Urodził się 19 listopada 1925 roku w Poznaniu, zmarł 9 stycznia 2017 roku w Leeds.
Po rozpoczęciu wojny uciekł wraz z rodzicami do ZSRR. Przystąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży i rozpoczął studia na Uniwersytecie w Gorkach (dzisiejszym Niżnym Nowogrodzie). W wieku 19 lat zdał egzamin maturalny i przystąpił do 1. Armii Wojska Polskiego. Brał udział w bitwie o Kołobrzeg i bitwie o Berlin. W 1945 roku został wcielony do Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W 1953 roku został zwolniony z pełnionych funkcji i ze służby wojskowej.
Po wojnie studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Został asystentem jednego z najwybitniejszych socjologów marksistowskich Juliana Hochfelda. Po przełomie 1956 roku stał się jednym z prekursorów socjologii w Polsce. W 1960 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego.
Bauman należy do pokolenia, które po wojnie stanęło przed zadaniem odbudowania znakomitych tradycji nauki polskiej, dlatego już w roku 1959 opublikował napisaną kilka lat wcześniej rozprawę pt. "Socjalizm brytyjski. Źródła, filozofia, doktryna polityczna". Rzetelności intelektualnej prac Baumana towarzyszył od początku ogromny talent eseistyczny i popularyzatorski, którego owoc stanowiły takie pozycje jak "Socjologia na co dzień" czy "Idee, ideały, ideologie". Widoczne są tu, kiełkujące od lat sześćdziesiątych, zalążki późniejszych oryginalnych koncepcji filozoficznych.
W jego karierze naukowej nastąpił gwałtowny zwrot, kiedy to w marcu 1968 roku, będąc już profesorem socjologii w Uniwersytecie Warszawskim oraz kierownikiem Katedry Socjologii Ogólnej, został z przyczyn politycznych pozbawiony swego stanowiska i usunięty z uczelni przez władze PRL. Opuścił Polskę, pozostając w pamięci jako autor wielu książek oraz podręczników socjologii, a także jako znakomity nauczyciel młodych socjologów i pierwszy redaktor naczelny "Studiów Socjologicznych". Na emigracji rozwinął swą myśl naukową i jej najoryginalniejsze aspekty. W latach 1969-1971 wykładał na uniwersytetach w Tel-Awiwie i Hajfie, a w roku 1971 wyjechał do Anglii. Tu związał się już na stałe z uniwersytetem w Leeds. Był także gościem na wielu innych uniwersytetach, takich jak Berkeley, Yale, oraz w Canberze, St. John's i Kopenhadze.
Pisze i publikuje po angielsku. Jego książki ukazują się w Anglii, USA, w wielu krajach Europy. Za Modernity and The Holocaust otrzymał Europejską Nagrodę AMALFI w dziedzinie socjologii i nauk społecznych.
