton i orkiestrę", "Łańcuch II, Dialog na skrzypce i orkiestrę", oraz dwa Maurice'a Ravela: "Ma mere l'oye Suite" i "La valse".
W programie "Woven Words" znajduje się piętnaście koncertów orkiestrowych, seria koncertów kameralnych, seria krótkich filmów opowiadających o życiu i twórczości Lutosławskiego oraz sesje naukowe - mają one stać się paneuropejskim portretem kompozytora.
Za projekt zorganizowany przez Philharmonia Orchestra przy współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza odpowiedzialni są Esa-Pekka Salonen - dyrygent i kompozytor oraz Steven Stucky - kompozytor, autor nagradzanej książki ''Lutosławski and his Music'' wydanej w 1981 roku.
- Lutosławski jest po prostu jednym z najważniejszych głosów dwudziestego wieku - mówi Salonen - Retrospektywa jego życia, prezentowana w czasie, kiedy powinny odbywać się setne urodziny kompozytora, przynosi tę pochłaniającą, bogatą, intensywną muzykę nowym odbiorcom.
Koncert inaugurujący cykl "Woven Words: Music begins where words end" ("Słowa tkane: Muzyka zaczyna się tam, gdzie kończą się słowa") odbył się 30 stycznia w Royal Festiwal Hall. Na koncercie zabrzmiały trzy utwory - ''Muzykę żałobną'' (1954-58), ''Koncert fortepianowy'' (1988) i ''Dafnis i Chloe'' (1912) Maurice'a Ravela. ''Muzyka żałobna'' to jeden z najważniejszych wczesnych utworów Lutosławskiego, widać w nim, jak kształtuje się jego późniejszy język muzycznej wypowiedzi. ''Stanowi on u mnie początek nowego okresu, jest rezultatem długich doświadczeń - pisał Lutosławski w książce programowej Warszawskiej Jesieni. - Usiłowałem stworzyć zespół środków, który stanie się moją własnością. I to jest właśnie pierwsze słowo wypowiedziane tym nowym dla mnie językiem, ale bynajmniej nie ostatnie''.
"Koncert fortepianowy" kompozytor dedykował Krystianowi Zimermanowi, który wykonywał ten utwór w Londynie. W "Koncercie…" kompozytor nawiązywał do Chopina - twórcy ważnego zarówno dla Lutosławskiego, jak i dla Zimermana, którego pierwszym wielkim sukcesem było wygranie Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w 1975 r. ''Było moim pragnieniem trochę tego Chopina - nie powiedziałbym: ukraść, ale w każdym razie trochę go skonsumować i przetrawić przez mój język muzyczny, który jest rezultatem paru dziesiątków lat pracy'' - mówił Lutosławski, dodając że "warto podtrzymywać kontakt z takimi wielkimi duchami przeszłości. To pomaga wznieść się w jakieś lepsze sfery…".
W lutym w Londynie w ramach ''Woven Words'' można było wysłuchać także innych koncertów. Czwartego lutego w Purcell Room w Southbank Center uczniowie Royal College of Music wykonali ''Kwartet smyczkowy'' (1964) Lutosławskiego oraz "Kwartet smyczkowy nr 1" op. 37 (1917) Karola Szymanowskiego. Oprócz utworów polskich kompozytorów do programu weszły kompozycje Roussela i Ligetiego. Szóstego lutego w Queen Elizabeth Hall odbyło się wykonanie dwóch dzieł Lutosławskiego ''Jeux vénitiens'' (1961) i ''III Symfonii'' (1981-83) pod dyrekcją Francka Ollu.
7. i 13. marca - kolejno w Londynie i w Warszawie - ''Koncert wiolonczelowy'' pod batutą Esa-Pekki Salonena wykonał Truls Mørk, norweski wiolonczelista. Mørk jest wielką osobowością współczesnej wiolonczelistyki, wykonuje zarówno muzykę współczesną (wystąpił z wiedeńskimi filharmonikami w premierowych wykonaniach ''Koncertu Wiolonczelowego'' Pavla Haasa i wykonaniach ''Concerto grosso'' na wiolonczelę i orkiestrę Krzysztofa Pendereckiego), jak i tę starszą - do jego najsłynniejszych wykonań należy ''Koncert podwójny na skrzypce i wiolonczelę'' Johannesa Brahmsa wykonany wspólnie z Lisą Batiashvili i ''Sonaty Wiolonczelowe'' Rachmaninowa. Truls Mørk jest jednym z solistów I, Culture Orchestra - orkiestry gromadzącej młodych muzyków z Polski i krajów Partnerstwa Wschodniego.
Angielska prasa o "Koncercie wiolonczelowym" Lutosławskiego
Kolejne koncerty z cyklu ''Woven Words'' odbędą się w Tokio, Warszawie, Modenie, Madrycie, Dreźnie, Lublanie i Berlinie.
Esa-Pekka Salonen urodził się w 1958 roku, jest cenionym dyrygentem i kompozytorem. Najważniejsze utwory, które skomponował to "...auf den ersten blick und ohne zu wissen..." nawiązujące do "Procesu" Kafki, "Floof" oparte na tekstach Stanisława Lema i "L.A. Variations". Do jego największych osiągnięć dyrygenckich należy kierowanie takimi utworami jak "Haags Hakkûh" Louisa Andriessena, "IV Symfonią" Arvo Pärta i "Graal Theatre" Kaiji Saariaho.
29.01.2013