Places out of space. Przegląd filmów i prac video stanowi interdyscyplinarny projekt zogniskowany wokół problematyki miejsc wyłączonych - kulturowo i topograficznie - z paradygmatu centrum. Miejsc tworzących postindustrialne suburbia, pozbawione jednoznacznego statusu przedmieść czy heterotopii odzwierciedlających zarówno nowoczesne, jak i ponowoczesne koncepcje ideologiczne, urbanistyczne i socjologiczne. Miejsc przetwarzanych w świadomości współczesnych artystów i twórców kina w oparciu o różnorodne koncepcje estetyczne (by wymienić tylko strategię paradokumentalną i estetykę Campu).
Poszczególne moduły przeglądu zostały podzielone na sekcje tematyczne. Wszystkie pokazy poprzedzą prelekcje trójmiejskich badaczy z różnych obszarów humanistyki i nauk społecznych.
Pierwszy moduł pod hasłem przestrzenie (nie)dokonane odwołuje się do problemu międzykulturowych transgresji przestrzennych, których model wyznaczają między innymi przeobrażenia kulturowej figury turysty, jak i współczesne ramy czasowej i stałej emigracji.
Drugi blok przeglądu odwzorowuje współczesne przestrzenie dokonane, stanowiące topograficzne znamię wydarzeń XX wieku, silnie zakorzenionych w zbiorowej pamięci.
Trzeci moduł programowy podejmuje problem granic metropolii, rejestrując zarazem miejsca ich przekroczenia.
Ostatnia odsłona przeglądu dekonstruuje kulturową ideę azylu, pozbawiając tę kategorię dotychczasowych znamion locus amoenus.
Kuratorzy projektu: Julia Gierczak & Maks Bochenek. Szczegółowe informacje:
www.wyspa.art.pl. Wstęp wolny.
PROGRAM PRZEGLĄDU
I moduł - 16 kwietnia, godz. 19.00
Przestrzenie (nie)dokonane
pokaz filmu Kod nieznany w reżyserii Michaela Haneke. Prelekcja: prof. dr hab. Tomasz Szkudlarek
II moduł - 23 kwietnia, godz. 19.00
Przestrzenie dokonane (
zobacz więcej)
Projekcja prac video: Atomic love Piotra Wyrzykowskiego & Iliyi Chichkana, Przeszłość Ani i Adama Witkowskich, Winterreise
Mirosława BałkiPrelekcja: mgr Hubert Bilewicz.
Piotr Wyrzykowski & Iliya Chichkan,
Atomic love
III moduł - 9 maja, godz. 19.00
Metropolia - granice, zaułki, przedmieścia
Projekcja prac video: Road to Tate Modern Senera Özmena & Erkana Özgena, Pielgrzymka
Artura Żmijewskiego we współpracy z
Pawłem Althamerem.
Prelekcja: dr hab. Piotr Lorens.
IV moduł - 21 maja, godz. 19.00
Azyl po polsku
Projekcja filmu
Przemiany w reżyserii
Łukasza BarczykaPrelekcja: dr Paweł Sitkiewicz.
Kod nieznany (Code inconnu: Récit incomplet de divers voyages), scenariusz i reżyseria: Michael Haneke.
Paryż. Ruchliwy bulwar. Ktoś rzuca pomięty kawałek papieru w wyciągnięte dłonie żebraczki. Zdarzenie to stanie się nicią, która na chwilę połączy drogi kilku postaci: Anny, młodej aktorki będącej u progu zrobienia kariery w filmie; Georgesa, jej życiowego partnera, fotoreportera wojennego, który rzadko bawi w Paryżu; jego ojca, rolnika; Jeana, młodszego brata Georgesa, który nie wykazuje chęci przejęcia gospodarstwa ojca. Jest tam też Amadou, nauczyciel w instytucie dla głuchoniemych. Jego ojciec, taksówkarz pochodzi z Afryki. Jego młodsza siostra jest niesłysząca i to dzięki niej Amadou obrał taki zawód.Maria pochodzi z Rumunii i wysyła do domu pieniądze, które zdobywa w Paryżu żebrząc. Zostaje deportowana, wraca więc do domu, by spędzić trochę czasu z rodziną, nim znowu wyruszy w poniżającą podróż do Francji. Co oni wszyscy mają ze sobą wspólnego? Z sobą i z tymi wszystkimi, których napotykają na swej drodze?
Kod nieznany w subtelny sposób rejestruje problem niespójności i niedookreślenia, wpisany w dyskurs współczesnej metropolii. Haneke aktualizuje obraz miejsca, którego chaotyczna, płynna struktura potęguje dynamikę i równoległość egzystencjalnych stanów wyobcowania i zakorzenienia. Ta trudna do pogodzenia dychotomia odwzorowuje kondycję mieszkańców współczesnej, wielokulturowej metropolii, wchodzących naprzemiennie w rolę postaci zadomowionych i Obcych.
Rok produkcji: 2000, czas trwania: 112 min., wersja językowa: francuska z polskimi napisami, dystrybucja: Kino Świat.
Winterreise, autor: Mirosław Bałka.
Winterreise to zapis podróży
Mirosława Bałki do Birkenau. Praca składa się z trzech części: "Staw", "Bambi 1" i "Bambi 2". Artysta rejestruje staw, do którego wsypywano prochy skremowanych ofiar, oraz przechadzające się sarny, na tle kolczastego drutu otaczającego obóz.
Video stanowi część instalacji, rok produkcji: 2003.
Przeszłość, autorzy: Ania i Adam Witkowscy
Witkowscy zarejestrowali obraz, gdzie przyroda, stoczniowcy i produkcja statków egzystują na zupełnie innych - nie podlegających ekonomii, zasadach. Tytuł Przeszłość akcentuje nietrwałość tego obrazu.
Rok produkcji: 2005, czas trwania: 31 min. 28 s.
Atomic love, autorzy: Piotr Wyrzykowski & Iliya Chichkan
Atomic Love* powstało w zakazanej strefie Czarnobyla, w sąsiedztwie elektrowni nuklearnej. Para bohaterów spaceruje po skażonym terenie w specjalnych skafandrach, ograniczających czułe gesty. Atomowa miłość rewitalizuje tym samym pozornie wymarły krajobraz.
Rok produkcji: 2002, czas trwania: 4 min. 45 s.
Road to Tate Modern, autorzy: Sener Ozmen & Erkan Özgen.
Sener Ozmen i Erkan Ozgen, tureccy artyści kurdyjskiego pochodzenia wchodzą w role Don Kichota i Sanczo Pansy. Ubrani w biznesowe stroje podróżują przez 40 dni przez góry Anatolii (Azja Mniejsza), by dotrzeć do sławnego muzeum w Londynie. Obsesyjne dążenie do zachodnich wartości, sprowadzone do desperackich poszukiwań iluzorycznych miejsc dla spełnienia własnych ambicji, jest krytycznym stanowiskiem autora wobec systemu sztuki współczesnej zorientowanej na Zachód.
Rok produkcji: 2003, czas trwania: 6 min. 48 s.
Pielgrzymka, autor: Artur Żmijewski we współpracy z Pawłem Althamerem.
Artur Żmijewski i
Paweł Athamer uczestniczą w pielgrzymce do Ziemi Świętej. Wmieszani w grupę polskich katolików, rejestrują nierzadko ksenofobiczne i antysemckie zachowania. Żmijewski mówi o projekcie: "Interesował mnie konflikt między modlitewną intencją, żeby jechać i przeżywać duchowy powrót do korzeni wiary a tym, że najświętsze dla polskich katolików miejsca znajdują się w kraju Żydów. To jest fundamentalny konflikt, ponieważ ci pielgrzymi nie zaakceptowali istnienia państwa Izrael".
Rok produkcji: 2003, czas trwania: 29 min. 30 s.
Przemiany, scenariusz i reżyseria:
Łukasz Barczyk.
Do domu nad jeziorem przyjeżdża narzeczony jednej z trzech mieszkających tam sióstr, Adrian Snaut. Chce prosić o rękę Wandy. Matka, znając przeszłość ewentualnego zięcia, niepokoi się o los córki. Prosi Snauta, żeby został na kilka dni - chciałaby go lepiej poznać. Snaut przyjmuje wyzwanie, mimo sprzeciwu narzeczonej. W ciągu kilku nadchodzących dni pozna tajemnice swojej przyszłej rodziny i zostaje wciągnięty w duszny, tętniący namiętnościami świat trzech zamkniętych w sobie kobiet.
Łukasz Barczyk dekonstruuje topos domu rodzinnego, rozpatrywanego jako swoiste miejsce szczęśliwe. Przywołuje wyobrażenie domu onirycznego, zyskującego w Przemianach status miejsca, w którym kumulują się rodzinne traumy, niedopowiedzenia i dwuznaczności. Azyl, rozumiany jako ostoja, pozostaje w tym wydaniu wyłącznie azylem, zabezpieczającym przed faktyczną konfrontacją z Innym.
Rok produkcji: 2003, czas trwania: 73 minuty, wersja językowa: polska z angielskimi napisami.
Instytut Sztuki Wyspa i kuratorzy przeglądu Places Out of Space są organizatorami konkursu skierowanego do młodych odbiorców współczesnego kina i sztuki wideo. W dnich 16 kwietnia - 30 lipca 2009 można nadsyłać eseje dotyczące sposobów kreowania miejsc i przestrzeni w kinie, pracach wideo-art i wideo instalacjach, powstałych po roku 1989.
Teksty konkursowe mogą, ale zarazem nie muszą, odwoływać się do tytułów prezentowanych w trakcie przeglądu Places out of Space. Ważnym czynnikiem są również osobiste inspiracje i poszukiwania.
Nadsyłane teksty powinny jednak - w sposób mniej lub bardziej bezpośredni - odnosić się do któregoś z poniższych obszarów tematycznych:
Przestrzenie (nie)dokonane. Miejsca o złożonym statusie społeczno-kulturowym: ulice wielokulturowych metropolii, wielkomiejskie przestrzenie (środki komunikacji miejskiej, hipermarkety, blokowiska), przestrzeń pogranicza między światem realnym a światem współczesnych mediów.
Przestrzenie dokonane. Miejsca, charakteryzowane za pośrednictwem ugruntowanych kulturowo kodów. Miejsca, którym ich kulturowy status nadały wydarzenia XX wieku: II Wojna Światowa, Praska Wiosna 1968, przemiany demokratyczne w dawnym bloku komunistycznym, 11 września 2001 w Nowym Jorku i następujące po nim wojny i inne fakty, naznaczające przestrzeń i konkretne miejsca określonym ładunkiem symbolicznym. Faktycznym tematem rozważań pozostaje w tym wypadku nowa topografia miejsc dokonanych, odwzorowana w kinie i sztuce ostatniego dwudziestolecia.
Metropolia - granice, zaułki, przedmieścia. Miejsca, pozostające poza Centrum, przestrzenie ukryte i zapomniane lub wydzielane celowo z topografii miasta. Przedmieścia, postindustrialne suburbia, slumsy, granice przestrzeni wielkomiejskiej i próby ich zatarcia oraz miejsca o niejednoznacznym (ziemia niczyja) lub silnie zaznaczonym (Ziemia Święta) statusie kulturowym.
Azyl po polsku. Sposoby obrazowania domu rodzinnego i innych miejsc intymnych w polskim kinie i sztuce video (1989-2009).
Nadsyłane teksty powinny łączyć w sobie analizę wybranych filmów lub prac wideo z refleksją na temat kultury współczesnej, wyrażaną za pośrednictwem charakteryzowanych miejsc i przestrzeni. Najlepsze spośród nadsyłanych prac staną się podstawą publikacji pokonkursowej.
Wiek uczestników: do 26 roku życia. Eseje o objętości od 5 do 10 stron znormalizowanego maszynopisu należy nadsyłać do 30 lipca 2009 na adres: konkurs_poza_miastem@wp.pl.
Projekt finansowany ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
Źródło: Materiały prasowe