To najbardziej intrygujący, oniryczny, niedokończony dramat z tak zwanego mistycznego okresu poety, inspirowany genezyjską filozofią i autentycznymi wydarzeniami z historii Polski. Jego główny bohater, Lucyfer, walczy o - jak niedawno napisał Jerzy Axer - miejsce na krzyżu obok, a może nawet zamiast, Chrystusa.
Jerzy Jarocki, reżyser, który przez lata zajmował się tekstami sceptycznych racjonalistów - Mrożka, Gombrowicza, Różewicza - sięgnął po utwór romantyka. Mówił o rewolucjach artystycznych, obyczajowych, politycznych - teraz mierzy się z tematem anarchii. Anarchistą jest Lucyfer, podobnie jak Zborowski - morderca, banita, szlachcic, którego egzekucja stała się skandalem i przyczyną zmiany kodeksu prawnego w szesnastowiecznej Rzeczpospolitej.
"Lex Zborowski" sankcjonowało prawo do buntu, wpisywało strategiczną możliwość "walki przeciw systemowi". Słowacki przeniósł ten epizod w sferę uniwersalną. Zderzył buntownika Chrystusa z buntownikiem Lucyferem.
Tekst Słowackiego przez lata uważany był za dzieło niesceniczne. Od czasu swojej prapremiery w 1911 roku "Samuel Zborowski" doczekał się - przez sto lat - zaledwie dwunastu inscenizacji. Trzynastą z kolei będzie "Sprawa" w Teatrze Narodowym. Reżyser Jerzy Jarocki przyznaje, że praca nad tą literaturą była dla niego dużym wyzwaniem.
"Niedokończony rękopis, który zostawił Słowacki, ma kilka wariantów - mówi reżyser. - Przez dziesiątki lat wydawcy i poloniści głowili się, która scena łączy się z którą, nie pod wszystkimi tekstami były podpisane postacie, więc nie wiadomo było, kto mówi daną kwestię. W sztuce zapisanych jest kilka wątków. Jeden to stworzona przez Słowackiego jego teoria teologiczno-filozoficzna o powstaniu świata. Teorię tę próbował połączyć ze sprawą odrodzenia Polski. Kraju, który był wtedy po przegranym powstaniu listopadowym. I którego inteligencja wyjechała na emigrację do Paryża. Wszystkie części spaja postać Lucyfera, granego przez Mariusza Bonaszewskiego. Ten bohater to taka polska wersja Fausta."
Na pytanie, czy wierzy w duchy, Jerzy Jarocki po chwili zastanowienia odpowiedział twierdząco.
"W te duchy, które Słowacki proponuje, muszę wierzyć, żeby zrobić dobrze spektakl" - przyznał.
"Sprawa" według"Samuela Zborowskiego" Juliusza Słowackiego; scenariusz, opracowanie tekstu i reżyseria: Jerzy Jarocki; scenografia: Andrzej Witkowski; muzyka: Stanisław Radwan; w przedstawieniu wykorzystano fragmenty muzyczne następujących utworów: "Lucyfer" zepołu Behemoth, "Czarodziejski flet" Wolfganga Amadeusa Mozarta, "Stabat Mater" Karola Szymanowskiego, "Marsz żałobny" Fryderyka Chopina; tekst "Gdy wyrośniesz na człowieka..." śpiewa Janusz Radek; na fisharmonii gra: Mirosław Jastrzębski; choreografia: Jarosław Staniek; reżyseria światła: Mirosław Poznański; projekcje wideo: Barbara Sieroslawski; występują: Ewa Konstancja Bułhak, Ewa Decówna (gościnnie), Anna Gryszkówna, Kinga Ilgner, Dominika Kluźniak, Milena Suszyńska (gościnnie), Anna Ułas, Mariusz Bonaszewski, Waldemar Kownacki, Jerzy Łapiński, Jacek Mikołajczak, Karol Pocheć, Kamil Przystał (gościnnie, AT), Jerzy Radziwiłowicz, Jacek Różański, Mateusz Rusin, Adrian Wiśniewski (gościnnie); premiera (scena przy Wierzbowej im. Jerzego Grzegorzewskiego): 17 września 2011.
Teatr Narodowy w Warszawie
Plac Teatralny 3, 00-077 Warszawa
Dyrektor Naczelny: Krzysztof Torończyk
Dyrektor Artystyczny: Jan Englert
tel. (+48 22) 692 07 70, 692 07 72
fax (+48 22) 692 07 41
www.narodowy.pl
Źródło: informacje prasowe, www.narodowy.pl