4. Europejski Festiwal Smaku, 7-9 września 2012 roku, Stare Miasto w Lublinie
Nasz festiwal harmonijnie łączy koncerty, wystawy, literaturę i teatr z dobrym smakiem w życiu i na stole – mówi Waldemar Sulisz, dyrektor artystyczny Europejskiego Festiwalu Smaku w Lublinie. – W dobie szybkiego rozwoju turystyki kulinarnej w Europie taka prezentacja Lublina jest szansą na jego skuteczną promocję.
Festiwal Smaku w trzech poprzednich odsłonach odkrywał panoramę kuchni: od tatarskiej, przez nadbużańską, ukraińską, ormiańską, olenderską, szwedzką, po rdzennie lubelską. Według szacunku organizatorów w ubiegłym roku odwiedziło festiwal siedemdziesiąt tysięcy ludzi.
Hasło tegorocznej odsłony – Lublin Prowansją Wschodu – zainspirował dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza, Paweł Potoroczyn. W wywiadzie "Kultura to też towar" ("Dziennik Wschodni", 30 października 2011) sformułował tezę, że w ciągu najbliższych lat Lublin może być dla turystów z Europy i świata Prowansją Wschodu, gdzie smakując kulturę można zaplanować urlop, naładować akumulatory, a nawet zostać na stałe.
Występuję tu w podwójnej roli: jako dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza i jako żarłok – powiedział dyr. Paweł Potoroczyn podczas warszawskiej konferencji prasowej, 3 września. – Uwielbiam jeść. Po przełomie 1989 roku Polska przeszła także rewolucję kulinarną. Wróciła kultura jedzenia. W naszym Instytucie corocznie gościmy od pięciuset do sześciuset zagranicznych profesjonalistów kultury. Chcemy w nich pozyskać partnerów, którzy wyjadą pod wrażeniem naszej kultury, również kulinarnej. I będą chcieli do nas wrócić, żeby tu inwestować. Będziemy wspierać ten festiwal - tak długo, jak długo będzie nas karmić.
W tym roku widzowie festiwalu będą mieli okazję zobaczyć blisko sześćdziesiąt wydarzeń, między innymi widowisko "Biała lokomotywa" z udziałem Mirosława Czyżykiewicza. Wystawa "Światło ikony" (w Ośrodku Brama Grodzka–Teatr NN) pokaże dorobek pracowni ikonopisarskich w Warszawie, Lublinie i Lwowie – jest to wspólny polsko-ukraiński projekt. Planowane są także warsztaty pisania ikon, które wzbogacą festiwal o duchowe akcenty.
Tomasz Pietrasiewicz przygotował z kolei specjalną odsłonę wystawy "Twarze nieistniejącego miasta". Przedstawia nieznane zdjęcia przedwojennego fotografa z Lublina, wykonane między 1914 a 1939 rokiem. Kolekcja liczy ponad dwa tysiące siedemset szklanych negatywów, a odkryta została na strychu kamienicy przy ulicy Rynek 4, podczas jej remontu.
"Opowiem Ci moją historię" to hasło festiwalu pisarzy i poetów. Do udziału w nim zapraszają: Bogusław Wróblewski, redaktor naczelny kwartalnika "Akcent"; Sergiusz Sterna-Wachowiak, prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; ojciec Tomasz Dostatni z klasztoru Dominikanów i ksiądz Piotr Kawałko, dyrektor specjalizującego się w tomikach poetyckich i albumach Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej "Gaudium".
Odbędzie się wieczór autorski poety Ernesta Brylla, który opowie, jak za pomocą literatury wypromowała się Irlandia.
W tym kraju sprawdza się wyjątkowa umiejętność autoreklamy – twierdzi poeta, który w latach 1991–1995 był ambasadorem Rzeczypospolitej Polskiej w Irlandii. – Do irlandzkiej tradycji markowych restauracji należy – oprócz znakomitego jedzenia – promocja wysokiej kultury. Ściany ozdobione są dziełami irlandzkich malarzy, a przy jedzeniu można wysłuchać rodzimych pieśni i poezji. Przy stolikach prowadzi się eleganckie rozmowy, w których w ogóle nie ma miejsca na chamską politykę. Myślę, że Lublin daje dobry przykład takiemu pojęciu kultury jedzenia. Gdybym to ja miał być twórcą hasła tegorocznego Europejskiego Festiwalu Smaku, to zaproponowałbym: "Lublin prowansjonalny".
Waldemar Michalski omówi urodę nadbużańskich Kresów. Przypomniane zostaną wiersze o Lublinie, natomiast Witold Dąbrowski z Ośrodka Brama Grodzka-Teatr NN zagra "Sztukmistrza z Lublina" według utworów Isaaka Bashevisa Singera.
Wystawa "Miłość Ci wszystko wybaczy" w Muzeum Lubelskim będzie dedykowana Hance Ordonównie, która ceniła sobie kuchnię ziemiańską i wielokrotnie przyjeżdżała do Kazimierza na liny w śmietanie i inne doskonale ryby. W Teatrze NN odbędą się projekcje fragmentów filmów z udziałem Ordonki.
W restauracji artystycznej Hades-Szeroka podczas kolejnej odsłony wystawy "Śledź grodzki" (inspirowanej wierszem "Wyzwanie" Czesława Miłosza) zobaczymy dorobek artystów, wśród których nie zabraknie Leszka Mądzika. Nawiązaniem do idei festiwalu będzie wystawa Bartka Michałowskiego "Smak Prowansji". Artysta, tworzący w Kazimierzu Dolnym, od lat pokazuje Lublinowi szczęśliwą Prowansję, wplatając w krajobraz z lawendą elementy pejzażu z Lubelszczyzny.
Na stacji rozładunkowej w Małaszewiczach stoi zabytkowy skład najsłynniejszego pociągu świata Orient Express. Na specjalnym wernisażu "Orient Express", połączonym z animacją, goście udadzą się w sentymentalną podróż, degustując przysmaki podawane przed wojną w wagonach restauracyjnych.
Jeśli Prowansja Wschodu, to muzyka pełna radości, pozytywnych wibracji i afirmacji życia. W tym roku wystąpi między innymi zespół Fanfary Transylwanii – dziesięcioosobowa orkiestra cygańskich muzyków z Rumunii. Większość z nich jest ze sobą spokrewniona. Grają utwory przekazywane z pokolenia na pokolenie (folklor cygański i rumuński), silnie zakorzenione w tradycji mołdawskiej oraz saksońsko-transylwańskiej i siedmiogrodzkiej. W repertuarze mają również utwory znane z filmu "Czarny kot, biały kot" Emira Kusturicy i z repertuaru Gorana Bregovicia.
Na festiwalu z nowym repertuarem wystąpi także grupa Haydamaky z Ukrainy. Połączenie motywów muzyki etnicznej wielu regionów Ukrainy, Bałkanów, nut cygańskich, żydowskich z rockowym brzmieniem sprawia, że ich koncerty wprawiają publiczność w trans.
Dopełnieniem Sceny Muzycznej będzie występ Balkansambel, zespołu ze Słowacji, który serwuje wybuchową mieszankę melodii rumuńskich, serbskich i tureckich.
Na Scenie Smaku pokażą się ekologiczne wsie, miasta i miasteczka z Lubelszczyzny, które chcą być "małą Prowansją".
Pokażemy kuchnię pachnącą ziołami, z dobrymi serami zagrodowymi, dziczyzną, jagnięciną i gęsiną, wyśmienitym chlebem, olejem z pierwszego tłoczenia i winem z powstających w naszym regionie winnic, która pozwala zdrowo smakować życie – obiecują organizatorzy. – Każda z prezentacji będzie wpisana w wielokulturową historię danej miejscowości, bo smak wzbogacony kulturą, magią historii oraz intrygującym przedsięwzięciami odróżnia nas od innych regionów Polski, jest naszym atutem.
Słowem, podczas 4. Europejskiego Festiwalu Smaku będzie okazja skosztowania wielokulturowego Lublina, w którym tradycja łączy się z tym, co nowe. Dlatego gwiazdą Festiwalu Smaku został Grzegorz Łapanowski z programu "Dzień Dobry TVN", autor projektu edukacyjnego "Szkoła na widelcu", skierowanego do szkół i przedszkoli.
Do Lublina zawita także inna kulinarna sława, Jean Bos z Belgii, wieloletni szef kuchni królewskiego dworu, prekursor kuchni molekularnej, który poza pokazami poprowadzi warsztaty z wybranymi restauratorami z Lubelszczyzny.
4. Europejski Festiwal Smaku odbędzie się w dniach 7–9 września 2012 na Starym Mieście w Lublinie. Jego organizatorami są Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Miasto Lublin oraz Stowarzyszenie Kresowa Akademia Smaku. Lubelskie przedsięwzięcie Instytut Adama Mickiewicza objął swoim patronatem.
Źródło: informacje organizatorów i własne, www.europejskifestiwalsmaku.pl, jrk, 22 sierpnia 2012