Od lat siedemdziesiątych Bruszewski badał także relacje między obiektem i jego reprezentacją, tworząc "obrazy w obrazach'. Tego typu realizacjami były "Instalacja dla Galerii Labirynt" (1976) oraz film "Szklanki" (1982), w którym artysta zarejestrował pukanie w szklanki oraz pukanie w szkło ekranu, na którym emitowany był ich obraz. Analizie poddawał Bruszewski także medium fotograficzne. Przykładem mogą być "Fotografie na płótnie" (1979) - odbitki zdjęć płótna naciągniętego na blejtram wykonane na płótnie fotograficznym, również naciągniętym na blejtram.
Jednym z najważniejszych wątków twórczości Bruszewskiego jest problem języka jako struktury oraz jego warstwy materialnej. W 1972 roku artysta stworzył prostą maszynkę z obracających się klocków z literami, pozwalającą stworzyć 256 nieistniejących słów ("Nowe słowa" 1972). Na podobnej zasadzie miała działać tablica zbudowana z jarzeniówek, w której system elektroniczny na bieżąco tworzyłby rymowane wiersze zbudowane z nowych słów.
Od połowy lat osiemdziesiątych Bruszewski jako jeden z pierwszych polskich artystów zaczął pracować z komputerem (początkowo była to Amiga), traktując programowanie jako jedną z form twórczości. Kontynuując wcześniejsze działania w latach dziewięćdziesiątych Bruszewski stworzył program komputerowy generujących sonety w nieistniejącym języku, w pełni odpowiadające regułom gramatycznym i definicji sonetu ("Sonety Lipskie" 1992, "Sonety Wrocławskie" 1993, "Sonety Budapeszteńskie" 1996). Artysta podkreśla, że"
w przeciwieństwie do 'normalnej' poezji, która jest kombinatoryką ograniczonej ilości słów, "Sonety" napisane są w języku absolutnym, oferującym czytelnikowi oszałamiające słownictwo.
W 1992 roku "Sonety" zostały wydane drukiem w ośmiu kolejnych tomach, a w 2000 roku miała miejsce recytacja jednego z nich przez Leona Niemczyka, udokumentowana przez artystę.
W lipcu 1988 roku z inicjatywy Bruszewskiego i Wolfa Kahlena w Berlinie nadawać zaczęło "Radio Ruiny Sztuki" (Radio Ruine der Künste Berlin). Przez ponad pięć lat (od połowy 1988 do końca 1993 roku) bez przerwy nadawało audycję "The Infinite Talk" - rozmowę kobiety i mężczyzny na temat nieskończoności, złożoną z losowanych i wygłaszanych przez komputer cytatów z pism znanych filozofów (Platona, Schoppenhauera, Russela i wielu innych).
Zakładałem, że rozmowa o nieskończoności trwać będzie wiecznie. Rozważałem możliwość zasilania nadajnika baterią słoneczną, aby radio nie zamilkło nawet wtedy, kiedy Elektrownia-Cywilizacja na skutek jakiegoś kataklizmu przestałaby istnieć.
- wspomina Bruszewski. Ideę radia kontynuowała "maszyna filozofująca" "Monolog", zaprezentowana przez artystę w Galerii Wschodniej w Łodzi w 1994 roku.
Autor: Karol Sienkiewicz, grudzień 2006; aktualizacja: wrzesień 2009.
Ilustracje publikujemy dzięki uprzejmości spadkobierców artysty. Więcej materiału dokumentacyjnego, fotografie i filmy na stronie www.voytek.pl oraz w Repozytorium Fundacji Arton.
*Artysta nalegał, aby jego prace nazywać pracami "video", przez "v". W liście do redakcji Culture.pl, który cytujemy za jego zgodą, napisał:
'Wideo' pojawiło się w momencie, gdy Generał Jaruzelski ogłosił, że nie ma w języku polskim żadnego słowa na 'V'. Wymiana 'V' na 'W' została przeprowadzona z żelazną konsekwencją jako część walki z opozycją. Polacy mieli zapomnieć o Victory. Przypadkową ofiarą walki narodowowyzwoleńczej jest video. Nikt tego już nie pamięta. Jako pionier i autor pierwszego video w Polsce walczę z groteskowym spolszczeniem, które jest echem Stanu Wojennego.
Wybrane wystawy i działania indywidualne:
- 1971 - "Ciąg dalszy" - Galeria Współczesna, Warszawa
- 1979 - "Wejście - Wyjście" - Galeria GN, Gdańsk
- 1980 - "Horyzont" - m.in. Mała Galeria ZPAF, Warszawa; Galeria Akumulatory 2, Poznań; Erweiterte Fotografie, Wiedeń, Austria;,Kolnischer Kunstverein, Kolonia, Niemcy
- 1988-1993 - "Radio Ruiny Sztuki", Berlin, Niemcy
- 1990 - "Romantyka" - Galeria Akumulatory, Poznań
- 1992 - "Święto Pracy" - Muzeum Artystów, Łódź
- 1996 - Horyzont albo "Historia o białych myszkach" - wykład, Bauhaus, Dessau, Niemcy
- 2003 - indywidualny pokaz filmów i prac wideo w LUX, Londyn, Wielka Brytania
- 2006 - "Ściana ogniowa" i "Gabinet śmiechu" - Galeria XX1, Warszawa
Wybrane wystawy grupowe:
- 1969 - "Kuźnia" - Kuźnia, Toruń
- 1972 - "Atelier 72" - The Richard Demarco Gallery, Edinburgh
- 1973 - "Kinolaboratorium" - Galeria EL, Elblag; XII Biennale Of Art - Sao Paulo, Brazylia
- 1977 - "Documenta 6" - Kassel, Niemcy;
- - "22 Polnishe Künstler" - Kölnisher Kunstverein, Kolonia, Niemcy
- 1982 - Sydney Biennale, Sydney, Australia
- 1983 - "Presences polonaises" - Centre Georges Pompidou, Paryż, Francja
- 1984 - "Nurt intelektualny w sztuce polskiej po Drugiej Wojnie Światowej" - Galeria BWA, Lublin
- 1986 - "Documenta 8" - Kassel, Niemcy
- 1989 - "Lochy Manhattanu" - Łódź
- 1992 - "Konstrukcja w Procesie III" - Łódź;
- - "Święto Pracy" - Muzeum Artystów, Łódź
- 1996 - "The Butterfly Effect" - Budapeszt, Węgry
- 1997 - "Żywa Galeria" - Galeria Zachęta, Warszawa
- 1998 - "Galeria 'Ślad' " - Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- 1999 - "Grupa Zero 61" - Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, Bydgoszcz
- 2000 - "Warsztat Formy Filmowej" - Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- 2003 - festiwal Evolution - Leeds, Wielka Brytania
- 2004 - "Inc. Sztuka wobec korporacyjnego przejmowania miejsc publicznej ekspresji" - Galeria XX1, Galeria Program, Warszawa; Muzeum Narodowe w Szczecinie; BWA, Zielona Góra (2005), BWA, Wrocław (2005); Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała (2005); Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk (2005)
- 2006 - "Ikony zwycięstwa" - była Fabryka Norblina, Warszawa;
- - "Come Into My World" - Patio Centrum Sztuki, Łódź (w ramach Łódź Biennale 2006);
- "Fotoobrazy. gest plastyczny w fotografii" - Muzeum Sztuki w Łodzi
