Tadeusz Sumiński, "Młyn w Szymanowie", fot. dzięki uprzejmości Galerii Asymetria
"Byłem fotoreporterem, a nawet fotografem mody, ale w mojej działalności fotograficznej jedynym konsekwentnym zjawiskiem jest wierność ulubionemu tematowi, jakim jest krajobraz." - tak pisał kilka lat temu w swoim credo twórczym Tadeusz Sumiński.
Fotograf dość wcześnie kierując swoje upodobanie w stronę fotografii pejzażowej, zdawał się nie przywiązywać dużej wagi do zdjęć powstałych w okresie swojej działalności reporterskiej, którą szczególnie intensywnie uprawiał na początku lat 60. Zdjęcia z tego okresu, odnalezione w ogromnym archiwum autora, stanowią niezwykle ciekawy i zaskakujący kontrast wobec jego znanej i prezentowanej na wystawach twórczości krajobrazowej.
Jako etatowy fotograf w miesięczniku "Polska" ("La Revue Polonaise", "The Polish Review"), edycji skierowanej do krajów afrykańskich i azjatyckich, Sumiński realizował wiele różnych tematów - od zdjęć z wystaw, przez tematykę rolniczą i przyrodniczą, po dokumentacje spotkań z dyplomatami i gośćmi z Afryki i Azji. Wiodącym jednak zagadnieniem, zarówno na łamach pisma, jak i w archiwum fotografa z tego okresu, była tematyka przemysłowa - ówczesny priorytet polityki gospodarczej państwa.
Na przestrzeni trzech lat (1962-1964) na łamach "afrykańskiej" "Polski" ukazały się liczne reportaże z fotografiami Sumińskiego z zakładów przemysłowych, m.in. Zamech-u w Elblągu, Fabryki Zegarków w Błoniach, Polfy w Warszawie, Zakładów Azotowych w Mościcach, by wspomnieć tylko o kilku. Były to serie zdjęć czarno-białych jak i kolorowych, bardzo często również zestawy "mieszane".
Obecne w archiwum fotografa stykówki z tego okresu, pokazujące duży zbiór zdjęć przemysłowych, wraz z wybranymi autorskimi odbitkami, zdają się rzucać nieco światła na stosunek autora do tego materiału. Sumiński, z obszernych fotoreportaży powiększał od kilku do kilkunastu klatek na własny użytek, być może z myślą o konkursach czy wystawach. Wybór ten był w dużym stopniu odmienny od selekcji dokonywanej przez redakcję miesięcznika, która najchętniej wykorzystywała ujęcia ogólne - prezentujące ludzi pracujących przy maszynach lub hale produkcyjne, a w mniejszym stopniu detale, czy seryjne układy produktów. Wśród odbitek robionych przez Sumińskiego przeważają z kolei zdjęcia mające charakter formalnych poszukiwań.
Fotografie te cechuje precyzyjna kompozycja, rejestrowanie rzeczywistości "z bliska", wyłapywanie fascynujących detali - fragmentów maszyn, czy produktów przemysłowych. Przypominające plaster miodu zdjęcie papierosów w Czyżynach, stalowe elementy w zakładzie Pafawag, czy zbliżenia części zegarków w fabryce w Błoniach, to kompozycje, oscylujące na granicy abstrakcji. Sumiński fotografował również wycinki architektury, podkreślając sposobem kadrowania grę kształtów stalowych rur, elementów z betonu czy metalowych konstrukcji, wydobywając graficzne aspekty kompozycji kontrastami czerni i bieli.
Zdjęcia zamkniętych przestrzeni, a często także ich niewielkie wycinki, znacznie odbiegają od sposobu fotografowania Sumińskiego znanego z "romantycznych" pejzaży Suwalszczyzny, czy późniejszych studiów nieba tak charakterystycznych dla jego twórczości. Autor, który uważał się za tradycjonalistę i nie odżegnywał od bułhakowskich korzeni, we wnętrzu fabryki, z wykorzystaniem swojego klasycznego warsztatu, wykonał materiał będący dziś nie tylko ważnym dokumentem, ale także przykładem ćwiczeń formalnych fotografa. Zdjęcia w prywatnym wyborze Sumińskiego, nie realizują jedynie industrialnego etosu, ale także odwołują się do tropów fotografii modernistycznej. Skrzyżowanie tych dwóch rzeczywistości - fotografii jawnie ideologicznej i zdjęć, które w pierwszym odruchu kwalifikowane są jako manifestacja nowoczesnej wrażliwości estetycznej, stanowi o niezwykłym charakterze tego zbioru i jego znaczeniu dla współczesnej refleksji krytycznej.
Otwarcie: 1 kwietnia 2010, godz. 19:00.
Wystawa czynna do 15 maja 2010.
Galeria Asymetria
ul. Nowogrodzka 18A m. 8
00-544 Warszawa
tel. (+ 48 22) 628 14 64
link*www.asymetria.eu*http://www.asymetria.eu** **Źródło: informacja prasowa