"Historia filozofii po góralsku" ks. Józefa Tischnera na scenie

Tytuł w nagłówku

Szerokość zdjęcia

bez obrazka

Tryb paralaksy

Off

#teatr

#culture

pt., 11/11/2011 - 01:00

Podsumowanie

Największy baca wśród filozofów - góral z Łopusznej o pseudonimach: Wawrzek Chowaniec, Molinista, Józek Szkolny, Jegomość Józek - przemówi w scenicznej adaptacji Bogdana Cioska.

Na zdjęciu (od lewej): Maria Meyer, Anna Ratajczyk i Jacenty Jędrusik w przedstawieniu "Historia filozofii po góralsku" według ks. prof. Józefa Tischnera w adaptacji i reżyserii Bogdana Cioska; fot. Tomasz Zakrzewski / Teatr Rozrywki

Gawędy ks. prof. Józefa Tischnera, zawarte w jego "Historii filozofii po góralsku", to apokryficzno-anegdotyczne opowieści, dotyczące życia i dzieła najwybitniejszych postaci starożytnych filozofów greckich. Zostały one przełożone na język, kulturę oraz obyczaje realnej i baśniowej góralszczyzny Podhala.

Opowiadana przez ks. prof. Józefa Tischnera cała filozofia presokratyjska i klasyczna filozofia grecka była przed laty prawdziwym bestsellerem. Felietony o kolejnych góralach - mędrcach z Podhala - skrzą się inteligentnym dowcipem wysokiej klasy.

"Na pocątku wsędy byli górole, a dopiero potem porobiyli się Turcy i Zydzi - przekonuje ks. prof. Józef Tischner. - Górole byli tyz piyrsymi 'filozofami. 'Filozof' to jest pedziane po grecku. Znacy telo co: 'mędrol'. A to jest pedziane po grecku dlo niepoznaki. Niby, po co mo fto wiedzieć, jak było na pocątku? Ale Grecy to nie byli Grecy, ino górole, co udawali greka. Bo na pocątku nie było Greków, ino wsędy byli górole."

W pełnych humoru esejach, które były zarówno arcydziełami stylu, jak i precyzji myśli, autor wykładał systemy pierwszych filozofów w przekładzie na wspaniałą podhalańską gwarę. Nie po to człek jest mądry - twierdził Tischner - żeby wszędzie rozgłaszać, jak to było na początku, więc też dla niepoznaki ci główkujący górale nazwali się inaczej. Na przykład ten, co "z nudów wynaloz myślenie", to nie był Tales, lecz Stasek Nędza z Pardałówki. Pitagorasem nazywano Jędrusia Waksmundzkiego z Ostrowska, Empedoklesem - Tadeusza Zachwieję ze Szczawnicy, a Zenonem z Elei - Zenka z Dunajca etc.

Skoro Sokrates to nikt inny jak powszechnie znany Jędruś Kudasik, to czemu i Arystoteles, ojciec dramatu europejskiego, bez którego nie byłoby dziś teatru, nie mógłby pochodzić z Podhala?

Słynna "Filozofia po góralsku" aż prosiła się o teatralną adaptację. Na język sceny przełożyli ją trzej krakowianie: Bogdan Ciosek - reżyser, Paweł Moszumański - kompozytor i Andrzej Witkowski - scenograf. Gwiazdy chorzowskiego teatru: gaździny Maria Meyer i Anna Ratajczyk oraz gazda nad gazdami Jacenty Jędrusik dają zaś prawdziwy koncert gry aktorskiej i wokalnych popisów. Na skrzypcach towarzyszy im Jacek Gros.

"Historia filozofii po góralsku" według ks. prof. Józefa Tischnera; adaptacja i reżyseria: Bogdan Ciosek; muzyka: Paweł Moszumański; scenografia: Andrzej Witkowski; plastyka ruchu: Henryk Konwiński; występują: Maria Meyer, Anna Ratajczyk, Jacenty Jędrusik; skrzypek: Jacek Gros; prapremiera: 11 listopada 2001.