Początkowo, w latach 1945-1946, studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Łódzkiej. Szybko z tych studiów zrezygnował, by w 1946 roku zdać do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi prowadzonej przez Leona Schillera. Wydział Aktorski tej uczelni ukończył w 1949 roku.
Na scenie debiutował w 1948 roku, zagrał Władka w Omyłce wg Bolesława Prusa w reżyserii Lidii Zamkow na scenie Teatru Powszechnego w Łodzi, a później Pułkownika w Młodej gwardii Aleksandra Fadiejewa przygotowanej przez Ludwika Rene w łódzkim Teatrze Wojska Polskiego (1949).
W czasie studiów związany był z Grupą Młodych Aktorów - uczniów Leona Schillera, której przewodzili Kazimierz Dejmek i Janusz Warmiński. Razem z nimi Tadeusz Minc współtworzył, otwarty w 1949 roku, Teatr Nowy w Łodzi - scenę zaangażowaną politycznie i społecznie, której jednym z naczelnych haseł była "budowa nowego, socjalistycznego człowieka". Twórcy odcinali się od "starego" teatru, chcieli zwalczać, jak mówił Minc, "szarzyznę i sztampę teatru Schillera" (za: Joanna Godlewska, "Najnowsza historia teatru polskiego", Wrocław 2001). Tutaj wystąpił jako mąż zaufania Klepacz w legendarnej, pierwszej premierze tego teatru - Brygadzie szlifierza Karhana czeskiego robotnika Vaška Kani, spektaklu reżyserowanym zbiorowo pod kierunkiem Jerzego Merunowicza (1949). Później grał w kolejnych sztukach produkcyjnych prezentowanych na scenie Nowego, był m.in. Gawryłą Bradczenko w Makarze Dubrawie Aleksandra Korniejczuka (reżyseria zbiorowa pod kierunkiem Warmińskiego1950) i Antonim Wróblem w Zwycięstwie Janusza Warmińskiego w reżyserii autora (1950).
Próba "Kordiana" Juliusza Słowackiego. Na zdjęciu: od lewej Tadeusz Minc, Andrzej May (Kordian) i Izabella Pieńkowska, Teatr Nowy w Łodzi, 1969, fot. archiwum rodzinne Z łódzkim Teatrem Nowym związany był do 1966 roku. W 1951 roku wcielił się w postać Szczęsnego w Horsztyńskim Juliusza Słowackiego w reżyserii Janusza Warmińskiego, przedstawieniu, które było nieudaną próbą dostosowania dramatu romantycznego do dogmatów socjalistycznych. Zagrał także m.in. Don Juana w Dziewczynie z dzbanem Lope de Vegi przygotowanej przez Hannę Małkowską (1953). Występował w przedstawieniach reżyserowanych przez Kazimierza Dejmka, m.in. w inscenizacjach dramatów Stanisława Wyspiańskiego. Był Gendrem w Nocy listopadowej (1956) i Jakubem w Akropolis (1959), a także Belwedońskim w rozliczeniowej Łaźni Włodzimierza Majakowskiego (1954) i Holofernesem w Judycie Charlesa Peyret-Chappuis (1960).
Scena z przedstawienia "Białe małżeństwo" w reżyserii Tadeusza Minca, 1973. Na zdjęciu, od lewej: Anna Chodakowska, Barbara Sułkowska, fot. Renard Dudley/ Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
W 1962 roku debiutował jako reżyser Zaczarowaną gospodą Władysława Smólskiego. W Teatrze Nowym przygotował jeszcze osiem premier, m.in. Brytanika Jeana Racine'a (1962), Cyrano de Bargerac Edmonda Rostanda (1963) i Życie Galileusza Bertolta Brechta (1965). Zrealizował także dwie polskie prapremiery, które stały się wydarzeniami artystycznymi. Po raz pierwszy na scenie polskiej wystawił sztukę belgijskiego dramatopisarza Michela de Ghelderode'a. Inscenizacja Czerwonej magii (1963) rozgrywała się w dekoracjach przywodzących na myśl malarstwo Brueghela, którym w swojej twórczości inspirował się Ghelderode. Powstało przedstawienie sięgające korzeniami plebejskiego teatru Kazimierza Dejmka. Jednocześnie spektakl ujawniał zainteresowanie Minca barokowym teatrem i widzeniem świata, a także oddawał surrealizm postaci tej sztuki. W 1965 roku reżyser sięgnął po, zrealizowane w minimalistycznej scenografii, Radosne dni Samuela Becketta. Skoncentrował się na pokazaniu powolnego dochodzenia do świadomości przeznaczenia i próbie zdefiniowania ludzkiego strachu i rozpaczy. Znakomitą rolę Winnie, urzekającą głęboką analizą i stroniącą od biologicznego ujęcia bohaterki, zagrała w tym prapremierowym przedstawieniu Bohdana Majda, a partnerował jej, jako Willi, Tadeusz Minc.
"Ten nieporadny, schludny, wyraźnie kiedyś dystyngowany staruszek" - pisał Jan Paweł Gawlik - "jest (...) wybitną kreacją aktorską Tadeusza Minca - kreacją o zdumiewającej charakterystyczności i nienagannej charakterystyce." ("Życie Literackie" 1965, nr 679)
W tym okresie doskonale układała się współpraca Minca ze scenografem Henri Poulainem, który był autorem dekoracji m.in. do Czerwonej magii, Radosnych dni i Życia Galileusza. Po Beckettcie Minc reżyserował dwa utwory jeszcze jednego dramatopisarza z kręgu teatru absurdu - Eugene Ionesco. Tym razem wspólnie z Witoldem Zatorskim, zainscenizował Lekcję i Szaleństwo we dwoje (1966). We współpracy z Zatorskim przygotował także w tym czasie Sen srebrny Salomei Juliusza Słowackiego (1966).
"Nie gonił (...) za aluzjami, nie narzucał widzowi elementów korespondujących z jego prywatnym czy społecznym życiem" - charakteryzował styl reżysera Stanisław Kaszyński -"owszem, czynił aluzje intelektualne, filozoficzne, a poza racjami protagonistów dostrzegał i racje bardziej ukryte: w działaniach, w namiętnościach ludzkich. Rekonstruowaną w ten sposób rzeczywistość, z reguły wyciszoną na powierzchni, napiętą jednak wewnętrznymi prądami, Minc lubił elektryzować, nasycać pewnym nastrojem, niedopowiedzenia, zamyślenia, niekiedy tajemnicy, nie podważając nigdy racjonalistycznego porządku, w który niezachwianie wierzy; mimo radosnej, afirmatywnej tendencji, coś z tej atmosfery było w 'Czerwonej magii', ten ton zapamiętałem i z 'Galileusza'."
W latach 1967-1969 Minc był kierownikiem artystycznym Teatru Wybrzeże. Zarzucano mu, że na gdańskiej scenie prezentuje eklektyczny repertuar, ale równocześnie dostrzegano świetny zespół aktorski, który z powodzeniem się w tym teatrze rozwijał. Sam Minc wyreżyserował tutaj Ryszarda III Szekspira ze znakomitą rolą tytułową Krzysztofa Wieczorka (1968), Ostatnie dobranoc Armstronga Johna Ardena (1969) i Matkę Witkacego (1969). Wszystkie te realizacje były rozegrane w konwencji teatru umownego i bardzo widowiskowego. W 1968 roku powstało najgłośniejsze przedstawienie Minca - Tragedia o bogaczu i łazarzu. Autorzy scenariusza, Minc wspólnie z Różą Ostrowską, napisali sceniczny utwór przede wszystkim na podstawie tekstu Anonima Gdańskiego i autorów jemu współczesnych. Osadzony w poetyce baroku spektakl, z wielopoziomową scenografią Mariana Kołodzieja przedstawiającą ołtarz, był fajerwerkiem teatralności.
"Surowa nauka o predestynacji, wedle której zbawienie bohaterów uzależnione jest od ich stanu majątkowego, stała się w teatrze manifestacją radosną, rubaszną i pyszną." - pisała Joanna Chojka - "Minc bowiem nie krył swojego dystansu do moralistyki i 'koncepcji ludzkiego losu' zawartej w XVII-wiecznym dziele, podkreślając jego naiwność, a elementy dramatyczne przysłaniając ironią." ("Gazeta Morska" 22-23.03.1997)
Tadeusz Minc w rozmowie z Tomaszem Łubieńskim, Wrocław, Teatr Polski, 1991, fot. archiwum rodzinne W latach 70. Minc reżyserował w Teatrze Narodowym. Powtórzył tutaj Tragedię o bogaczu i łazarzu (1971) i Radosne dni (1979), przygotował m.in. Pasję doktora Fausta Jerzego Sity (1972), Jak wam się podoba Szekspira (1976) i Dramat nie rozpoznany Stanisława Ignacego Witkiewicza (1978). Tutaj powstały też ważne inscenizacje dramatów Tadeusza Różewicza - aktualna, przejmująca Kartoteka z główną rolą Wojciecha Siemiona, który jako Bohater w finałowej scenie pokazywał apoteozę zwykłego człowieka (1973) i prapremierowe Białe Małżeństwo (1975). Polski dramat współczesny reżyser prezentował także w Jugosławii, w latach 70. pracował w Kamerni Teater w Sarajewie, gdzie wystawił m.in. Emigrantów Sławomira Mrożka, Ślub Witolda Gombrowicza, Białe małżeństwo i Wyszedł z domu Różewicza. Od 1976 roku współpracował z wrocławskim Teatrem Polskim. Zrealizował tam m.in. metaforyczne Koczowisko Tomasza Łubieńskiego (1979), Opętanych Gombrowicza (1980), Woyzecka Georga Büchnera (1983) i Balkon Jeana Geneta (1987).
Ostatnią pracą reżyserską Minca był Ślub Gombrowicza zainscenizowany w 1991 roku w warszawskim Teatrze Polskim.
"Ten 'Ślub' jest tragedią ludzkiej pychy i człowieczego dążenia do wolności absolutnej, które - gdy tylko spełnia się przez nieograniczoną władzę nad innymi - musi prowadzić do absurdu zbrodni" - pisał Andrzej Wanat (w: "Pochwała teatru", Warszawa 1997).
Odznaczenia i nagrody:
- 1952 - Srebrny Krzyż Zasługi
- 1955 - Złoty Krzyż Zasługi
- 1964 - nagroda Komitetu ds. Polskiego Radia i Telewizji za reżyserię spektaklu Pan Puntilla i jego sługa Matti Bertolta Brechta; Złota Odznaka Teatru Nowego w Łodzi; nagroda za realizację Czerwonej magii Michela de Ghelderode'a w Teatrze Nowym w Łodzi na 4. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych
- 1969 - Medal "Stolema" przyznawany przez Klub Pomorania - Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie za wybitne osiągnięcia w dziedzinie pomnażania dorobku kulturalnego Pomorza; Order Stańczyka za osiągnięcia w Teatrze Telewizji w Gdańsku, a w szczególności za reżyserię Panny Julii Augusta Strindberga; nagroda za reżyserię Tragedii o bogaczu i łazarzu wg Anonima Gdańskiego oraz Ostatniego dobranoc Armstronga Johna Ardena, przedstawień Teatru Wybrzeże w Gdańsku, a także specjalne wyróżnienie za opracowanie dramaturgiczne Tragedii o bogaczu i łazarzu na 11. Festiwalu Teatrów Polski Północnej
- 1974 - nagroda I stopnia za reżyserię Kartoteki Tadeusza Różewicza w Teatrze Narodowym na 15. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu
- 1977 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski; nagroda za reżyserię Kartoteki Tadeusza Różewicza w Teatrze Polskim we Wrocławiu na 17. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych
- 1980 - nagroda za reżyserię Koczowiska Tomasza Łubieńskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu na 22. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu
- 1986 - Medal 40-lecia PRL
Autor: Monika Mokrzycka-Pokora, luty 2005
