Nauka i relacje międzyludzkie
Żaneta Rydzewska w swojej twórczości często odnosi się do tematów związanych z fizyką, akustyką, naturą, filozofią i psychologią – jednocześnie stara się nie mówić bezpośrednio o problemach zawartych w swoich kompozycjach, a pisane przez nią opisy utworów potrafią być lapidarne i tajemnicze. "Sam fenomen dźwięku, który nas porusza jest najistotniejszy, nie trzeba żadnej dodatkowej idei" – mówi kompozytorka.
Żaneta Rydzewska · binaural beats for orchestra - Polish Radio Symphony Orchestra (2018-19) - Żaneta Rydzewska
W "binaural beats" inspiruje się fenomenem tonów izochronicznych i dudnień różnicowych. Dudnienia różnicowe to zjawisko powstające kiedy do lewego i prawego ucha wpadają dźwięki nieznacznie różniące się wysokością swoich częstotliwości. Powinniśmy słyszeć dwa dźwięki o minimalnie innych wysokościach, ale ludzki mózg uśrednia ich wysokość. Istnieją badania udowadniające pozytywny wpływ iluzji dudnień różnicowych na działanie odprężające, łagodzące stany lękowe i poprawiające koncentracje – stąd Youtube pełen jest wielogodzinnych filmów zapewniających binaural beats do różnych codziennych czynności – od spania przez pracę i naukę aż po przygotowywanie posiłków i ćwiczenia fizyczne. Żaneta Rydzewska umieściła po obu stronach widowni grające w odległości ćwierćtonu kontrabasy. Szymon Maliszewski w opisie koncertu Sinfonii Varsovii pisze:
To niezwykle atrakcyjny organizm brzmieniowy, w którym równomierny puls najniższych partii, niczym ruchy płyt tektonicznych, wzbija fontanny skrzących się figuracji w partiach instrumentów dętych. Satysfakcję przynosi również klasycznie rozwijająca się, łukowa forma z kulminacją w okolicach sugerowanych regułami złotej proporcji.
Żaneta Rydzewska · data processing for ensemble - Ensemble MusikFabrik
Faktura "data processing" opiera się na imitacji i przetwarzaniu na instrumentach akustycznych 37 sampli zawierających odgłosy zwierząt z całego świata, przede wszystkim żab i owadów. W rozmowie z Jackiem Staniszewskim w programie telewizyjnym "Antyfonie" mówiła:
Bardzo lubię naturalne źródła dźwięku, które przetwarzam i później prawdopodobnie nie słychać co jest źródłem, ale mam poczucie, że ta materia jest ludzka (…) Używam różnych przedmiotów codziennego użytku: ciecierzyca, cukier. Żaden komputer nie jest w stanie tego wygenerować, to przypadek, który wydarza się w tej chwili. Możemy później to przetwarzać według własnej intuicji muzycznej.
W "spit it out" przygląda się zagadnieniu percepcji. Pokazuje pięć różnych wersji tego samego wydarzenia z perspektywy pięciu różnych osób. "Altówce dałam niestety smutną rolę postaci powtarzającej, niemającej swojego zdania – teraz mam poczucie, że jest to strasznie stereotypowe" – mówi kompozytorka. Temat stereotypów pojawia się w "where" na dwie altówki i skrzypce. Wykonawczynie przebrane są w kostiumy, każdy kojarzy się z inną subkulturą: popkulturę, hip-hop i buntowniczy styl przypominający punk rock. Ich partie nie są zbyt ciekawe – takie były zamierzenia kompozytorki, która chciała, żeby publiczność obserwowała i oceniała artystki. W drugiej części utworu wykonawczynie zrzucają swoje stroje, pod spodem mają proste czarne kostiumy. Dochodzi tam do próby zabicia skrzypaczki przez altowiolistki, zazdrosne o ciągłe zainteresowanie, które wzbudzają sobą osoby grające na skrzypcach.
Żaneta Rydzewska · SynEsthESiA for accordion solo (2014) - Iwo Jedynecki
Inspirowana zjawiskiem barwnego słyszania "SynEsthESiA" podzielona jest na trzy części. W pierwszej części – Red – prezentowane są dwie płaszczyzny, które stanowią podstawę kreowania narracji całego utworu. Pierwszą płaszczyzną jest tzw. "warstwa świadomości", zaś drugą "warstwa podświadomości". Dla każdej z części "warstwa świadomości" jest różna: w Red dominują dźwięki e, es, a, w Blue – a, b, e, natomiast w trzeciej – Green – g, e. "Warstwę podświadomości" stanowią stałe dla wszystkich części kompozycji, najniższe dźwięki akordeonu – e i f. Skąd zainteresowanie tym zjawiskiem?
W dzieciństwie przed lekcjami śpiewałam gamy, improwizacje w różnych tematach i widziała kolory. Im byłam starsza, tym mniej to słyszałam, ale wyobrażenia kolorystyczne nadal we mnie pozostały. Kiedy słucham muzyki i jestem bardzo zmęczona i senna, mam wrażenie, że widzę kolory.
Partytura do utworu została wydana w 2020 roku nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.