Opowieść o zniknięciu śląskiego miasteczka, o Gwatemali na przełomie XX i XXI wieku, o krajobrazie Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy, wędrówce po ziemi szamanów, Gułagu i nowych Ruskich oraz o Chinach z perspektywy najuboższych - to finalistki 3. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za najlepsze reportaże literackie 2011 roku. Ogłoszenie książki-laureatki: 11 maja 2012.
Książki-finalistki Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego 2012 to: "Miedzianka" Filipa Springera, "Palestyńskie wędrówki" Raji Shehadeha, "Po Syberii" Colina Thubrona, "Prowadzący umarłych" Liao Yiwu i "Sztuka politycznego morderstwa, czyli kto zabił biskupa?" Francisco Goldmana.
Jury w składzie: Małgorzata Szejnert - przewodnicząca, Joanna Bator, Anders Bodegård, Maciej J. Drygas, Piotr Mitzner i Bożena Dudko - sekretarz, podało swoją decyzję 3 kwietnia 2012.
Zwycięzca otrzyma 50 tysięcy złotych, a jeśli jest nim autor zagraniczny, nagrodę 15 tysięcy złotych odbierze także jego tłumacz.
Cztery spośród finałowych książek opublikowało Wydawnictwo Czarne, jedną krakowskie wydawnictwo Karakter.
Nazwiska laureatów zostaną ogłoszone 11 maja 2012, pierwszego dnia Warszawskich Targów Książki - wszyscy finaliści wezmą udział w spotkaniach z czytelnikami podczas Dnia Reportażu na Targach w sobotę, 12 maja 2012.
Zobacz wszystkie nominacje 3. edycji Nagrody...
Oto jak o książkach finałowych mówią ich tłumacze (wyborcza.pl):
"Palestyńskie wędrówki. Zapiski o znikającym krajobrazie" ["Palestinian Walks. Notes on a Vanishing Landscape"], Raja Shehadeh
wydawca: Karakter, Kraków; przeł. Anna Sak:
"(...) To książka reporterska, ale niezwykła już choćby pod tym względem, że jej autor raportuje z serca swojego kraju, który ginie na jego oczach. Biblijny krajobraz, który pozostawał niezmieniony przez tysiące lat, znika w błyskawicznym tempie. (...) 'Palestyńskie wędrówki' to zapiski ze współcześnie rozgrywającej się kolonizacji nazywanej 'rozbudową osiedli na Terytoriach Okupowanych'. To też książka o tym, jak przezwyciężyć słuszny gniew (...)."
"Po Syberii" ["In Siberia"], Colin Thubron
wydawca: Czarne, Wołowiec; przeł. Dorota Kozińska:
"Ostatnia część tak zwanej trylogii rosyjskiej Colina Thubrona, zapis podróży niemal sześćdziesięcioletniego pisarza, który przebył dwadzieścia tysięcy kilometrów po ziemi szamanów, Rasputina, Gułagu i nowych Ruskich. (...) Thubron obserwuje ją z dystansem i czułością, zamiast oceniać, próbuje zrozumieć, choć niektóre epizody z dziejów Syberii wydają się przekraczać wszelką miarę ludzkiego cierpienia. A mimo to Syberia wciąż żyje, wybija się niezmordowanie spod wiecznej zmarzliny i z ruin łagrowych baraków. (...) Proza piękna, surowa i dojmująco prawdziwa."
"Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych" ["The Corpse Walker: Real-Life Stories, China from the Bottom Up"], Liao Yiwu
wydawca: Czarne, Wołowiec; z angielskiego przekładu Wen Huanga tłumaczyła Agnieszka Pokojska:
"Książka Liao Yiwu jest zbiorem historii tak niezwykłych, że w pierwszym odruchu chce się wątpić w ich wiarygodność. (...) Losy rozmówców Liao podlegają wpływom tak różnorodnym i sprzecznym, jakby pochodziły z różnych epok i światów: z jednej strony jest to wielowiekowa tradycja, z drugiej - władza komunistyczna i jej aparat nacisku, z trzeciej - dziki kapitalizm z kultem pieniądza i zanikiem wartości. Szczególnie maoistowski komunizm okazuje się miażdżącą siłą, bezrefleksyjnie niszczącą ludzi, i pojedynczo, i milionami, z błahego powodu albo i bez powodu."
"Sztuka politycznego morderstwa, czyli kto zabił biskupa?" ["The Art Of Political Murder. Who Killed The Bishop?"], Francisco Goldman
wydawca: Czarne, Wołowiec; przeł. Janusz Ruszkowski:
"Dzieje Gwatemali (...) to typowa historia kraju położonego na tyle blisko amerykańskiego imperium, by znaleźć się w orbicie jego wpływów, i na tyle daleko, by stać się planetą anarchii, która nie znosi demokracji, ale trwa w symbiozie z dyktaturą. Geopolityczne fatum to coś, co Polacy świetnie rozumieją. Nic dziwnego, że losy Gwatemali kiedyś zainteresowały Ryszarda Kapuścińskiego (...).
Książka Goldmana, która jest rekonstrukcją śledztwa w sprawie zabójstwa biskupa Juana Gerardiego przez gwatemalskie służby specjalne, bywa porównywana do słynnego reportażu Trumana Capote "Z zimną krwią". (...) Autor wnikliwego studium politycznej zbrodni pozostaje w cieniu gwatemalskich obrońców praw człowieka, którym tą książką składa hołd."
"Miedzianka. Historia znikania", Filip Springer
wydawca: Czarne, Wołowiec
O książce Filipa Springera mówi Piotr Mitzner, pisarz, członek jury:
"Miedzianka, wcześniej Kupferberg, jeszcze wcześniej Cuprifodina - osada, potem miasteczko górnicze na Dolnym Śląsku, które zostało zrównane z ziemią na początku lat 70. XX w. To ostateczny cios, jaki zadała mu Bestia. Właśnie tak nazywa Springer historię. Bestia krąży wokół Miedzianki, zbliża się, uderza, podpala domy, wprowadza wojska i tajne policje, porywa mieszkańców. Bestia to jednak nie tylko historia występująca w mundurach różnych wojsk, służących różnych panom. To także po prostu los."
Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego jest przyznawana co roku autorowi najlepszego reportażu literackiego opublikowanego po polsku w formie książki. Pierwszym laureatem w 2010 roku został francuski dziennikarz i korespondent wojenny Jean Hatzfeld za reportaż z Rwandy "Strategia antylop". W drugiej edycji nagrody zwyciężyła Swietłana Aleksijewicz, autorka książki "Wojna nie ma w sobie nic z kobiety", będącej zbiorem relacji kobiet-żołnierzy w Armii Czerwonej podczas II wojny.
Organizatorami nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki są miasto st. Warszawa i "Gazeta Wyborcza". Patronem honorowym wyróżnienia jest pani Alicja Kapuścińska.
Oficjalna strona Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego - www.kulturalna.warszawa.pl/kapuscinski.html.
Źródło: wyborcza.pl, www.instytutksiazki.pl, materiały własne; opr. ak