Wystawa gupowa w „Alternative Guide to the Universe“ prezentuje prace 23 artystów z sześciu krajów, którzy wymyślają nowe sposoby konstruowania i opisywania rzeczywistości, a także możliwe narzędzia, tożsamości lub systemy religijne. Wystawa stawia sobie za zadanie zrewidowanie istniejących układów społecznych, co czyni ją przedsięwzięciem bardziej interesującym niż zwykły przegląd sztuki art brut.
Ralph Rugoff, kurator wystawy twierdzi, że wszyscy prezentowani twórcy „zasługują na ukłon za swoją ambicję“:
Żyjemy w kulturze ekspertów i czasem przyjmujemy różne rzeczy za oczywiste, a nasza ciekawość z dzieciństwa dusi się wraz z naszym dorastaniem… Moją najgłębszą nadzieją jest, że każdy widz będzie mógł puścić choć trochę wodze wyobraźni i zdać sobie sprawę z tego, że nikt go za to nie ukarze.
Wypożyczone z Muzeum Architektury we Wrocławiu rysunki Jana Głuszaka Dagaramy (1937-2000) pochodzą z lat 60. – to pomysły autora na obiekty architektoniczne dla miasta przyszłości. Odnoszą się do prawdziwych, jak i nieistniejących miejsc, na Ziemi oraz poza nią. Niektóre z prac odpowiadają konretnemu środowisku („Jednostki mieszkalne wysokie z osłoną pól siłowych“, „Jednostki mieszkalne wysokie dla strefy subtropikalnej“), ujawniając wyczulenie artysty na lokalne tło ekologiczne i estetyczne. Jedna z serii pokazuje „Miasto Słoneczne Humanopolis“ – projekt idealnego miejsca według jego własnej koncepcji.
Dagarama, choć traktowany jako przedstawiciel sztuki naiwnej, już w pierwszych latach twórczości został zauważony przez główny nurt krytyki. W 1957 roku rozpoczął studia na wydziale Architektury Politechniki w Krakowie, na drugim roku zdobył główną nagrodę w konkursie na fantazję architektoniczną. Przerwał studia w 1960, gdy zapadł na schizofrenię – choroba ta naznaczyła jego dalszy rozwój artystyczny.
Głuszak nie został architektem, jednak przez całe życie tworzył swoje projekty niemożliwe. Na przełomie lat 1968-69 Muzeum Architektury we Wrocławiu zaprosiło go na wystawę indywidualną. W 1996 jego prace pokazano po raz pierwszy za granicą - na Biennale Architektury w Wenecji.
W ostatnich latach prace Dagaramy zainteresowały twórców projektu „Tarnów. 1000 lat nowoczesności“, który dotyczył przedwojennej tarnowskiej dzielnicy przemysłowej Mościce. Sama nazwa projektu jest zainspirowana futurystycznymi projektami Dagaramy. Kilka wystaw oraz publikacja książkowa przywołały historię polskich oraz europejskich planów z XX wieku, przyglądając się przestrzeni miejskiej i peryferyjnej. Pokazane w tym kontekście prace Dagaramy mogą być rozumiane nie tylko jako próby ucieczki w wyobrażony świat przyszłości, ale także zapowiedź badań nad nowoczesną przestrzenią miejską.
Galeria Hayward, stanowiąca część popularnego Southbank Centre na południu Londynu, promuje innowacyjne zjawiska w sztuce nowoczesnej. W ostatnich latach w galerii wystawiane były między innymi prace takich artystów jak Antony Gormley, Pipilotti Rist, Tracey Emin, Lucy Skaer.
Hayward Gallery, Londyn
11th czerwiec - 26 sierpień 2013
Źródła:
www.southbankcentre.co.uk
www.tarnow1000.pl
www.dwutygodnik.com
www.guardian.co.uk