''Skoro Lutosławski jest wciąż ważny, to znaczy, że istnieją kompozytorzy, na których wywarł wpływ – szkoda zatem, że o żadnym z nich nic nie wiemy'' - napisał w ''The Telegraph'' Ian Hewett. Organizatorzy debaty Polska Music Now postanowili wyjść mu na przeciw i postawili pytanie - ''Kto tworzy dzisiejszą estetykę muzyczną w Polsce?''. Debata i instalacja dźwiękowa Pawła Janickiego towarzyszą 56 edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień. Organizatorem jest Instytut Adama Mickiewicza.
W 2013 roku na całym świecie obchodzono setną rocznicę urodzin Witolda Lutosławskiego. Z okazji Roku Lutosławskiego organizowano wykłady, warsztaty, koncerty symfoniczne i kameralne oraz festiwale. Zachwyt kunsztem kompozytorskim Witolda Lutosławskiego, liczne znakomite recenzje i entuzjastyczne opinie krytyków, które pojawiły się w zagranicznej prasie jako odpowiedź na te wydarzenia wywołały żywe zainteresowanie zagranicznych środowisk opiniotwórczych polską muzyką współczesną. Międzynarodowa prasa otwarcie zaczęła zadawać pytania o kształt dzisiejszej sceny polskiej muzyki współczesnej, jej twórców i kierunki rozwoju.
Głód wiedzy o polskich kompozytorach i obecnej estetyce muzycznej w Polsce stał się znakomitym pretekstem do dyskusji o ich kształcie. Debata Polska Music Now, która odbędzie się 21 września 2013 r. w Muzeum Historii Żydów Polskich. Tego samego dnia odbędzie się wernisaż interaktywnej instalacji ''Lutoscratch'' autorstwa Pawła Janickiego, która wykorzystuje techniki kompozytorskie Witolda Lutosławskiego.
Debata
Witold Lutosławski i „Warszawska Jesień”
Inspiracje polską awangardą lat sześćdziesiątych można zauważyć w twórczości wielu współczesnych kompozytorów. Na czym polegała siła kompozytorów tej generacji?
Polscy kompozytorzy XXI wieku: główne trendy polskiej muzyki współczesnej
Analiza działań współczesnych polskich twórców w kontekście zjawisk międzynarodowych. Jakie zależności można zaobserwować między polskim a międzynarodowym środowiskiem muzycznym? Kto tworzy dzisiejszą estetykę muzyczną? Dlaczego świat powinien zainteresować się najnowszą polską muzyką współczesną i ich twórcami?
W debacie udział wezmą między innymi:
Harry Lehmann – niemiecki filozof, fizyk i matematyk, zajmuje się cyfrową rewolucją i jej wpływem na muzykę współczesną. Autor wielu esejów i książek, ostatnio napisał ''Die digitale Revolution der Musik. Eine Musikphilosophie'' (''Rewolucja cyfrowa w muzyce. Filozofia muzyki'').
Adrian Thomas – wybitny muzykolog specjalizujący się w muzyce polskiej, napisał książkę o Grażynie Bacewicz i Karolu Szymanowski, w przyszłym roku ukaże się jego książka o ''Koncercie wiolonczelowym'' Lutosławskiego''
Clement Power – brytyjski dyrygent muzyki współczesnej, W swoim dorobku ma nagrania płytowe z Ensemble InterContemporain, MusikFabrik oraz Klangforum Wien, zarejestrowane dla wytwórni Kairos oraz col legno. Uważa, że muzyka jest przede wszystkim sztuką żywą –na swoim koncie ma ponad 60 prapremierowych wykonań nowych utworów oraz współpracę koncertową z takimi kompozytorami jak Tristan Murail, Jonathan Harvey, Pierre Boulez, Benedict Mason i Georg Friedrich Haas.
Thomas Oesterdiekhoff – dyrektor Generalny Ensemble musikFabrik, zespołu, który od 2003 roku działa w Kolonii. Grupa skupia się na współpracy z najmłodszymi kompozytorami i dyrygentami, ale współpracuje też z największymi twórcami muzyki współczesnej – Heinerem Goebbelsem, Péterem Eötvösem, Georgiem Friedrichem Haasem, Wolfgangiem Rihmem, Rebbecą Saunders i Karlheinzem Stockhausenem.
Monika Żyła – muzykolożka i kulturoznawczyni, jest członkinią międzynarodowego projektu badawczego ''New Music Festivals as Agorai – Their Formation and Impact on Warsaw Autumn, Festival d’automne (Paris), and Wient Modern since 1980'', koordynowanego przez Uniwersytet w Salzburgu.
Olga Smetanova – dyrektorka Music Centre Slovakia (www.hc.sk), jednej z głównych instytucji muzycznych na Słowacji. Aktywna promotorka muzyki współczesnej, współorganizowała liczne projekty związane z muzyką współczesną w kraju i za granicą. Inicjatorka festiwalu ISCM World Music Days, który odbędzie się w listopadzie 2013 roku w Austrii i na Słowacji.
Michael McManus – meloman, klarnecista i dziennikarz. Od lat młodzieńczych z wielkim entuzjazmem uczęszcza na koncerty – po raz pierwszy odwiedził Warszawę w roli melomana podczas Festiwalu „Warszawska Jesień” w 1988 roku, którego kulminacją była próba generalna i polska premiera Koncertu fortepianowego Witolda Lutosławskiego. Od czasu festiwalu pozostaje oddanym wielbicielem kompozytora, z którym wielokrotnie miał okazję rozmawiać przy okazji jego londyńskich koncertów. Zawodowo zajmuje się głównie polityką, często jednak gości na łamach magazynu Gramophone (od 2001 roku), ostatnio publikując m.in. artykuł okolicznościowy poświęcony Lutosławskiemu z okazji stulecia urodzin kompozytora (styczeń 2013). Na stronie internetowej Gramophone prowadzi bloga, na którym opisuje koncerty organizowane podczas Roku Lutosławskiego w Warszawie, Berlinie, Manchesterze, Birmingham i Londynie.
Moderatorami dyskusji będą Dorota Kozińska – dziennikarka Polskiego Radia i ''Ruchu muzycznego'', krytyk kultury oraz Rafał Augustyn – kompozytor, krytyk muzyczny, a także współzałożyciel wydawnictwa muzycznego Brevis.
Polska Music Now. Annual Magazine
Jednym z głównych założeń Polska Music Now jest również publikacja magazynu skierowanego do zagranicznego środowiska muzycznego, który będzie źródłem informacji o polskiej muzyce współczesnej. Założeniem jest, aby publikacja corocznie towarzyszyła debacie. Magazyn opiera się na przeglądzie najciekawszych wydarzeń, zjawisk i dzieł, które powstały na przestrzeni ostatniego roku, a klamrą czasową jest „Warszawska Jesień”, czyli okres od 2012 do września 2013 r. Przegląd – kalendarium powstało na bazie wyników ankiet rozesłanych do przedstawicieli polskiego środowiska muzycznego. Ich analiza pozwoliła również na wytypowanie pięciu tematów, które stanowią podstawę esejów autorstwa: Katarzyny Gardziny, Lisy Jakielski, Filipa Lecha, Daniela Muzyczuka, Moniki Pasiecznik, Marii Peryt i Piotra Wojciechowskiego.
Lutoscratch
To najnowsza praca Pawła Janickiego, artysty związanego z Centrum Sztuki WRO. Jej wernisaż odbędzie się 21 września w Muzeum Historii i Kultury Żydów Polskich. Instalacja opiera się na wykorzystaniu idei aleatoryzmu kontrolowanego – techniki kompozytorskiej stworzonej przez Witolda Lutosławskiego. Metoda ta polega na rezygnacji z podziału metrycznego wspólnego dla wszystkich wykonawców. Kompozytor zapisuje zatem w partyturze wysokości dźwięków, natomiast dobór tempa ich wykonania pozostawia wykonawcy. Oznacza to, że muzycy wykonują swoje partie według dokładnie zanotowanych wysokości dźwięków, lecz w swobodnym tempie.
Praca wrocławskiego centrum sztuki wykorzystuje audiowizualny zapis wykonania utworu perkusyjnego stworzonego specjalnie na potrzeby instalacji. Zapis ten rozpoczyna się krótką inwokacją - tekstem Lutosławskiego na temat aleatoryzmu i zasad nim rządzących. Zarejestrowany materiał dźwiękowy odtwarzany jest na 3 ekranach podłączonych do gramofonów, którymi w dowolny sposób sterują widzowie. Poruszając gramofonową płytą odbiorcy mogą wpłynąć na efekt i tempo odtworzenia zapisu. Zwalnianie, zatrzymywanie, przyspieszanie obrotów płyty , dociskania jej palcami, scratchowanie czy przenoszenie ramienia gramofonu w inne miejsce na płycie – wszystkie te techniki pozwalają na własne ''wykonanie'' utworu.
Możliwość eksperymentowania przez dowolną liczbę osób jednocześnie daje poczucie "zespołowego" wykonawstwa, zachęcając do interakcji między odbiorcami. Instalacja w sposób niezwykle przystępny wyjaśnia ideę aleatoryzmu kontrolowanego. Praca jest interaktywna, widzowie mogą wykorzystać również dodatkowe efekty dźwiękowe poprzez urządzenia mobilne (tablety, smartfony) dzięki dostępnej on-line specjalnie opracowanej aplikacji.
Źródła: materiały prasowe, opr. fl, wrzesień 2013