Praca Zbigniewa Makowskiego
Wystawa polskiej książki artystycznej w Galerii Musashino University of Art jest pierwszą zagraniczną prezentacją 150 prac z kolekcji "Polska książka artystyczna z przełomu XX i XXI wieku" - 21 października - 19 listopada 2011.
Kolekcja z założenia obejmuje dzieła stworzone w latach 1990-2010 w Polsce lub za granicą, przez polskich artystów i polskiego pochodzenia. Składają się na nią w znacznym stopniu prace wyróżnione wcześniej w konkursach i festiwalach, polskich i zagranicznych.
Opisując zawartość kolekcji, można posłużyć się trzema podstawowymi kategoriami stworzonymi przez Clive'a Phillpota - nowojorskiego kuratora wystaw książek-dzieł, m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, w którym kierował biblioteką muzealną: zwykłe książki (just books), książki-dzieła (bookworks) i obiekty książkowe (book objects). Warto także zauważyć formy "between" - pomiędzy tymi kategoriami.
- Just books - zwykłe książki - to książki robione, pisane przez artystów (lub o nich), ale w obszarze książki tradycyjnej - jak chociażby książki Andy'ego Warhola.
- Bookworks - książki-dzieła - to prace artystyczne w formie książki.
- Book objects - obiekty książkowe - powstają na podstawie lub w nawiązaniu do samej idei "książki" i mają znacznie swobodniejszy charakter formalny.
Na wystawie w Musashino prezentowane są głównie "bookworks". W Polsce stosunkowo w niewielkim jeszcze stopniu artyści "wydają" nakładowe "just books". Znacznie bardziej popularne są "book objects" i instalacje książkowe, które jednak z powodu rozmiarów i wagi trudno było tym razem wystawić.
Czas i miejsce wystawy:
- 21 października - 19 listopada 2011 - Muzeum Musashino Art University, 1-736 Ogawa, Kodaira, Tokio
Książka artystyczna to dość umowny termin oznaczający różnorodne eksperymenty w wieku dwudziestym z przestrzenią zapisu, tekstu, lub tekstu połączonego z obrazem. Istnieją też i wcześniejsze rozwiązania formalne, które również wynikały z traktowania książki jako pewnej pojęciowej całości i ingerowały w jej formę w sposób znaczący.
Phillpot pisze:
"Termin książka artystyczna został użyty by opisać unikatowe książki i przedmioty książkowe. Książki te przedstawiają wartości bardziej malarskie lub rzeźbiarskie niż te, które powiela się w masowych nakładach. Często składają się z cyklu obrazów lub kolaży oprawionych w jeden tom; nierzadko są pokaźnymi przedmiotami zrobionymi z jednego tworzywa lub ich rozmaitości. O książkach powielanych (o nakładzie większym niż 1 egzemplarz) można powiedzieć, że zbliżają się do tradycji graficznych i fotograficznych, z tym jednak, że odgrywa w nich istotniejszą rolę stosunek artysty do samego procesu powielania."
Kolekcja "Polska książka artystyczna z przełomu XX i XXI wieku" (http://kolekcja.bookart.pl/) została zebrana w latach 2009-2010 przez Alicję Słowikowską i Jadwigę Tryzno dzięki finansowemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Znajdują się w niej prace artystów kilku pokoleń, różnych kierunków sztuki, zarówno specjalizujących się w sztuce książki, jak i sięgających do formy książki okazjonalnie. Selekcji około 150 dzieł z ponad 500 książek artystycznych dokonało jury polskich krytyków sztuki.
W kraju odbyło się dotąd kilkanaście wystaw kolekcji, przeważnie w głównych bibliotekach największych polskich miast. Jest to mało znana dziedzina sztuki, którą uprawiają zarówno znani artyści, jak i dotąd nieznani, reprezentanci tradycyjnych dziedzin sztuki, jak i twórcy multimedialni, artyści polscy za granicą i zagraniczni w Polsce. Kolekcja "polskiej książki artystycznej" jest interesująca z wielu różnych punktów widzenia: odniesień do współczesnej polskiej sztuki, do sztuki książki w innych krajach, do różnych dziedzin sztuki, w tym sztuki książki, itd.
Pomysł stworzenia kolekcji "Polska książka artystyczna z przełomu XX i XXI wieku" powstał w związku z przemianami ustrojowymi w Polsce na początku lat 90. Wcześniej, gdy po II wojnie światowej, w Polsce nie było prywatnych wydawnictw, drukarń, galerii, kontaktów zagranicznych, etc., zainteresowanie artystów formą książki było minimalne. Na emigracji działało kilka artystycznych oficyn (Gaberboccus Press, Oficyna Poetów i Malarzy, Stamperia Polacca) a w kraju pojedynczy artyści, jak Zbigniew Makowski, czy Jerzy Jękot, którzy "uprawiali książkę" zamiast obrazu czy rzeźby. Zmiany w Polsce oraz nowe możliwości techniczne szybko otworzyły artystów na sztukę książki.
Książka przetrwa jako przedmiot sztuki - jaka jest teraz i jaka będzie w przyszłości? - to główne pytania inspirujące powstanie kolekcji. Projekt zebrania kolekcji i jej teoretycznego opracowania nie jest jeszcze w pełni zakończony.
Organizatorzy wystawy:
- Musashino Art University Museum and Library
- Musashino Art University Research Center for Art and Design
- Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi
- I.D.F. Inc.
- Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Tokio
Źródło: www.tokio.polemb.net, www.bu.uz.zgora.pl