TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie, fot. © Konrad Wielgoszewski
W Szczecinie otwiera się nowe centrum sztuki współczesnej. Na pierwszej wystawie prezentuje dzieła wybitnego konceptualisty Ryszarda Waśki.
W ciągu ostatnich kilku lat w Polsce powstały Muzeum Współczesne we Wrocławiu (2011), MOCAK w Krakowie (2010) oraz nowa przestrzeń łódzkiego Muzeum Sztuki ms2 (2008). W Warszawie od ośmiu lat przeciągają się obietnice, że powstanie budynek Muzeum Sztuki Nowoczesnej, które po wielu perypetiach nie ma obecnie nawet rozpisanego konkursu architektonicznego.
Tymczasem na Pomorzu Zachodnim oficjalnie rozpoczyna działalność pierwsze w tym regionie centrum sztuki współczesnej. Tak, jak warszawskie CSW Zamek Ujazdowski, będzie prowadzone przez obcokrajowca. TRAFO Trafostacja Sztuki mieści się w zabytkowej transformatorowni w centrum miasta. Zaprojektowana w 1912 modernistyczna bryła, nawiązuje swoją ceglaną formą do najstarszego w mieście Kościoła Św. Jana. Po rewitalizacji (2012 -2013) w nowocześnie wyposażonych pomieszczeniach, usytuowanych na kilku piętrach, będą się odbywać wystawy oraz prezentacje interdyscyplinarnych projektów. W budynku będzie działać kawiarnia oraz księgarnia.
"TRAFO podąża tropem współczesnych artystów i aktywnie uczestniczy w procesie formowania się nowej, eksperymentalnej jakości estetycznej. Jego działalność obejmuje organizację wystaw, projekty edukacyjne i wydawnicze oraz międzynarodową współpracę i wymianę artystyczną" – podają organizatorzy.
Dyrektorem nowej placówki jest Constanze Kleiner, która wygrała przetarg ogłoszony w 2012 r. przez miasto Szczecin. Kleiner, z wykształcenia nauczycielka niemieckiego i slawistyki, dotychczas pracowała jako menedżerka kultury w Berlinie. W latach 2008-10 pracowała jako dyrektorka do spraw administracyjnych w tymczasowym muzeum sztuki Temporäre Kunsthalle Berlin. Ostatnio była kuratorką wystawy Gregora Schneidera w Muzeum Narodowym w Szczecinie.
"Wyjątkowe wizje, kultura i sztuki przyciągają ludzi kultury, ja to wszystko znalazłam w Szczecinie i dlatego tu jestem." – mówi Kleiner. "W Trafostacji zamierzam wykorzystać swoje doświadczenie, które zdobyłam w galeriach berlińskich." Według nowej dyrektorki Trafostacja Sztuki ma być "miejscem na każdy dzień, tak jak kiedyś kościół; miejscem spotkań, medytowania, rytuału."
TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie, fot. © Justyna Werbel
Na otwarciu Trafostacji, która nieoficjalnie działa już od kilku miesięcy, odbędzie się wernisaż wystawy "Ryszard Waśko. Genesis", prawykonanie utworu "Exkurs" Szymona Brzóski przez Baltic Neopolis Orchestra z choreografią Kai Kołodziejczyk, oraz performance muzyczny "Nuit Blanche" Volkera Bertelmanna występującego pod pseudonimem Hauschka. Ten niemiecki pianista i kompozytor, zainspirowany pracami Waśki, wykona koncert, który zbada "ewolucję dźwięku" wraz z jego zniekształceniami i zakłóceniami.
Monograficzna wystawa "Genesis" jest pierwszą w Polsce i na świecie tak obszerną prezentacją twórczości wybitnego konceptualisty – Ryszarda Waśki. Absolwent łódzkiej Filmówki, wykładowca polskich i zagranicznych szkół artystycznych, w latach 1990-92 był dyrektorem programowym w PS1 w Nowym Jorku. TRAFO prezentuje artystę, kuratora i wizjonera oraz przegląd jego dzieł, od malarstwa i rzeźby, przez film i fotografię, do akcji artystycznych i performensów.
Wystawa zaczyna się od fotografii z początku lat 70. XX wieku, kiedy to Ryszard Waśko był członkiem Warsztatu Formy Filmowej. W tym czasie powstały pierwsze transmedialne prace fotograficzne, takie jak "Fotografia czterowymiarowa", "Portret pocięty" oraz filmy "Zaprzeczenie" i "Prosto-Krzywa", badające strukturę i istotę medium filmowego i fotograficznego. W 1981 Waśko zrealizował największą w powojennej Polsce międzynarodową wystawę sztuki współczesnej "Konstrukcja w Procesie", w której udział wzięli między innymi Sol LeWitt, Richard Serra oraz Richard Long. Kolejne odsłony wystawy odbyły się m.in. w Monachium (1985), Izraelu (1995) oraz w Melbourne (1998).
Lata 80. artysta w większości spędził w ówczesnym Berlinie Zachodnim jako stypendysta DAAD. Okres ten reprezentuje kluczowa praca z 1988 roku – cykl fotografii "Hypothetical Checkpoint Charlie", na których Waśko, dokonując metafizycznej dekonstrukcji struktur muru berlińskiego, profetycznie przewidział jego upadek rok później. W późniejszych latach powołuje Międzynarodowe Muzeum Artystów – niezależne miejsce wystaw i wymiany artystycznej, którego oddziały otworzyły się m.in. w Nowym Jorku, Tel Awiwie, Berlinie oraz Paryżu.
Główną część wystawy "Genesis" tworzą prace powstałe po 2000 roku, w większości prezentowane w Polsce po raz pierwszy. W dobie nadmiernej produkcji obrazów Waśko sięga po tradycyjną technikę, jaką jest malarstwo olejne. Na wystawie w Trafostacji Sztuki będzie można obejrzeć między innymi prace z cyklu "TV Stories" oraz najnowszą serię płócien, nawiązujących dialog z klasykami, takimi jak Goya czy Caravaggio.
Wystawa jest częścią dziewiątej edycji festiwalu inSPIRACJE. Towarzyszyć jej będzie polsko-angielski katalog z tekstami kuratorki wystawy Constanze‘y Kleiner oraz Gregory’ego Volka i Łucji Waśko-Mandes. Publikacja zostanie zaprezentowana międzynarodowej publiczności we wrześniu 2013 r. podczas Berlin Art Week.
TRAFO Trafostacja Sztuki, Szczecin
Program otwarcia:
1 sierpnia 2013, g. 11–14:00 dzień prasowy
2 sierpnia 2013, g. 17:00 wernisaż wystawy "Ryszard Waśko. Genesis" (czynna do 20.10.2013) oraz prawykonanie utworu "Exkurs" Szymona Brzóski przez Baltic Neopolis Orchestra (na zaproszenie)
g. 19:00 otwarcie dla publiczności
g. 21:00 "Nuit Blanche" performance kompozytora Hauschki
Źródła: TRAFO Trafostacja Sztuki, mmszczecin.pl, szczecin.gazeta.pl, materiały własne
Autorka: Agnieszka Sural, 12.07.2013