Piotr Uklański, bez tytułu ("The Year We Made Contact"), 2010, z Kolekcji Grażyny Kulczyk, fot. materiały prasowe Celem połączenia tych dzieł jest stworzenie warunków do interakcji obiektów oraz transformacji znaczeniowej i ikonograficznej zaproponowanej przez Uklańskiego.
Praca Uklańskiego, zatytułowana The Year We Made Contact (2010), to instalacja, której głównym elementem jest olbrzymia fakturowa materia - gobelin, żywo nawiązujący swą stylistyką, formą ekspresji, wyrazem scenograficznym, do bardzo rozpoznawalnego klimatu teatru Tadeusza Kantora i Józefa Szajny. Stąd jego oryginalna kompozycja, przestrzenne, parateatralne rozplanowanie oraz kolorystyka noszą także cechy wielkiej tradycji polskiego tkactwa artystycznego dekady lat 60. oraz 70. XX wieku. Nieodłączną częścią pracy jest wpisujący się w pole obrazowe, wolnostojący, okrągły czerwony obraz zatytułowany Czerwony Karzeł / Red Dwarf. Oba elementy tworzą nierozłączną całość, która całkowicie zawłaszcza przestrzeń, w jakiej się znajdują.
Decydując się na realizację dzieła w tak rozpoznawalnej formie i stylu, Uklański stworzył pracę, która w konsekwentny sposób kontynuuje podjęty już wcześniej artystyczny program. Jego celem jest poszukiwanie nowych pokładów znaczeniowych, zawartych w stereotypach i symbolach kulturowych oraz mitach narodowych. W przypadku The Year We Made Contact artysta niejako nakłada specyficzną warstwę znaczeniową na wyraziście określoną i rozpoznawalną warstwę stylistyczną. Tytuł instalacji nawiązuje bowiem do powstałego w latach 80. filmu science-fiction, a element kompozycji przestrzennej pod znamiennym tytułem Czerwony Karzeł - to nic innego, jak wizualna interpretacja gasnącej gwiazdy, co sugestywnie sugeruje jego nazwa.
Pomysł wprowadzenia prac malarskich i obiektów Tadeusza Kantora oraz włączenia ich do wspólnej artystycznej przestrzeni wraz z nową instalacją Piotra Uklańskiego, stwarza niepowtarzalną możliwość wyodrębnienia tych cech i form ekspresji, które zainspirowały powstanie dzieła młodego artysty. Obecność oryginalnych płócien i manekinów twórcy teatru Cricot 2 odgrywa zatem ważną rolę w procesie interpretacyjnym, uwypukla tradycję, a także naświetla te aspekty pracy Uklańskiego, które się jej nie poddają.
Analizując źródła i początki stylistyki, symboliki i ekspresji teatru Kantora, warto odnieść je do rzadko dostępnych obrazów malarstwa materii, powstałych na przełomie lat 50. i 60., pokazywanych na wystawie. Obrazy te wraz z pracami na płótnie pochodzącymi z okresu fascynacji Kantora estetyką informelu prezentowane są w kontekście obiektów z pierwszego spektaklu Cricot 2 - W małym dworku.
Premiera tego historycznego przedstawienia miała miejsce 14 stycznia 1961 roku. To właśnie w tym spektaklu aktorzy traktowani byli na równi z przedmiotami, całkowicie pozbawieni indywidualności, stanowili wręcz niezróżnicowaną masę. Jak mówił sam Kantor, "ludzie w szafie upodobnieni do wieszanych tam ubrań, pozbawieni własnej woli". Prezentacja w Art Stations Foundation stwarza niepowtarzalną okazję do porównania "stylistyki bezforemności" materii malarskiej i jej transgresji do symbolicznej przestrzeni teatralnej.
Ważną część wystawy stanowi zbiór prac malarskich Kantora, w których w przestrzeń obrazową włączone zostały przedmioty "niższej rangi", takich jak np. zniszczony parasol. Elementy tak zwanej "realności gotowej" eksponowane są w wizualizacji przedmiotów nieważnych, pozbawionych wartości artystycznej, którym przywracany zostaje charakter dzieła sztuki. W tej grupie na specjalną uwagę zasługuje zaskakująca i ciekawa korelacja prostych materiałów, na przykład niezagruntowane blejtramy w przypadku dwóch obrazów z serii Wszystko wisi na włosku.
Projekt ekspozycji w Art Stations Foundation, scenografia, a także koncepcja prezentacji dzieł Tadeusza Kantora i Piotra Uklańskiego, umożliwiają namysł nad przenikaniem się stylów i tradycji, poszukiwaniem nowych form, a także pozwalają na głębszą refleksję nad istotą i przesłaniem dzieł stanowiących poszczególne elementy tej spójnej kompozycji przestrzennej.
Warto dodać, iż dzieło Piotra Uklańskiego z kolekcji Grażyny Kulczyk, które miało swoją premierę na tegorocznym Biennale w Whitney Museum, jest po raz pierwszy pokazywane w Polsce. Wszystkie prace malarskie Tadeusza Kantora pochodzą także z Kolekcji Grażyny Kulczyk. Obiekty teatralne udostępnił Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora "Cricoteka" w Krakowie.
Otwarcie: 4 listopada 2010, godz. 19:00.
Wystawa czynna do 21 stycznia 2011.
Art Stations Foundation
ul. Półwiejska 42
Poznań
Źródło: informacja prasowa