Jedyny spośród "trzech najważniejszych debiutantów lat osiemdziesiątych" (wg Mariana Stali), który wciąż potwierdza swoją wysoką rangę. Debiutował jako poeta w pełni ukształtowany, któremu silne wpływy surrealizmu (nie francuskiego wszakże, lecz czeskiego) nie mąciły ostrości widzenia świata i precyzji jego intelektualnej obróbki. Machej potrafi znakomicie wyzyskiwać związki między dowcipem i metaforą, dzięki czemu nawet jego najpoważniejsze wiersze nie popadają w bezbrzeżny patos, a te najbardziej humorystyczne nie stanowią jedynie czczej rozrywki.
Wyjąwszy Bogusława Kierca, nikt z tak wyrafinowaną swobodą nie posługuje się dziś w Polsce różnorodnymi wzorcami wiersza metrycznego (a także – co ciekawe – formą małego liryku prozą). Jest też Machej poetą żywo reagującym na aktualne wydarzenia i zjawiska życia publicznego (inspiracją do wiersza może być dlań wywiad z Madonną, zabójstwo Versacego, czy film o Basquiacie), przy czym gryząca ironia i niezależność sądów przysparza mu często wrogów (jak w przypadku utworu o wydawcach dzieł Czesława Miłosza). Ważne miejsce w jego twórczości pełni erotyka, podana z barokową wystawnością, w pełni swoich metafizycznych odcieni, a jednocześnie nader sugestywna i niekiedy zdumiewająco śmiała. Wart zauważenia jest też poemat "Zapiski spod wieży Babel" (cały zbudowany z "wynalazków językowych" synka poety, Klaudiusza), a także trzy nowe duże utwory: "Prolegomena do dziejów poezji polskiej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku" (tytuł mówi sam za siebie; w poemacie dochodzi do rewindykacji wielu ustalonych mniemań dotyczących historii literatury najnowszej), "Cztery litanie społeczno-ekonomiczne z lipca 2002 roku" (rzadki dziś przykład wiersza politycznie zaangażowanego) i "Kwestionariusz Karpowiczowski" (hołd złożony jednemu z największych poetów polskich, stawiający jednocześnie pytanie o obowiązujące w naszej krytyce systemy wartości). Twórczość Macheja jest tak rozmaita, że trudno ją zamknąć w zdaniach o charakterze ogólnym. Poeta ten nie tworzy wierszy "typowych", w każdym stara się nas zaskoczyć i z reguły mu się to udaje.
Machej opublikował także dwa tomy poezji dla dzieci: "Przygody przyrody" (2008) i "Owadyzmy i bruderie" (2014). Tomasz Fijałkowski napisał o nich: "Machej bezbłędnie wyczuwa tętno dziecięcej mowy, jej wygibasy, ekwilibrystyczne wręcz łamańce słowne".
Machej jest ponadto cenionym tłumaczem literatury czeskiej (m.in. "Klątwa siedmiu kościołów" Milosa Urbana) i słowackiej ("Cicha ręka. Dziesięć elegii" Ivana Strpki). Przygotował czeską edycję dzieł Juliusza Słowackiego. Przez dziewięć lat pracował jako wicedyrektor Instytutu Polskiego w Pradze, później jako dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie.
Źródło: www.polska2000.pl; Copyright: Stowarzyszenie Willa Decjusza, 2001, aktualizacja: AP, listopad 2019.
Bibliografia:
- "Smakosze, kochankowie i płatni mordercy", Warszawa: Czytelnik, 1984;
- "Śpiąca muza", Kraków: Oficyna Literacka, 1988;
- "Wiersze dla moich przyjaciół", Kraków: Biblioteka Miesięcznika Małopolskiego, 1988;
- "Trzeci brzeg", Kraków: Oficyna Literacka, 1992;
- "Legendy praskiego metra", Poznań: Obserwator, 1996;
- "Kraina wiecznych zer", Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2000;
- "Prolegomena", Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2000;
- "Wspomnienia z poezji nowoczesnej", Wrocław: Buro Literackie, 2005;
- "Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji", Wrocław: Biuro Literackie, 2007;
- "Przygody przyrody czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej" (poezja dla dzieci), Wrocław: Biuro Literackie, 2008;
- "Zima w małym mieście na granicy. Wiersze od Bożego Narodzenia 2004 do Wielkanocy 2005", Sejny: Fundacja Pogranicze, 2008;
- "Mroczny przedmiot pożądania", Biuro Literackie, Wrocław 2014;
- "Owadyzmy i bruderie", Biuro Literackie, Wrocław 2014;
- "Antidotum noctis", Dom Literatury i Stowarzyszenie Pisarzy Polskich (Oddział w Łodzi), Łódź 2018.
Śpiąca muza i Wiersze dla moich przyjaciół ukazały się również razem jako "Dwa zbiory wierszy", London, Puls 1990.)