Wystawa Jerzy Giedroyc - Książę Emigrantów przygotowana przez Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu wspólnie z Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego została przygotowana w ramach
Roku Jerzego Giedroycia.
"Dla mnie emigracja jest kwestią walki. Nie o utrzymanie tego, co było, ale o pewne sprawy zasadnicze. Dla mnie taką zasadniczą sprawa była niepodległość Polski - mówił Jerzy Giedroyc.
W sześciu salach "Podchorążówki", na kilkudziesięciu planszach, prześledzić można drogę życiową Redaktora. Znaleźć tu można m.in. szczegółowe kalendarium życia
Jerzego Giedroycia - od jego urodzenia w 1906 roku w Mińsku Litewskim do śmierci w Maisons-Laffitte w 2000 roku. Są tu również wypowiedzi Redaktora o powstaniu "Kultury", jej współpracownikach oraz fragmenty "Przesłania" z Autobiografii na cztery ręce. Z kolei o Jerzym Giedroyciu mówią m.in.:
Czesław Miłosz,
Stanisław Lem,
Ryszard Kapuściński, Natalia Gorbaniewska, Adam Michnik i
Andrzej Wajda.
Przybliżeniu klimatu Domu "Kultury" służą zaaranżowane wnętrza. Jedno z nich poświęcone jest domownikom "Kultury" -
Zofii i
Zygmuntowi Hertz,
Józefowi i Marii Czapskich, a także Henrykowi Giedroyciowi. Jest też gabinet Redaktora - gdzie można usłyszeć głos Jerzego Giedroycia oraz "ogród zimowy" z charakterystycznym dla tego miejsca stołem, przy którym przez dziesiątki lat spotykali się pisarze, poeci i malarze z kręgu "Kultury".
Kolejna część wystawy to właśnie "Krąg Kultury".
"Jedną z najpilniejszych dla mnie spraw było zbudowanie kręgu autorów 'Kultury' " - pisał Jerzy Giedroyc.
Do tego Kręgu należeli m.in.
Andrzej Bobkowski,
Józef Czapski,
Witold Gombrowicz,
Zbigniew Herbert,
Gustaw Herling-Grudziński,
Marek Hłasko,
Konstanty Jeleński,
Stefan Kisielewski,
Leszek Kołakowski,
Stanisław Lem,
Czesław Miłosz, Juliusz Mieroszewski,
Sławomir Mrożek,
Jerzy Stempowski,
Kazimierz Wierzyński... Wybrane fragmenty artykułów ich autorstwa cytowane są na eksponowanych planszach.
Z kolei w liście z 1964 roku Zygmunt Hertz pisał do Czesława Miłosza o "Tratwie Kultury":
"Doskonale rozumiem, że ta tratwa, do której można dopłynąć, do której dopłynąłeś Ty, Gombrowicz, Straszewicz, Hłasko, była z tego względu niezmiernie ważna. Nie wiem, czy tratwa będzie jeszcze potrzebna i kiedy..."
Do tej właśnie "Tratwy Kultury" przez lata płynęli polscy emigranci: m.in.
Jan Lebenstein,
Roman Polański,
Sławomir Mrożek, Leopold Unger,
Zbigniew Herbert, Jacek Bieriezin,
Kazimierz Brandys,
Wojciech Karpiński, Jacek Kaczmarski i wielu innych.
"Kultura" docierała do swoich czytelników rozrzuconych na 5 kontynentach i zamieszkałych w blisko 100 krajach - na najdalszych zakątkach naszego globu, wszędzie tam, gdzie są polscy emigranci (m.in. RPA, Tanzania, Wyspy Kości Słoniowej, Urugwaj czy Mauretania). Instytut Literacki był przez ponad pół wieku ważnym ośrodkiem także dla niepodległościowych aspiracji Litwinów, Białorusinów, Ukraińców i Rosjan.
Do dnia dzisiejszego w "Bibliotece Kultury" ukazały się 533 tomy, w tym m.in. Dzienniki Witolda Gombrowicza, Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zniewolony umysł Czesława Miłosza, Szkice piórkiem Andrzeja Bobkowskiego, Doktor Żywago Borysa Pasternaka, Archipelag GUŁag i Oddział Chorych na raka Aleksandra Sołżenicyna.
Wystawie towarzyszy pokaz filmów o Jerzym Giedroyciu i twórcach "Kultury".
Do przygotowania ekspozycji wykorzystano fotografie z archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu, a także zdjęcia Piotra Wójcika (Agencja "Gazeta") zrobione w październiku 1998 roku w Maisons-Laffitte oraz zdjęcia Ignacego Szczepańskiego.
Muzeum Wychodźstwa Polskiego czynne jest od wtorku do niedzieli od godz. 9.00 do godz. 15.30.
Organizator: Towarzystwo Opieki nad Archiwum
Instytutu Literackiego w Paryżu
ul. Hankiewicza 1, pok. 0103, 02-103 Warszawa
tel./fax. (+48 22) 824 38 00, 824 35 88
Miejsce: Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego
Łazienki Królewskie - Podchorążówka
ul. Agrykoli 1, 00-460 WarszawaZobacz również:
strona główna Roku Jerzego Giedroycia